13 نوع از بیماری های باکتریایی که با آزمایش خون مشخص می شوند

هر نوع باکتری و ویروسی با ورود به بدن ما می تواند خطرات نگران کننده ای را در پی داشته باشد که از جمله این خطرات، مبتلا شدن به عفونت های مختلف است. اگر عفونت باکتریایی در ابتدای رشد تشخیص داده شود، قبل از تشدید عفونت می توان با مصرف دارو و یا دیگر روش های درمانی، از پیشرفت آن جلوگیری کرد ولی در غیر این صورت بیماری عود می کند و نیاز به درمان جدی تر است. بیماری های باکتریایی را می توان با روش های مختلفی مثل آزمایش خون تشخیص داد و در مراحل بعدی درمان را آغاز کرد. در این مطلب، انواع بیماری های باکتریایی که با آزمایش خون مشخص می شوند را بررسی می کنیم.

عفونت باکتریایی چیست

باکتری ها نوعی میکروارگانیسم تک سلولی هستند که به اسم پروکاریوت نیز شناخته می شوند. سه نوع کروی، میله ای و مارپیچی دارند و می توانند در هر نوع محیطی از گرمای شدید تا سرمای زیاد زندگی کنند و زنده بمانند. تریلیون ها گونه باکتری وجود دارد که برخی از آنها موجب عفونت و بیماری در اندام های مختلف بدن انسان می شوند. بعضی از این باکتری ها در روده یا مجاری تنفسی بدون هیچ گونه آسیب و عفونت زندگی می کنند و حتی بعضی باکتری های مفید به باکتری های بیماری زا حمله می کنند و مانع از ایجاد بیماری می شوند ولی با این حال، می توانند در انسان عفونت و بیماری ایجاد کنند و کشنده باشند.

انواع بیماری های باکتریایی و عفونت های باکتریایی

انواع بیماری های باکتریایی شامل :

• وبا
• دیفتری
• اسهال خونی
• طاعون
• بیماری سل
• حصبه
• تیفوس
• مننژیت باکتریایی
• پنومونی
• گاستریت
• مسمومیت غذایی
• عفونت های چشم
• سینوزیت
• عفونت های مجاری ادراری
• عفونت های پوستی
• عفونت های مقاربتی
• گلودرد استرپتوکوکی
• گاستروانتریت باکتریایی
• سوزاک
• و …

پزشک می تواند پس از تشخیص عفونت باکتریایی، آن را با تجویز آنتی بیوتیک درمان کند و از پیشرفت عفونت جلوگیری نماید اما بعضی از سویه ها مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند مثل مننژیت باکتریایی که عوارض خطرناکی هم دارد و نیاز به انجام آزمایشات بیشتر مثل آزمایش خون برای تشخیص دقیق تر بیماری می باشد.

در ادامه شایع ترین عفونت های باکتریایی را شرح می دهیم :

عفونت باکتریایی واژن

از انواع شایع بیماری های باکتریایی که با آزمایش خون مشخص می شود، عفونت باکتریایی واژن خانم هاست. علت این عفونت رشد باکتری به نام باکتریال واژینوسیس یا BVاست که در این عفونت، ترشحات واژن زیاد می شود و بویی ناخوشایند را به همراه دارد. خارش در ناحیه تناسلی و سوزش هنگام ادرار، از علائم عفونت باکتریایی واژن است.

برای درمان این عفونت استفاده از ژل یا قرص مترونیدازول و پروبیوتیک هایی مانند لاکتوفم توسط پزشک تجویز می شود ولی گاهی نیاز به انجام آزمایشاتی برای تشخیص دقیق تر علت عفونت است.

عفونت باکتریایی گلو

التهاب گلو که در علم پزشکی به اسم فارنژیت شناخته می شود، یکی از انواع عفونت های باکتریایی است. این عفونت به دلایل مختلفی در گلو ایجاد می شود و باعث خارش و سوزش در این ناحیه می گردد. عفونت باکتریایی گلو در فصل زمستان و هوای سرد شایع تر است ولی در کل بیماری خطرناکی نیست و می توان با خوردن مواد غذایی مقوی از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

عفونت باکتریایی لوزه

عفونت باکتریایی لوزه یک نوع بیماری واگیر دار است که لوزه را درگیر می کند و باعث ایجاد گلو درد می شود. مشکل در صبحت کردن و همچنین ناتوانی در بلع غذا، از علائم شایع نشان دهنده این عفونت است و فرد مبتلا بوی دهان آزار دهنده و بدی هم دارد.

