13 مورد از بیماریهای کلیوی شایع ,علائم و درمان آنها
بیماریهای کلیوی به دلایل مختلفی ایجاد می شوند. زمانی که کلیه ها به درستی کار نکنند آب و مواد زائدی که باید دفع شوند به جریان
خون بر می گردند که این موضوع موجب تجمع مواد زائد و آب در بدن می شود و قلب,ریه ها,خون و استخوان ها را دچار مشکل می کند.
انواع اختلالات کلیوی
- نارسایی کلیه
- هماچوری
- پروتئینوری
- کیست کلیه و کلیه پلی کیستیک
- سنگ کلیه
- عفونت کلیه
- درد کلیه
- کلیه دوبلکس
- ناهنجاریهای مادرزادی کلیوی
- گلومرولونفریت
- سرطان کلیه
- برداشتن کلیه
- پیوند کلیه
1# بیماری های کلیوی نارسایی کلیه
شایع ترین نوع از بیماریهای کلیوی نارسایی کلیه است.
نارسایی کلیه در اثر نرسیدن خون به کلیه و یا عدم توانایی کلیه در دفع مواد زائد ایجاد می شود.
این بیماری به دو دسته نارسایی مزمن کلیه و نارسایی حاد کلیه تقسیم می شود.
نارسایی مزمن کلیه
نارسایی مزمن کلیه اغلب به دلیل بالا بودن فشارخون ایجاد می شود و یک بیماری
بلند مدت است که با گذشت زمان بهبود نمی یابد.
با پیشرفت این بیماری کلیه به حدی آسیب می بیند که دیگر قادر به ادامه فعالیت
و انجام وظایف خود نمی باشد و بیمار باید تحت دیالیز قرار بگیرد.
نارسایی حاد کلیه
نارسایی حاد کلیه زمانی اتفاق می افتد که کلیه بطور ناگهانی توانایی فیلتر کردن و
دفع مواد زاید خون را از دست بدهد در این شرایط مواد زائد سمی در بدن تجمع
می یابند و ساختار شیمیایی خون از حالت تعادل خارج می شود.
این بیماری به سرعت طی چند ساعت یا چند روز پیشرفت می کند و گسترش
می یابد.
لازم است بدانید که نارسایی حاد کلیه عوارض بسیار شدید و جدی دارد و حتی
ممکن است منجر به مرگ شود بنابراین به درمان سریع نیاز دارد.
این بیماری علاوه بر کشنده بودن امکان برگشت مجدد نیز دارد.
همین دو علت کافیست تا مبتلایان به بیماریهای کلیوی به این عارضه توجه جدی
داشته باشند و بطور منظم چکاپ شوند تا در صورت وجود مشکل درمان به
موقع صورت گیرد.
نارسایی حاد کلیه در افرادی قبلا در بیمارستان بستری شده اند بخصوص افراد
بد حالی که تحت مراقبت ویژه قرار دارند شایع است.
علائم نارسایی حاد کلیه
- کاهش دفع ادرار
- نفس تنگی
- خواب آلودگی
- حالت تهوع
- احساس خستگی و گیجی
- احساس درد یا فشار در قفسه سینه
- تورم در پا (به دلیل تجمع مایعات در بدن)
- تشنج و در موارد شدیدتر کما
علل نارسایی کلیه
همانطور که گفته شد نارسایی کلیه به دلیل نرسیدن خون به کلیه یا عدم توانایی
کلیه در دفع مواد زائد رخ می دهد.
این عارضه ممکن است در اثر آسیب فیزیکی به کلیه ناشی از یک سانحه یا بیماری
ایجاد شود.
در ادامه به توضیح علل نارسایی کلیه می پردازیم.
1.اختلال در خون رسانی به کلیه
اختلال در خون رسانی به کلیه در اثر چند عامل ایجاد می شود.
- بیماریهای کلیوی
- مشکل در دفع ادرار
- سایر بیماریهایی که به کلیه آسیب می رساند
آسیب هایی که باعث اختلال و کاهش خون رسانی به کلیه ها می شوند عبارتند از:
- کم شدن حجم خون در اثر خونریزی که به آن هایپوولمیا (کاهش ناگهانی حجم خون و مایعات لنفی) گفته می شود.
هایپوولمیا ممکن است در اثر سوانح عمل جراحی ایجاد شود.
