فریتین چیست و چه زمانی لازم است آزمایش خون فریتین انجام شود؟
فریتین نوعی پروتئین است که به آهن اضافی بدن پیوند میخورد و در صورت نیاز
در بدن آزاد می شود.
بدن برای اکسیژن رسانی به تمام سلولهای خون, به گلبولهای قرمز وابسته است.
گلبولهای قرمز اگر آهن کافی نداشته باشد قادر به تامین اکسیژن کافی نمی باشند.
البته باید گفت آهن بیش از حد به هیچ عنوان برای بدن مناسب نیست.
بطور کلی بالا بودن یا پایین بودن سطح آهن می تواند نشان دهنده یک مشکل
اساسی در بدن باشد.
درصورتیکه پزشک به کمبود آهن یا سطح بالای آهن مشکوک باشد آزمایش
فریتین تجویز می کند.
در آزمایش خون فریتین میزان آهن ذخیره شده در بدن اندازه گیری می شود که
می تواند اطلاعات کلی از میزان آهن موجود در بدن بیمار را به پزشک ارائه دهد.
همچنین پزشک به کمک آزمایش خون فریتین می تواند شرایط مربوط به سطح
بالا یا پایین آهن را تشخیص دهد.
علاوه بر این آزمایش خون فریتین قادر به تشخیص موارد دیگری نیز می باشد از جمله:
موارد قابل تشخیص توسط آزمایش خون فریتین :
- کم خونی فقر آهن
- هموکروماتوز (بیماری ارثی که موجب جذب بیش از حد آهن می شود)
- سندرم پای بی قرار
افرادی که یکی از شرایط بالا را داشته باشند جهت نظارت بر سلامتی خود بصورت
منظم به آزمایش فریتین خون نیاز دارند.
معمولا پزشکان برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سطح آهن بدن بیمار
تستهای دیگری از خون هم تجویز می کنند.
از جمله:
- ژن HFE جهت تشخیص هموکروماتوز
- ارزیابی سطح هموگلوبین به منظور بررسی تعداد گلبولهای قرمز
- ظرفیت اتصال کل آهن (سطح ترانسفرین را اندازه گیری می کند)
- ارزیابی سطح آهن خون
فریتین
توجه داشته باشید فریتین, آهن موجود در بدن نیست بلکه فریتین نوعی پروتئین
است که آهن را ذخیره میکند و در صورت لزوم آن را در بدن آزاد می کند.
فریتین اغلب در سلولهای بدن زندگی می کند و به میزان کمی در خون جریان دارد.
معمولا بیشترین غلظت فریتین در سلولهای کبدی و سیستم ایمنی بدن (معروف
به سلول های رتیکولو آندوتلیال) یافت می شود.
همچنین فریتین در سلولهای بدن ذخیره می شود و زمانی که بدن به آن نیاز داشته
باشد,به سلولها سیگنال می دهد تا فریتین آزاد شود.
پس اینکه فریتین ازاد شد به ماده ای به نام ترانسفرین متصل می شود.
ترانسفرین هم نوعی پروتئین است که با فریتین ترکیب می شود و آن را به بخشی
که گلبولهای قرمز جدید ساخته می شود منتقل می کند. ترانسفرین در واقع یک
تاکسی شخصی برای آهن است.
هرچه میزان فریتین در خون بیشتر باشد,آهن بیشتری هم در بدن ذخیره می شود.
دلایل افزایش و کاهش سطح فریتین
عوامل موثر در افزایش سطح فریتین
سطح فریتین خون در مواجهه بدن با این بیماریها افزایش می یابد:
- هموکروماتوز
- هموسیدروز
- مسمومیت آهن
- کم خونی مگالوپلاستیک
- کمخونی همولیتیک
- هپاتوسلولار التهابی
- روماتیسم مفصلی
- پرکاری تیروئید
- دیابت نوع 2
- لنفوم هوچکین (نوعی سرطان در سیستم لنفاوی)
- تزریق مکرر خون
- سندرم پای بی قرار
- الکلیسم
- انواع بیماریهای التهابی
- سرطانهای پیشرفته
همچنین بیماریهای مزمنی چون:
- لوسمی
- سیروز
- هپاتیت مزمن
- بیماریهای کلاژن عروقی
- تعویض مکرر گلبولهای قرمز خون
عوامل موثر در کاهش سطح فریتین
پایین بودن سطح فریتین از حد نرمال می تواند نشانگر فقر آهن باشد و زمانی
بروز می کند که در رژیم غذایی آهن کافی مصرف نشود.