عفونت باکتریایی کلیه

ورود باکتری های مضر از مثانه به کلیه، باعث عفونت در کلیه می شود که این عفونت علائمی مثل ادرار خونی، تب و لرز، سوزش در زمان ادرار، حالت تهوع و استفراغ دارد.

اگر این علائم را مشاهده کردید، لازم است خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید تا علت علائم مشخص شود. در صورت تجویز پزشک، نیاز به آزمایش خون است و اگر بیماری به مرحله خطرناک خود نرسیده باشد، می توان با مصرف آنتی بیوتیک و دارو، درمان کرد. در صورت پیشرفت عفونت، شاید نیاز به بستری شدن و تحت نظر قرار گرفتن پزشک متخصص عفونی باشد.

عفونت باکتریایی کبد

یکسری باکتری های مضر باعث تولید ترشحات چرکی در کبد می شوند که تجمع این ترشحات موجبات عفونت کبد را فراهم می کند. عفونت باکتریایی کبد در افراد میانسال رایج تر است و با انجام آزمایش خون می توان علت دقیق تر عفونت را تشخیص داد.

عفونت باکتریایی کلامیدیا

عامل اصلی عفونت باکتریایی کلامیدیا، عدم رعایت بهداشت در روابط جنسی و عدم استفاده از کاندوم است. این باکتری ها از راه ناحیه تناسلی یا رابطه جنسی دهانی وارد بدن می شوند و عفونت را باعث می شوند.

عامل اصلی دیگر انتقال عفونت باکتریایی کلامیدیا، زایمان است و در زمان خارج شدن نوزاد از مادر این باکتری می تواند به او انتقال یابد.

علائم عفونت باکتریایی کلامیدیا در مردان شامل علائمی همچون درد در ناحیه بیضه ها و سوزش در هنگام ادرار است ولی زنان دچار علائمی مثل لگن درد و التهاب در ناحیه دهانه رحم می شوند.

گاستریت از انواع بیماری های باکتریایی 

گاستریت یک نوع التهاب و تورم ناگهانی در بافت پوششی معده است که از شایع ترین علل ابتلاء به این بیماری، مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی است اما ممکن است در اثر آسیب، باکتری، ویروس، استرس و … نیز ایجاد شود.

این بیماری می تواند باعث درد شدید و آزار دهنده در معده شود و نحوه درد به طور ناگهانی و کوتاه مدت است.

با انجام برخی آزمایش ها، گاستریت حاد معده تشخیص داده می شود که شامل آزمایش شمارش کامل سلول های خونی، آزمایش خون برای بررسی وجود باکتری هلیکوباکتر پیلوری، آزمایش مدفوع، بافت برداری از معده و … است.

تیفوس از انواع بیماری های باکتریایی 

تیفوس نوعی بیماری حاد تب دار است که وجود باکتری به نام ریکتزیا علت این بیماری می باشد. عفونت تیفوس لوله گوارش، دستگاه عصبی مرکزی، عضلات و پوست را درگیر می کند و علائمی مثل تشنج، نارسایی کلیه و … دارد.

اگر تیفوس درمان نشود، کشنده است و برای تشخیص بیماری شاید به انجام آزمایش هایی نظیر شمارش سلول های خونی، بررسی سرم و مایع خون بدون سلول های آن و یا انجام نمونه برداری پوست باشد. عفونت شدید تر تیفوس نیاز به بستری شدن در بیمارستان و تحت مراقبت قرار گرفتن دارد.

سوزاک از انواع بیماری های باکتریایی 

یک نوع بیماری مراقبتی که توسط عفونت ناشی از باکتری نایسریا گونوره‌آ به وجود می آید، سوزاک نام دارد. عفونت سوزاک معمولا بخش های مرطوب و گرم بدن از جمله چشم، گلو، مجرای ادرار، مقعد، واژن و دستگاه تناسلی زنان را آلوده می کند و رعایت بهداشت در رابطه جنسی می تواند از ابتلاء به این بیماری جلوگیری کند.

علائم بیماری سوزاک در مردان و زنان متفاوت است. زنان علائمی همچون ترشحات غیرطبیعی از واژن، خونریزی بین پریودها و احساس درد یا سوزش هنگام ادرار را مشاهده می کنند و علائم در مردان شامل خروج ترشحات زرد رنگ، سفید یا سبز از آلت تناسلی، درد یا تورم در بیضه ها و احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن را دارند

اگر برای تشخیص علت بیماری سوزاک پزشک به عفونت خون یا مفصل مشکوک شود، آزمایش خون را تجویز می کند و یا با گرفتن نمونه مایع مفصل، این بیماری را تشخیص می دهد.