- کاهش مایعات دریافتی بدن یا ابتلا به اسهال,استفراغ,عرق کردن بیش از حد و یا تب که باعث از دست رفتن آب بدن و کم آبی بدن نی شود و در نتیجه منجر به کاهش خون رسانی به کلیه می شود.
- مصرف داروهای ادرارآورموجب کاهش خون رسانی به کلیه می شود.
- انسداد و آسیب دیدن رگهای کلیه یکی از دلایل کاهش رسیدن خون به کلیه ها می باشد.
- یکی دیگر از عوامل کاهش خون رسانی عفونت خون است,قرار گرفتن سیستم ایمنی بدن در معرض التهاب موجب آسیب دیدن اعضای بدن و کلیه می شود.
2.برخی از داروها
با توجه به اینکه سموم بدن و داروها از طریق کلیه دفع میشود,مصرف برخی
داروها به کلیه آسیب می رساند.
این داروها عبارتند از:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی از جمله ایبوپروفن و ناپروکسن
- آنتی بیوتیک ها از جمله آمینوگلیکوزید,توبرامایسین,جنتامایسین
- داروهایی که حاوی ید هستند مانند داروهای تزریقی هنگام رادیولوژی
3.دیابت
مبتلا بودن به بیماری دیابت به نفرون های کلیه آسیب می رساند.
زمانیکه نفرون ها آسیب ببینند دیگر نمی توانند خون را پالایش کنند,به همین
دلیل عملکرد کلیه افت میکند و کارایی کلیه کاهش می یابد.
4. بیماریهای قلب و عروق
معمولا افرادی که به بیماریهای قلبی مبتلا هستند, دچار بیماریهای کلیوی هم
می شوند.
به این دلیل که بیماریهای قلبی باعث اختلال در خون رسانی به اعضای بدن و کلیه
می شود در نتیجه در اثر کمبود اکسیژن ناشی از اختلال در خون رسانی,عملکرد
کلیه ها مختل میشود. نارسایی کلیه در سالمندان اغلب در اثر بی توجهی به فشار
خون بالا و بیماریهای قلبی ایجاد می شود.
5.ابتلا به بیماری لوپوس
لوپوس یک بیماری خود ایمنی است که باعث میشود سیستم ایمنی به سلولهای
خودی حمله کند و در نتیجه موجب آسیب به بافت ها و اندام ها می شود.
در بیماریهای خود ایمنی سیستم ایمنی در شناسایی عوامل بیگانه اشتباه می کند و
سلولهای خودی را بیگانه تلقی کرده و به آنها حمله می کند.
علت مشخصی هم برای این اتفاق تشخیص داده نشده است.
کلیه یکی از اعضایی است که در اثر ترشح آنتی بادی برعلیه بافت ها و اندام های
بدن آسیب می بیند.
ابتلا به لوپوس باعث می شود فرد دچار ضعف بیحالی شود و حجم ادرار کاهش
یابد.
6.نقص مادرزادی کلیه
نقص مادرزادی کلیه از زمان تولد ایجاد می شود و مهمترین علت نارسایی کلیه در
نوزادان نارس محسوب می شود.
ژنتیک در بروز بیماری نقص مادرزادی کلیه موثر است و غالبا افرادی که والدین
آنها به این بیماری مبتلا هستند با احتمال بیشتری با نقص مادرزادی در کلیه دنیا
می آیند.
لازم به ذکر است این بیماری با آزمایش قبل از تولد قابل تشخیص است و
همچنین پس از تولد می توان آن را با جراحی درمان نمود.
روشهای پیشگیری و درمان نارسایی کلیه
درمان نارسایی کلیه به دو بخش کلی تقسیم می شود یک بخش از درمان مربوط به
درمان بیماریهای مزمنی است که عامل نارسایی کلیه هستند و قسمت بعدی,درمان
اختلالات و آسیبهای کلیوی است.
در ابتدا باید بیماریهایی که موجب نارسایی کلیه شده است درمان شوند.
اقدام به موقع و شروع روند درمانی از پیشرفت آسیب به کلیه جلوگیری می کند.
تغییر سبک زندگی
داشتن سبک زندگی سالم در پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه و همچنین بیماریهای
زمینه ای که موجب نارسایی کلیه می شوند بسیار حائز اهمیت است.