کم خونی یکی دیگر از بیماریهایی است که بر میزان آهن تاثیر می گذارد,بدین معنی
که بدن گلبولهای قرمز کافی برای اتصال آهن ندارد.
بیماریهایی که موجب کاهش سطح فریتین می شود:
- کم خونی فقر آهن
- کمبود شدید پروتئین
- همودیالیز
- خونریزی شدید در دوران قاعدگی
- سوء جذب شدید آهن
- خونریزی در دستگاه گوارشی
چه مواردی در تست فریتین مورد آزمایش قرار می گیرد؟
آهن به عنوان بخش جدایی ناپذیر هموگلوبین, متصل به گلبولهای قرمز است که
اکسیژن را در خون با خود حمل می کند و بدین صورت عمل اکسیژن رسانی در
خون صورت میگیرد.
یکی از دلایل کم خونی یا به عبارتی سقوط هموگلوبین تأمین ناکافی و نارسائی آهن می باشد.
عمدتا آهن در فریتین ذخیره می شود,اما پروتئین دیگری به نام هموسیدرین وجود دارد که آهن در آن هم ذخیره می شود.
فریتین و هموسیدرین بیشتر در کبد,عضلات,مغز استخوان و طحال نیز وجود دارند.
در افراد سالم بیشترین مقدار آهن در فریتین و مقادیر کمتری در هموسیدرین
ذخیره میشود.
(میزان ذخیره آهن در فریتین در خانمها 80% و در آقایان 70% می باشد)
مقادیر کمی از فریتین هم در خون گردش می کند.
غلظت فریتین در جریان خون سطح آهن ذخیره شده در بدن را نشان می دهد.
یک رژیم غذایی نامناسب و فاقد آهن یا افزایش غذا در اثر بارداری و یا از دست
دادن خون در یک دوره طولانی مانند دوران قاعدگی شدید یا بواسیر ممکن است
موجب کاهش ذخایر آهن و کم خونی شود.
هنگامی که اندام هایی از بدن که حاوی فریتین می باشند در شرایط التهابی آسیب
ببینند سطح فریتین افزایش می یابد,حتی اگر سطح اهن بدن طبیعی باشد.
در افرادی که مبتلا به بیماری کبدی,عفونت های طولانی مدت,سرطان یا
بیماریهای خودایمنی هستند اگر مقدار فریتین اندازه گیری شود ممکن است
صحیح نباشد.
تفسیر آزمایش فریتین
در زمانی که بدن با کمبود آهن مواجه است سطح فریتین پایین است و قبل از
شروع هموگلوبین نیز کاهش می یابد.
سطح فریتین در حالت های بیش از حد طولانی به ویژه در بیماری هموکروماتوز
بالا است.
بطور کلی فریتین در حالت های التهابی افزایش می یابد به طوری که تفسیر آن در
بعضی از شرایط بسیار دشوار می شود:
بطور مثال:
- آرتریت روماتوئید
- بیماری مزمن کلیه
- بیماری التهابی روده
- تومورهای بدخیم
علائم کمبود آهن
- رنگ پریدگی
- ضعف وخستگی
- سردرد
علائم بالا بودن سطح آهن
- ضعف وخستگی
- مشکلات قلبی
- درد مفاصل
- کاهش میل جنسی
- از دبین رفتن موهای بدن
- درد معده
- کاهش وزن
مقادیر نرمال سطح فریتین
| گروه سنی | نانوگرم/میلی گرم (ngr/ml) |
| مردان بالغ | 20-250 |
| زنان بالغ | 10-120 |
| زنان بالای 40 سال | 12-263 |
| نوزادان | 25-200 |
| کودکان از 6 ماهگی تا 15 سالگی | 7-140 |
توجه داشته باشید محدوده طبیعی سطح فریتین در خون در آزمایشگاههای مختلف متفاوت ارائه می شود.
جهت مشاوره و رزرو وقت میتوانید به سایت مراجعه نمایید
و یا با شماره های درج شده تماس حاصل فرمایید.
26471830-26471272
شماره واتساپ09129001037