پنومونی از انواع بیماری های باکتریایی 

پنومونی نوعی عفونت است که توسط ارگانیسم هاي کوچک مثل ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها ایجاد می شود. این میکروارگانیسم ها در ریه افراد سالم موجود نیستند و عمدتا توسط جریان خون به ریه می رسند ولی ممکن است توسط قطرات ریز آب موجود در هوای تنفسی نیز به ریه منتقل شوند.

با ابتلاء به پنومونی، اکسیژن به راحتی به خون نمی رسد و با کم شدن اکسیژن خون، سلول های بدن عملکرد درستی نخواهند داشت. به همین دلیل اگر عفونت گسترش پیدا کند، ممکن است منجر به مرگ شود. یکی از آزمایش های تشخیص پنومونی، آزمایش خون است و پس از بررسی شدت بیماری، درمان آغاز می شود.

گاستروانتریت باکتریایی

گاستروانتریت باکتریایی وقتی اتفاق می افتد که باکتری ها موجب عفونت در روده شوند. این بیماری ممکن است باعث التهاب در روده و معده شود و دارای علائمی همچون گرفتگی شدید شکم، اسهال و استفراغ است.

گاستروانتریت باکتریایی به روش های مختلفی به بدن منتقل می شود که شایع ترین آن مصرف غذاهای آلوده است. از دست دادن اشتها، تب و وجود خون در مدفوع نیز از دیگر علائم این بیماری است و اگر این علائم به مدت دو روز مشاهده شد، حتما لازم است که به پزشک مراجعه شود.

درمان گاستروانتریت باکتریایی ابتدا نیاز به انجام آزمایشاتی دارد. پزشک ممکن است برای بررسی کم آبی بدن، نمونه خون از شما بگیرد و یا شاید نیاز به آزمایش مدفوع باشد.

حصبه از انواع بیماری های باکتریایی 

زمانی که رگ های خونی پاره شوند و باعث خونریزی در زیر پوست شوند، حصبه رخ می دهد که لکه های بنفش رنگی بر روی پوست ایجاد می شود. لکه های حصبه اغلب خوش خیم هستند اما اگر مشکلات جدی تری را نشان دهند، ممکن است اختلالاتی مثل لخته شدن خون را در پی داشته باشند.

برای تشخیص و درمان حصبه، ابتدا پوست بیمار معاینه می شود و تست خون، پلاکت و بافت برداری از پوست تجویز می شود. این تست ها به این دلیل گرفته می شود تا مشخص شود آیا بیماری در نتیجه برخی بیماری های جدی مثل اختلال پلاکتی یا خونی رخ داده است یا خیر. سطح پلاکت های خون در تشخیص علت حصبه موثر هستند و به پزشک کمک می کند که روش درمانی مناسبی انتخاب کند.

دیفتری از انواع بیماری های باکتریایی 

دیفتری یک نوع عفونت مسری است که توسط باکتری به نام Corynebacterium Diphtheriae ایجاد می شود. این باکتری یک نوع سم آزاد می کند که تجمعات بافت خاکستری در گلو را در پی دارد و منجر به مشکلاتی در بلع و تنفس می شود.

باکتری Corynebacterium Diphtheriae بینی و گلو را بیشتر درگیر می کند و سمومی که آزاد می کند ممکن است به جریان خون پخش شود که خطرناک است. بیماری دیفتری حتی در نوع حادتر آن می تواند به قلب، مغز و کلیه ها آسیب برساند.

تب و لرز، گلو درد، سرفه، تورم غدد درون ریز در گردن، صدای گرفته و دورگه، خستگی مفرط، مرطوب شدن زیاد پوست و … از علائم اولیه دیفتری هستند که دو تا پنج روز پس از ابتلاء به بیماری این علائم خودشان را نشان می دهند.

در صورت شدید تر شدن بیماری، علائم زیر در فرد دیده می شود :

• لکنت زبان
• مشکل در تنفس
• مشکل در بلعیدن غذا
• تغییر دید
• عرق کردن زیاد
• تپش قلب
• پوست رنگ پریده
• و  …

تشخیص علائم بیماری های باکتریایی

علائم عفونت های باکتریایی ممکن است مشترک باشد و تشخیص دقیق تر عفونت نیاز به انجام آزمایشاتی همچون آزمایش خون، آزمایش مدفوع و … دارد.