سبک زندگی سالم شامل چند وجه است:
- الگوی تغذیه سالم
- فعالیت بدنی و ورزش
- پرهیز از استعمال دخانیات و مصرف الکل
تغذیه مناسب برای افراد مبتلا به نارسایی کلیه
با توجه به اینکه افراد مبتلا به نارسایی کلیه نمی توانند نمک,پتاسیم و آب اضافی
را دفع کنند,از این رو مصرف غذاهای حاوی نمک و پتاسیم باید محدود شود.
مواد غذایی حاوی پتاسیم عبارتند از:
- موز
- زردآلو
- طالبی
- آووکادو
- ماست
- اسفناج
- سیب زمینی
افراد مبتلا به نارسایی کلیه باید غذاهای کم نمک مصرف کنند و همچنین از مصرف
ماهی دودی پرهیز کنند.
لازم به ذکر است در افراد مبتلا به نارسایی کلیه به علت سوخت و ساز کلسیم
میزان فسفر بالا می رود در نتیجه علاوه بر موارد ذکر شده مصرف غذاهای حاوی
فسفر نیز باید محدود شود.
مواد غذایی حاوی فسفر عبارتند از:
- شیر
- گوشت
- عدس
- لوبیاسفید
- لوبیا قرمز
- ماهی ساردین
2# بیماری های کلیوی هماچوری یا وجود خون در ادرار
مشاهده خون در ادرار یا به اصطلاح هماچوری میتواند نشان دهنده عملکرد
ضعیف کلیه و یا قسمتهای دیگر مجاری ادراری باشد.
درواقع وجود خون در ادرار لزوما به معنای ابتلا به بیماریهای کلیوی نیست اما با
توجه به آنکه مشکلات کلیوی میتوانند زمینه ساز ابتلا به نارسایی کلیه شوند باید
در اسرع وقت مورد بررسی و درمان قرار بگیرند.
برای درمان خون در ادرار لازم است ابتدا علت این عارضه تشخیص داده شود زیرا
روند درمان این عارضه به علل ایجاد کننده آن بستگی دارد.
هماچوری (وجود خون در ادرار) می تواند برای هرکسی اتفاق بیفتد اما اگر فرد
دچار هر یک از شرایط و علائم زیر باشد احتمال ابتلا به این بیماری افزایش
می یابد:
- سابقه خانوادگی ابتلا به نارسایی کلیه
- سابقه ابتلا به سنگ کلیه
- ابتلا به عفونت
- ورزش و فعالیت سنگین
- بزرگ شدن پروستات
- مصرف داروهای مسکن,آنتی بیوتیک ها و رقیق کننده خون
روشهای تشخیص هماچوری
برای تشخیص هماچوری ابتدا معاینه فیزیکی و بررسی سوابق بیمار صورت میگیرد
سپس با توجه به شرایط بیمار آزمایشها و تستهای زیر جهت یافتن علت خون در
ادرار انجام می شود.
آزمایش ادرار
اگر خونریزی از طریق آزمایش ادرار کشف شده و تایید شده باشد به احتمال زیاد
لازم است آزمایش دیگری هم انجام دهید تا مشخص شود ادرار شما هنوز حاوی
گلبولهای قرمز خون هست یا خیر.
آنالیز ادرار می تواند عفونت مجاری ادراری یا وجود مواد معدنی که موجب ایجاد
سنگ کلیه می شوند را نشان دهد.
آزمایشهای تصویربرداری
معمولا برای تشخیص علت هماچوری انجام آزمایش تصویربرداری لازم است.
گاهی ممکن است پزشک معالج برای شما سی تی اسکن,ام آر آی و یا سونوگرافی
از کلیه و سونوگرافی مثانه را تجویز کند.
سیستوسکوپی (آندوسکوپی داخل مثانه)
این روش به این صورت است که پزشک یک لوله باریک مجهز به یک دوربین
کوچک را به داخل مثانه هدایت می کند تا مثانه و مجاری ادرار را از لحاظ علائم
بیماری بررسی کند.
گاهی پیش می آید که حتی با انجام آزمایشهای تجویز شده توسط پزشک,علت
خونریزی ادراری مشخص نمی شود.
در چنین شرایطی معمولا پزشک آزمایشهای پیگیری منظم را توصیه میکند.
خصوصا اگر فرد عوامل خطرزای سرطان مثانه مانند سیگار کشیدن,قرار گرفتن
در معرض سموم محیطی و یا سابقه پرتودرمانی داشته باشد.
درمان هماچوری
بسته به عواملی که باعث ایجاد هماچوری شده است انتخاب روند درمانی
متفاوت است.
