پرولاکتین چیست و چه نقشی در باروری دارد؟

پرولاکتین هورمونی است که از غده هیپوفیز ترشح می شود,نقش اصلی این

هورمون در بدن کمک به تولید شیر بعد از زایمان است.

آزمایش پرولاکتین یا PRL برای سنجش میزان پرولاکتین خون جهت تشخیص

ناباروری درخانمها و آقایان,مشکلات و ناتوانی های جنسی آقایان و همچنین

تشخیص تومور پرولاکتینوما (تومور تولید کننده پرولاکتین) انجام می شود.

افزایش هورمون پرولاکتین در دوران بارداری و بعد از زایمان طبیعی است اما

 در خام هایی که باردار نیستند و همچنین در آقایان این موضوع غیر طبیعی است

 و باید مورد بررسی قرار بگیرد.

این هورمون با تاثیر بر تخمک گذاری و تولید اسپرم در باروری خانم ها و آقایان

نقش مهمی دارد.

علائم افزایش پرولاکتین در خانم ها

• پریودهای نا منظم و قطع شدن آن
• ترشح شیر از سینه در زمانی که فرد در دوران شیردهی یا بارداری نیست
• اختلال در تخمک گذاری و باروری
• کاهش میل جنسی و رابطه جنسی دردناک ناشی از خشکی واژن
• گر گرفتگی ناشی از عوارض یائسگی

علائم افزایش پرولاکتین در آقایان

• ناتوانی جنسی
• مشکل در نعوظ
• بزرگ شدن غیر طبیعی یا حساس شدن سینه ها
• تولید شیر (بسیار نادر)
• کاهش موهای بدن
• ناباروری
• بلوغ دیر رس

علائم مشترک در خانم ها و آقایان:

• اختلالات بینایی
• سردردهای شدید و غیر قابل توصیف

با توجه به اینکه تغییرات عادت ماهانه واضح و مشخص است هایپرپرولاکتینمی

در خانم ها زودتر و قبل از یائسگی تشخیص داده می شود اما چون آقان تغییرات

محسوسی مثل عادت ماهانه ندارند این مشکل خیلی دیرتر تشخیص داده می شود

و معمولا آقایان به دلیل سردرد و مشکلات بینایی که ناشی از فشار تومور هیپوفیز

 به عصب بینایی است به پزشک مراجعه می کنند و پزشک پس از معاینه

درخواست آزمایش پرولاکتین میکند.

افزایش پرولاکتین در زنان بیشتر از مردان دیده می شود و در کودکان به ندرت

 این مشکل پیش می آید.

دلایل افزایش پرولاکتین (هایپرولاکتینمی)

1. افزایش پرولاکتین ناشی از پرولاکتینوما

پرولاکتینوما یک تومور خوش خیم در غده هیپوفیز است که باعث تولید

بیش از حد پرولاکتین می شود.

برای درمان این تومور معمولا داروهایی تجویز می شود که با کاهش تولید

 پرولاکتین باعث کوچکتر شدن تومور نیز می شوند.

تومور پرولاکتینوما از نظر اندازه به دو دسته تقسیم می شود:

• میکروآدنوما:کمتر از  mm10 
• ماکروآدنوما:بیشتر از  mm10

برای رفع تومور پرولاکتینوما اغلب از داروهای گابرگولین و بروموکریپتین استفاده

می شود.

استفاده از گابرگولین در دوزهای بالا بعد از مدت طولانی می تواند باعث عارضه

های دریچه های قلبی شود.

البته میزان دوزی که جهت باردار شدن استفاده می شود چنین عارضه ای ایجاد

 نمی کند.

داروهای گابرگولین و بروموکریپتین قابل استفاده در دوران بارداری می باشند از

عوارض احتمالی این داروها می توان به سردرد و تهوع و احساس سبکی در سر

 اشاره کرد.