بیماری های عفونی ساده مثل آنفولانزا علائمی مثل آبریزش بینی، سردرد، تب و لرز، گلودرد، بدن درد و در برخی موارد اسهال و استفراغ دارند اما این علائم شاید نشان دهنده یک عفونت باکتریایی خطرناک تر مثل مننژیت مننگوکوکی باشد. بنابراین توصیه می شود در صورت مشاهده هر نوع علائم مشکوک برای چند روز متوالی، حتما از پزشک وقت بگیرید تا در صورت تشخیص زودهنگام علائم بالینی عفونت های پیشرفته تر، با درمان زود هنگام از عوارض شدید بیماری و حتی مرگ جلوگیری شود.

انواع آزمایش برای تشخیص عفونت

عفونت اعضای مختلف بدن ناشی از عاملی بیگانه هستند که بدن علیه آنها مقابله می کند. انجام آزمایش های تشخیصی کمک می کند که این عوامل بیگانه شناسایی شوند و پروسه درمان سریع تر آغاز می شود. از جمله آزمایش های تشخیص عفونت به شرح زیر هستند :

CBC از انواع آزمایش های تشخیص عفونت باکتریایی

CBC یا شمارش کامل گلبول های خون به عنوان آزمایشی برای تشخیص عفونت کاربرد دارد. اگر طی این آزمایش مشخص شود که تعداد گلبول های سفید خون تغییر کرده اند، یعنی سیستم دفاعی بدن در مقابل عوامل بیگانه ضعیف است و بسته به کم یا زیاد شدن میزان آنها، شدت بیماری عفونی تشخیص داده می شود. گاهی با انجام آزمایش CBC مشخص می شود که تعداد پلاکت های خون تغییر کرده است و با افزایش و کاهش تعداد پلاکت ها از میزان نرمال،  نوع و شدت عفونت تشخیص داده شود.

ESR از انواع آزمایش های تشخیص عفونت باکتریایی

آزمایش ESR همان آزمایش سرعت رسوب گلبول های قرمز خون است و نوعی آزمایش تشخیص عفونت به حساب می آید. وقتی در بدن التهابی رخ دهد، پروتئین های خاصی باعث به هم چسبیدگی گلبول های قرمز خون می شوند و این گلبول ها بیش از حد رسوب می کنند. پروتئین های عامل به هم چسبیدگی گلبول های قرمز خون توسط کبد و سیستم ایمنی در شرایط غیر طبیعی مثل عفونت، بیماری خود ایمنی یا سرطان تولید می شوند و یکی از عوامل این عفونت ها، میکروارگانیسم هایی مثل باکتری ها هستند.

برای انجام آزمایش تشخیص عفونت ESR چند سی سی خون از فرد گرفته می شود و در لوله ای مخصوص به آزمایشگاه انتقال داده می شود. حدود یک ساعت پس از نمونه برداری، میزان رسوب گلبول های قرمز بررسی و گزارش می شود.

CRP از انواع آزمایش های تشخیص عفونت باکتریایی

CRP که به عنوان آزمایش پروتئین واکنش C نیز شناخته می شود، نوعی آزمایش تشخیص عفونت است. از این آزمایش برای اندازه گیری نوعی پروتئین در بدن استفاده می شود که یک نوع پروتئین فاز حاد است و در مواقع التهاب در کبد، تولید و وارد جریان خون می شود.

نقش اصلی این پروتئین، اتصال به به لیزوفسفاتیدل کولین موجود در سطح سلول های مرده برای فعال کردن سیستم کمپلمان از طریق C1q است و اندازه گیری آن در تشخیص عفونت بسیار کمک کننده است.

آزمایش CRP به دو صورت کیفی و کمی انجام می شود که آزمایش کیفی نشانگر میزان این پروتئین در بدن و واکنش بدن به آن است ولی در آزمایش کمی، مقدار پروتئین به صورت عددی گزارش می شود.

U/A از انواع آزمایش های تشخیص عفونت باکتریایی

U/A نوعی آزمایش ادرار است که برای تشخیص عفونت مجاری ادراری انجام می شود. روش انجام این آزمایش به دو صورت میکروسکوپی و ماکروسکوپی است که در آزمایش ماکروسکوپی ادرار، برای تشخیص عفونت یک نوار مخصوص وارد نمونه ادرار می شود و بعد از چند لحظه تغییر رنگ چند پارامتر ادرار بررسی می شود.