اگر هماچوری در اثر عفونت ادراری رخ داده باشد درمان شامل مصرف آنتی
بیوتیکها برای از بین بردن عفونت ادراری است و اگر پروستات نقشی در این
بیماری داشته باشد داروهای لازم برای کوچک کردن پروستات بزرگ شده تجویز
می شود.
درصورتیکه خون موجود در ادرار در اثر سنگ کلیه یا سنگ مثانه باشد درمان
بصورت شوک درمانی با امواج ضربه ای برای شکستن سنگ مثانه یا کلیه صورت
می گیرد.
در هر صورت لازم است پس از فرایند درمان جهت حصول اطمینان از,از بین
رفتن عامل بیماری برای انجام آزمایش مجدد به پزشک مراجعه نمایید.
3# بیماریهای کلیوی پروتئینوری یا دفع پروتئین در ادرار
پروتئینوری اختلالی است که در اثر وجود بیش از حد طبیعی پروتئین در ادرار ایجاد می شود.
وجود پروتئین در ادرار از اولین علائم ابتلا به نارسایی کلیه است.
کلیه های سالم مایعات و مواد زائد و سمی را از خون تصفیه میکنند و مواد غذایی
مورد نیاز بدن مانند پروتئین را به خون باز می گردانند در نتیجه مقداری پروتئین
در ادرار همه وجود دارد.
پروتئینوری زمانی ایجاد می شود که فیلترهای ریز کلیه (گلومرول) آسیب ببینند,
در این صورت پروتئین اصلی خون که آلبومین نامیده می شود به جای بازگشت
به جریان خون وارد ادرار می شود.
افراد سالم هم ممکن است دچار پروتئینوری موقت یا دائم شوند.
در افراد سالم این عارضه می تواند در اثر قرارگرفتن در استرس,ورزش کردن,تب,استفاده از داروی آسپرین و همچنین قرار گرفتن در معرض
سرما نیز رخ بدهد.
این عارضه در افرهد بالای 30 سال به ندرت رخ می دهد اما با این حال وجود
میزان قابل توجهی پروتئین در ادرار معمولا نشانه ای از یک بیماری است و
مستلزم پیگیری جهت تشخیص علت و درمان می باشد.
علل دفع پروتئین در ادرار (پروتئینوری)
- دیابت نوع 1 و 2
- فشار خون بالا
- عفونت
- سرطان کلیه
- نارسایی قلبی
- تروما (هر آسیبی که عامل آن بیرونی و خارجی باشد مانند تصادف,ضربه,سوختگی یا هر حادثه دیگری که منجر به آسیب دیدگی شود)
- ابتلا به بیماریهای خود ایمنی (مانند لوپوس,نفروماتی ایمونوگلوبین A و …)
علائم پروتئینوری
- دفع ادرار کف آلود و پر از حباب
- تورم در صورت,دستها,پاها و یا شکم
درصورت مشاهده هر یک از این علائم در اسرع وقت به متخصص اورولوژی مراجعه نمایید.
4# بیماری های کلیوی کیست کلیه و کلیه پلی کیستیک
یکی دیگر از بیماریهای کلیوی کیست کلیه است.
کیست کلیه کیسه های گرد و کوچکی پر از مایع هستند که میتوانند داخل و یا
روی کلیه رشد کنند.
ممکن است در یک کلیه یک کیست و یا در هر دو کلیه کیست های فراوانی بوجود
بیاید و عملکرد کلیه را دچار اختلال جدی کند,اما این کیست ها معمولا ساده و
غیر سرطانی هستند و عوارض خاصی ندارند.
انواع کیست کلیه
- کیست های ساده
- بیماری کلیه پلی کیستیک
کیست های ساده به کیست های منفردی گفته می شود که روی کلیه ها تشکیل
می شوند و دیواره های نازکی دارند و پر از مایع آب مانند هستند.
معمولا کیست های ساده طی یک آزمایش تصویربرداری که برای بیماری دیگر
انجام می شود بطور اتفاقی شناسایی می شود.
این نوع از کیست به کلیه ها آسیب نمی رساند و معمولا به درمان خاصی نیاز
ندارد.
علائم کیست ساده
کیست های ساده معمولا علائم خاصی ندارند و ممکن است فرد بدون هیچ علائمی سالها به کیست کلیه مبتلا باشد.
درصورتیکه کیست ها خیلی بزرگ شوند میتوانند باعث بروز علائم زیر
شوند,بنابراین چنانچه هر یک از این علائم را داشتید در اسرع وقت به پزشک
متخصص اورولوژی مراجعه نمایید.