برای کاهش عوارض دو راهکار وجود دارد:

• شروع دارو با دوز پایین و افزایش تدریجی
• استفاده از داروی برومو کریپتین بصورت شیاف واژینال

با توجه به امکان رشد مجدد تومور لازم است بعد از اتمام دوره درمان همچنان

جهت معاینه به پزشک معالج خود مراجعه کنید.

در بعضی بیماران ممکن است مصرف دارو باعث کاهش سطح هورمون یا کوچک

 شدن تومور نشود,در این صورت ممکن است به مصرف مقدار بیشتری از دارو

نیاز داشته باشید.

در صورتی که افزایش میزان دارو موثر واقع نشد ممکن است نیاز به عمل

 جراحی برای برداشتن تومور داشته باشید.

در موارد نادری عمل جراحی هم موثر واقع نمی شود که در این صورت از

 روش پرتو درمانی برای کاهش سایز تومور استفاده می کنند.

2. افزایش پرولاکتین در اثر مصرف داروها

درصورتی که پزشک تشخیص دهد داروهای مصرفی شما باعث افزایش سطح

 پرولاکتین شده است معمولا دارو را بطور موقت برای چند روز قطع می کند

و پس از آن درخواست آزمایش پرولاکتین مجدد می کند تا بررسی کند سطح

هورمون پرولاکتین به حد نرمال برگشته است یا خیر.

3. افزایش پرولاکتین ناشی از کم کاری تیروئید

در صورتیکه هایپرپرولاکتینمی به دلیل کم کاری تیروئید ایجاد شود برای

 درمان,هورمون های تیروئیدی تجویز می شود که معمولا این درمان

مادام العمر می باشد.

4. افزایش پرولاکتین ایدیوپاتیک (بی دلیل)

برخی اوقات پزشکان پس از بررسی های لازم نمی توانند علتی برای بروز

هایپرپرولاکتینمی پیدا کنند,به این حالت ایدیوپاتیک یا بی علت گفته می شود.

هایپرپرولاکتینمی که بی علت ایجاد شود معمولا به مرور زمان خود به خود رفع

می شود اما اگر بعد از چند ماه هنوز ادامه داشته باشد بیمار تحت درمان دارویی

قرار خواهد گرفت.

علائم افزایش سایز تومور پرولاکتینوما

• اختلالات بینایی
• سردرد و سرگیجه
• تهوع و استفراغ

معمولا همزمان با آزمایش پرولاکتین آزمایش هورمون های زیر درخواست می شود.

هورمون استروژن:

استروژن یک هورمون زنانه است که در تخمدان تولید میشود و باعث بروز

ویژگیهای زنانه در بدن می شود.

ترشح غیر طبیعی هورمون استروژن به معنی اختلال در تخمدان می باشد.

هورمون پروژسترون:

این هورمون هم از هورمون های اختصاصی زنانه است که برای بررسی بارداریهای

 غیر طبیعی مثلا حاملگی خارج از شکم یا سقط جنین کاربرد دارد.

بطور کلی هورمون پروژسترون مسئول رشد تخمک و آماده سازی رحم برای

پذیرش جنین می باشد.

هورمون تستوسترون:

تستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است که در بیضه تولید می شود و منجر

به شکل گیری ویژگیها و صفات مردانه می شود.

این هورمون به مقدار اندکی در تخمدان زنان هم تولید می شود.

رشد موهای زائد از علائم اختلال هورمون مردانه تستوسترون در زنان است. اختلال در ترشح هورمون تستوسترون (بیش از زیاد یا کم) باعث ناباروری در

مردان و زنان می شود.

هورمون LH:

غربالگری هورمون LH به منظور بررسی سلامت تخمدان در زنان و سلامت بیضه

در مردان انجام می شود.

در صورتی که میزان LH از مقدار نرمال بالاتر یا پایین تر باشد نشانگر عدم تعادل

در هورمون هاست.

عدم تعادل هورمورن در زنان باعث اختلال در تخمک گذاری و در مردان باعث

 اختلال در عملکرد بیضه می شود.