یکی از پارامتر های مد نظر در آزمایشات تشخیص عفونت مجاری ادراری ماکروسکوپی در نوار ادرار، شامل خون است و وجود خون می تواند به تشخیص عفونت کمک کند. گلبول های سفید خون نیز طی آزمایش ماکروسکوپی در نمونه ادرار شناسایی می شود و وجود گلبول سفید یا لکوسیت در ادرار می تواند نشانگر عفونت در بدن می باشد.

U/C از انواع آزمایش های تشخیص عفونت باکتریایی

پس از بررسی ادرار با آزمایش U/A و مشاهده نشانه های ناشی از عفونت باکتری، ازمایش کشت ادرار یا U/C درخواست می شود. با انجام این آزمایش می توان نوع عفونت باکتریایی را تشخیص داد و برای درمان از داروهای موثرتر و مقاوم تر استفاده شود.

چه عواملی باعث ایجاد عفونت در خون می‌ شوند ؟

عفونت در خون می تواند از راه های مختلفی مثل زخم های باز، رابطه جنسی، غشاهای مخاطی یا انتقال خون منتقل شود. همچنین این عفونت ها می توانند از هر جایی که باکتری ها یا سایر عوامل عفونی وجود دارند، وارد بدن شوند.

بعضی عوامل دیگر که ممکن است باعث عفونت خون شوند عبارتند از :

• عفونت‌ های گوارشی
• نیش حشرات آلوده
• کشیدن دندان در دندانپزشکی آلوده
• استفاده از کاتتر دیالیز
• استفاده از کاتتر شیمی درمانی
• مرتب عوض نکردن پانسمان ‌ها مخصوصا پس از عمل جراحی
• در معرض هوای آلوده قرار گرفتن زخم باز
• مقاوم شدن باکتری‌ها در برابر دارو
• عفونت کلیه یا مجاری ادراری
• سینه‌پهلو، ذات‌الریه یا پنومونی
• عفونت پوستی
• و …

افراد مستعد عفونت های باکتریایی

اگر چه هر کسی ممکن است دچار عفونت باکتریایی شود ولی بعضی افراد بیشتر در معرض خطر هستند که عبارتند از :

• سالمندان
• نوزادان
• افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است مثل مبتلایان به سرطان، ام اس و …
• افراد دیابتی
• معتادان تزریفی
• افرادی که به بهداشت دهان و دندان خود بی توجه هستند
• افرادی که در معرض باکتری یا ویروس قرار دارند مثل بیمارستان و …

برای درمان عفونت باکتریایی چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک است

ورود هر نوع باکتری، قارچ یا ویروسی می تواند زمینه ساز عفونت های شدید در بدن شود و در صورت تشخیص این عفونت در مراحل اولیه، می توان با مصرف یکسری داروهای رایج آن را درمان کرد ولی اگر عفونت در بدن دیر تشخیص داده شود، می تواند خطر آفرین باشد و فرد را مستعد بیماری های قلبی، ریوی، کلیوی و … کند.

کوچک ترین عفونت بدن می تواند فرد را به مرگ بکشاند در حالی که می توان با یک آزمایش ساده از وجود یا عدم وجود انواع عفونت ها در بدن مطلع شد. اما چه زمانی انجام آزمایش و مراجعه به پزشک ضرورت پیدا می کند ؟ اگر علائم زیر را برای چند روز مشاهده کردید، توصیه می شود هر چه زودتر از پزشک متخصص وقت بگیرید :

• تب‌
• التهاب
• سرفه
• اسهال
• استفراغ
• کوفتگی بدن
• خستگی مفرط
• گلو درد شدید
• سر درد شدید
• درد معده
• لرز بدن
• و …

جهت مشاوره,هماهنگی و رزرو وقت می توانید از طریق سایت زیر اقدام نمایید

www.samarehlab.com

و یا با شماره تلفن های درج شده تماس حاصل فرمایید.

26471830-26471272

شماره واتساپ

09129001037

نتیجه گیری و پاسخ به سوالات متداول شما

تا به اینجای مطلب راجع به انواع بیماری های باکتریایی که با آزمایش خون مشخص می شوند، توضیحاتی ارائه کردیم. در ادامه، به بعضی سوالات متداول شما پاسخ می دهیم :