- تب
- درد مبهم در پهلو یا پشت
- احساس درد و حساسیت در بالای شکم
علت ایجاد کیست ساده
علت ایجاد کیست کلیه هنوز مشخص نشده است.
طبق مطالعات بدست آمده کیست کلیه زمانی ایجاد می شود که لایه سطحی کلیه
ضعیف شده باشد و یک کیسه تشکیل دهد,سپس این کیسه پر از مایع می شود
و تبدیل به کیست می شود.
ابتلا به کیست ساده در هر سنی می تواند رخ دهد اما با افزایش سن احتمال ابتلا
به این بیماری افزایش می یابد و در آقایان شایع تر است.
روشهای تشخیص کیست کلیه
ابتدا آزمایش خون و ادرار سپس:
- سی تی اسکن
- ام آر آی
- سونوگرافی
درمان کیست کلیه
کیست های کوچک معمولا مشکلی برای کلیه ایجاد نمیکنند و نیازی به درمان
ندارند اما لازم است جهت حصول اطمینان از رشد نکردن کیست سالی یک یا
دوبار سونوگرافی یا دیگر آزمایشهای تصویربرداری انجام شود.
درمان کیستهای بزرگ که باعث بروز علائم می شوند شامل اسکلروتراپی و عمل
جراحی می باشد.
اسکلروتراپی
این روش به جهت تخلیه کیست انجام می شود و به این صورت است که برای
بیمار بی حسی موضعی تزریق می شود تا دردی احساس نکند,بعد از آن پزشک با
استفاده از سونوگرافی محل دقیق کیست را مشخص می کند و یک سوزن نازک
و بلند را از طریق پوست وارد کیست می کند و مایعات درون کیست را تخلیه
می کند.
پزشک می تواند برای جلوگیری از تشکیل مجدد کیست داخل کیست را با یک
محلول الکلی پر کند.
بیماری کلیه پلی کیستیک
بیماری کلیه پلی کیستیک بطور کلی با کیست ساده فرق می کند.
این بیماری یک بیماری ارثی است که از والدین به فرزندان منقل می شود و باعث
تشکیل کیست های زیادی در کلیه ها می شود.
رشد کردن این کیست ها می تواند منجر به آسیب دیدن کلیه ها شود.
بیماری کلیه پلی کیستیک جدی تر از کیست ساده است و در صورت عدم درمان
می تواند عوارضی مثل فشار خون بالا و نارسایی کلیه ایجاد کند.
علائم بیماری کلیه پلی کیستیک
- فشار خون بالا (شایع ترین علامت)
- احساس درد در پهلو و پشت
- حساسیت و درد در ناحیه شکم
- عفونت مکرر کلیه یا مثانه
- وجود خون در ادرار
- خستگی و درد مفاصل
عوارض بیماری کلیه پلی کیستیک
1.نارسایی کلیه
بزرگ شدن کیستها باعث تغییر شکل کلیه می شود و کلیه ها دیگر نمی توانند
عملکرد مناسب داشته باشند درنتیجه مواد سمی زائد در بدن تجمع می یابد و
در نهایت منجر به نارسایی کلیه می شود.
2.افتادگی دریچه میترال
یکی از عوارض کلیه پلی کیستیک افتادگی دربچه میترال است به این معنی که
دریچه میترال که قسمت بالا و پایین سمت چپ قلب را جدا می کند به درستی
کار نمی کند و فرد دچار تپش قلب و درد قفسه سینه می شود.
3.کیست کبد
بیش از 80% از مبتلایان به کلیه پلی کیستیک دچار کیست های کبدی می شوند.
این کیست ها بسیار کوچک هستند و به ندرت ممکن است منجر به نارسایی کبد
شوند اما با این حال احتمال آلوده شدن کیست وجود دارد.
از علائم کیست کبدی آلوده میتوان به تب و درد در قسمت راست بالای شکم
اشاره کرد.
درمان کلیه پلی کیستیک
با توجه به نقش ژنتیک و وراثت در این بیماری,در حال حاضر هیچ گونه درمان
قطعی برای بیماری کلیه پلی کیستیک وجود ندارد و اقدامات درمانی صرفا جهت
درمان علائم و پیشگیری از پیشرفت بیماری و نارسایی کلیه انجام می شوند.