هورمون FSH:

هورمون FSH در رشد تخمک در زنان و تولید اسپرم در مردان نقش دارد.

غیر طبیعی بودن میزان این هورمون باعث نارسایی در تخمدان و همچنین نارسایی

در بیضه ها می شود.

شرایط انجام آزمایش پرولاکتین

آزمایش پرولاکتین یک آزمایش ساده است که با نمونه گیری از خون انجام

می شود توصیه می شود قبل از انجام آزمایش موارد ذکر شده را رعایت نمایید.

1. آزمایش پرولاکتین نیازی به ناشتا بودن ندارد اما بهتر است بصورت ناشتا انجام شود.

بهترین زمان برای انجام آزمایش ساعات اولیه صبح,1 تا 2 ساعت بعد از بیدار شدن می باشد.

• قبل از انجام آزمایش پزشک معالج خود را در جریان داروهایی که مصرف

می کنید قرار دهید زیرا مصرف برخی داروها ممکن است در نتیجه تست تداخل ایجاد نماید.

• استرس زیاد,ورزشهای سنگین,نامنظم بودن خواب و رابطه جنسی قبل از انجام آزمایش از عواملی هستند که می توانند در نتیجه آزمایش اثر گذار باشند.

• 4.   24 ساعت قبل از آزمایش از پوشیدن لباسهای تنگ در ناحیه سینه خودداری نمایید و لباسهای گشاد و راحت بپوشید.

• 24 ساعت قبل از آزمایش رابطه جنسی نداشته باشید.

میزان نرمال هورمون پرولاکتین در خون چقدر است؟

• برای خانمهای غیر باردار:کمتر از 25 نانوگرم بر میلی لیتر
• برای خانم های باردار:بین 34 تا 386 نانوگرم بر میلی لیتر
• برای آقایان:کمتر از 15 نانوگرم بر میلی لیتر
• کودکان:کمتر از 20 نانوگرم بر میلی لیتر

لازم به ذکر است که محدوده نرمال پرولاکتین در آزمایشگاه های مختلف متفاوت است.

داروهای موثر بر افزایش پرولاکتین:

• داروهای ضد افسردگی
• داروهای خواب آور
• داروهای استروژن
• داروهای فشار خون (وراپامیل,متیل دوپا,رزرپین)
• داروهای رفلاکس معده (سایمتیدین,رانیتیدین)

هدف از درمان هایپرپرولاکتینمی:

1. کاهش سطح پرولاکتین خون تا رسیدن به حد نرمال و از بین رفتن علائم

و اختلالات ناشی از بالا بودن پرولاکتین

• بازگشت عملکرد هیپوفیز به حالت نرمال
• کاهش اندازه تومور و رفع مشکلات بینایی
• از بین رفتن مشکلات جنسی و بازگشت زندگی به حالت نرمال

با توجه به شیوع کرونا,تردد در محیط های پر رفت و آمدی مثل آزمایشگاه

و مراکز درمانی خطرناک است و ریسک بسیار بالایی دارد.

آزمایشگاه ثمره با بهره گیری از کادر حرفه ای و مجرب و برخورداری از به روز ترین

تجهیزات آزمایشگاهی جهت حفظ سلامتی و رفاه حال مراجعین محترم و جلوگیری

 از تردد بی مورد در ایام پر خطر کرونا این امکان را فراهم نموده تا بیماران بتوانند

آزمایش های خود را با رعایت تمامی پروتکل های بهداشتی در منزل یا محل کار

خود با آسودگی خاطر انجام دهند.

جهت مشاوره،هماهنگی و رزرو وقت میتوانید از طریق سایت

www.samarehlab.com

با مشاوران ما در ارتباط باشید و یا با شماره تلفن های زیر تماس حاصل فرمایید.

26471830-26471272

شماره واتساپ

09129001037

پاسخ به سوالات متداول