اقدامات درمانی عبارتند از:
- تجویز دارو برای کنترل فشار خون
- داروهای مسکن بجز ایبوپروفن
- آنتی بیوتیک جهت رفع عفونت مثانه و کلیه
- رژیم غذایی کم نمک
- دیورتیک (داروی ادرار آور) جهت کمک به دفع مایعات اضافی از بدن
- جراحی برای تخلیه کیست و رفع درد و ناراحتی
پیشرفت بیماری کلیه پلی کیستیک می تواند منجر به نارسایی کلیه شود و فرد
مجبور به انجام دیالیز شود.
همچنین ممکن است این بیماری به قدری پیشرفت کند که نیاز به عمل پیوند کلیه
باشد و یا لازم باشد یک یا هر دو کلیه برداشته شود.
5# بیماریهای کلیوی – سنگ کلیه
سنگ کلیه یکی از شایع ترین بیماریهای کلیوی است.
سنگهای کلیه در اثر تجمع برخی از مواد معدنی در کلیه شکل می گیرند و انواع
مختلفی دارند.
گاهی سنگ کلیه به حدی ریز است که اصلا متوجه دفع آن نمی شوید و دردی
احساس نمیکنید اما اگر این توده های کریستالی بزرگتر باشند و لوله های مجاری
ادرار را مسدود کنند درد بسیار شدیدی را تجربه خواهید کرد.
روشهای گوناگونی برای درمان سنگ کلیه وجود دارد که انتخاب روش درمان به
جنس سنگ,سایز سنگ,انسداد مجرای ادراری بستگی دارد.
روشهای درمان سنگ کلیه عبارتند از:
- شاک ویو لیتوتریپسی (سنگ شکنی برون اندامی)
- نفرولیتیتومی از روی پوست (PCNL)
- یورتروسکوپی (جراحی با لیزر)
علائم سنگ کلیه و روشهای درمان و دفع آن
6# بیماری های کلیوی – عفونت کلیه
پیلونفریت یا عفونت کلیه معمولا در اثر عفونت در مجاری ادراری رخ می دهد
که به یک یا هر دو کلیه منتقل می شود.
درواقع عفونت کلیه میتواند در اثر ورود باکتری ناشی از عفونت مثانه به کلیه
ها,رخ دهد.
عفونت کلیه ممکن است ناگهانی رخ دهد و معمولا یک عارضه دردناک است
که اگر به موقع درمان نشوند می تواند بسیار خطرناک و تهدید کننده باشند.
علائم عفونت کلیه
معمولا علائم عفونت کلیه دو روز پس از ایجاد عفونت بروز می کند.
با توجه به سن علائم عفونت کلیه ممکن است متفاوت باشد اما علائم رایج
و شایع این عارضه عبارتند از:
- احساس درد در ناحیه شکم,کمر,پهلو و کشاله ران
- تب و لرز
- حالت تهوع و استفراغ
- تکرر ادرار
- ادرار کدر یا بد بو
- درد یا سوزش یا درد هنگام دفع ادرار
- وجود چرک یا خون در ادرار
علائم عفونت کلیه در کودکان زیر 2 سال ممکن است فقط تب بالا باشد و افراد
بالای 65 سال مبتلا به این بیماری ممکن است فقط دچار گیجی ذهنی و
گفتارهای مبهم شوند.
درصورتیکه عفونت کلیه به موقع درمان نشود, ممکن است علائم تشدید شوند
و منجر به سپسیس گردد.
سپسیس یک بیماری خود ایمنی و بسیار خطرناک تهدید کننده زندگی است که در
اثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به عفونت ایجاد می شود و به تدریج سراسر
بدن را فرا می گیرد.
علائم سپسیس
- تب
- لرز
- گیجی
- تنفس سریع
- افزایش ضربان قلب
علل ایجاد عفونت کلیه
همانطور که گفته شد عفونت کلیه اغلب ناشی از باکتری یا ویروس هایی است که
از مجاری ادراری وارد کلیه ها می شوند.
به عبارت دیگر عفونت کلیه معمولا بدنبال عفونت ادراری و بازگشت ادرار عفونی
به داخل کلیه ایجاد می شود,در موارد دیگر عفونت کلیه در اثر عفونت کردن
جسم خارجی داخل بدن مانند دریچه مصنوعی قلب یا مفصل مصنوعی و انتقال
عفونت از طریق خون به کلیه ها ایجاد می شود.
چه عواملی احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می دهند؟
1.مونث بودن
خانمها به دلیل اینکه طول مجرای ادراری کوتاهتری نسبت به آقایان دارند و
فاصله مجرای ادراری با واژن و مقعد کم است,بیشتر از آقایان مستعد ابتلا به
عفونت ادراری و عفونت کلیه می باشند.
2.انسداد مجاری ادرار
هر عاملی که باعث اختلال در خروج ادرار از کلیه یا مثانه شود مانند سنگ
کلیه,تنگی های حالب و مجرای ادرار,بزرگ شدن غده پروستات در آقایان و یا
بارداری در خانم ها از جمله عواملی هستند که احتمال ابتلا به عفونت کلیه را
افزایش میدهند.
3.ضعف سیستم ایمنی بدن
برخی از بیماریها مانند دیابت و HIV سیستم ایمنی بدن را ضعیف میکند و
احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می دهند.
همچنین برخی از داروها مانند داروهایی که برای جلوگیری از پس زدن پیوند ارگان
های بدن استفاده می شوند نیز اثر مشابهی دارند.
همنیطور وجود هرگونه جسم خارجی در دستگاه ادراری مانند سوندهای ادراری
احتمال ابتلا به عفونت ادراری را افزایش می دهند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتیکه علائم ذکر شده در کودکان و افراد مسنی که نقص سیستم ایمنی
دارند ایجاد شود باید در اسرع به پزشک مراجعه کنند.
سایر افراد در صورتیکه دچار تب شدید و ضعف و بیحالی شوند و به درمان پاسخ
نداده باشد لازم است سریعا به پزشک مراجعه کنند.
افراد مبتلا به دیایت کنترل نشده با کوچکترین علائم باید در اسرع وقت به پزشک
مراجعه نمایند.
عفونت کلیه در خانم های باردار و افراد مبتلا به سنگ کلیه معمولا بدنبال
عفونت ادراری و بازگشت ادرار عفونی به داخل کلیه ایجاد میشود. در برخی موارد
عفونت ادراری بدنبال عفونت جسم خارجی موجود در بدن مانند مفصل مصنوعی یا دریچه مصنوعی قلب و انتقال عفونت از طریق خون به کلیه ها ایجاد
میشود.
روشهای تشخیص عفونت کلیه
ابتدا پزشک با معاینه فیزیکی که شامل بررسی علائم حیاتی مانند ضربان قلب,تعداد
تنفس,فشار خون و دمای بدن و همچنین بررسی احساس درد در اثر فشار در
ناحیه کمر یا پهلوها,و پرسیدن سوالاتی در مورد سابقه پزشکی,بیماریهای زمینه ای
و علائمی که دارید ارزیابی اولیه را انجام می دهد و با توجه به علائم و شرایط
آزمایشهای زیر را برای بررسی بیشتر و تشخیص بیماری تجویز می کند.
معاینه مقعدی برای آقایان
این معاینه جهت بررسی بزرگ بودن پروستات و مسدود شدن اطراف مثانه انجام
می شود.
آزمایش ادرار
مهمترین روش تشخیص عفونت کلیه آزمایش ادرار می باشد.
نمونه ادرار در زیر میکروسکوپ جهت بررسی باکتری ها و گلبول های سفید خون
که بدن برای مقابله با عفونت تولید می کند قرار می گیرد.
کشت ادرار
برای تعیین باکتریهای خاص نمونه ادرار در آزمایشگاه کشت داده می شود.
تصویر برداری
سی تی اسکن,ام آر آی یا آزمایش سونوگرافی با ارائه تصاویر جهت بررسی داخل
کلیه ها انجام می شود.
روشهای درمان عفونت کلیه
انتخاب روش درما به شدت عفونت کلیه بستگی دارد.
اگر عفونت خفیف باشد درمان با آنتی بیوتیک های خوراکی انجام می شود,پزشک
برای شما قرص آنتی بیوتیک تجویز میکند تا در منزل استفاده کنید.
درصورتیکه در نتایج آزمایش ادرار شما مورد خاصی برای عفونت باکتریایی شناخته
شود,نوع آنتی بیوتیک تغییر میکند.
آنتی بیوتیک را معمولاً باید دو تا چند هفته به مصرف کنید.
توجه داشته باشید آنتی بیوتیک حتما باید توسط پزشک و طبق نتایج بدست
آمده از آزمایش ادرار تجویز شود,درصورتیکه علائمی از عفونت کلیه یا عفونت
ادراری مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه نمایید و به هیچ عنوان خودسرانه
شروع به مصرف آنتی بیوتیک نکنید.
آنتی بیوتیکها انواع مختلف با دوزهای مختلفی دارند که پزشک با توجه به نوع
و میزان عفونت آنتی بیوتیک مناسب را تجویز می کند.
بعد از دوره درمانی پزشک برای اطمینان از نابودی عفونت و عدم بازگشت
عفونت آزمایش کشت برای بیمار ادرار تجویز میکند.
این روند درمانی برای عفونتهای خفیف صورت می گیرد,برای عفونت جدی تر
لازم است در بیمارستان بستری شوید و آنتی بیوتیک های داخل وریدی و مایعات
داخل وریدی دریافت کنید.
در بعضی موارد برای اصلاح انسداد و رفع مشکل در مجاری ادراری,جراحی لازم
است که به جلوگیری از عفونت های جدید کلیه کمک می کند.
عوارض عدم درمان عفونت کلیه
بی توجهی به عفونت کلیه و مجاری ادراری و عدم درمان عوارض جبران ناپذیر و
خطرناکی به همراه خواهد داشت.
1.آسیب دیدگی دائمی کلیه
در افرادی که دچار نقص ایمنی و افرادی که دارای سنگ کلیه هستند,عدم درمان
اختلالات کلیوی و آسیب دیدگی دائمی کلیه می تواند موجب نارسایی مزمن کلیوی
شود.
2.سپسیس (سمی شدن خون)
عدم درمان عفونت کلیه میتواند به حدی گسترش یابد که منجر به سپسیس گردد.
همانطور که گفته شد سپسیس یک بیماری خود ایمنی است که در اثر پاسخ بیش
از حد سیستم ایمنی به عفونت ایجاد می شود.
احتمال ابتلا به این عارضه در افرادی که دچار انسداد مجاری ادراری و نقص
سیستم ایمنی هستند افزایش می یابد.
3.عوارض بارداری
یکی دیگر از عوارض درمان نکردن عفونت کلیه تولد نوزادانی با وزن پائین می باشد.
خانمهایی که در دوران بارداری دچار عفونت کلیه می شوند در صورت عدم درمان
ممکن است نوزدانی با وزن پائین به دنیا بیاورند.
پیشگیری از ابتلا به عفونت کلیه
افزایش مصرف مایعات
مصرف زیاد مایعات در از بین بردن باکتریها در زمان دفع ادرار بسیار موثر است.
بطور کلی نوشیدن زیاد مایعات و جلوگیری از کم آبی بدن در پیشگیری از انواع
اختلالات کلیوی بسیار حائز اهمیت است.
تخلیه مثانه پس از رابطه جنسی
هنگام رابطه جنسی باکتری به راحتی می تواند وارد مجرای ادراری شود و زمینه ساز
عفونت گردد.
بنابراین توصیه می شود بعد از رابطه جنسی در اولین فرصت ادرار کنید تا باکتری
های موجود در مجرای ادرار شسته شود و احتمال ابتلا به عفونت کاهش
یابد,رعایت این موضوع بخصوص برای خانمها بسیار ضروری است.
رعایت اصول بهداشتی هنگام دفع ادرار
تا حد امکان از استفاده کردن محصولات زنانه در ناحیه تناسلی خود اجتناب کنید.
منظور از محصولات زنانه دئودورانت یا دوش واژینال یا سایر محصولات واژینال
است که باعث تحریک مجرای ادرار می شوند.
کنترل قند خون در افراد دیابتی
7# بیماری های کلیوی – کلیه درد
درد کلیه معمولا بصورت یک درد مبهم و یک طرفه در قسمت میانی و بالایی کمر و پهلوها احساس می شود.
درد در کمر و پهلوها لزوما به معنای وجود بیماریهای کلیوی نیست.
درصورتی که دردی که احساس می کنید به دلیل مشکلات کلیه باشد یک نشانه از
ابتلا به بیماریهای کلیوی است.
از مشکلات کلیه که باعث کلیه درد می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری کلیه پلی کیستیک
- خونریزی در کلیه
- عفونت مجرای ادراری
- کیست کلیه
- لخته شدن خون در کلیه
- بزرگ شدن کلیه ها
- سرطان کلیه
- نفریت لوپوس
- گلومرولنفریت
- بیماری نفروپاتی ایمونوگلوبولین آسندرم نفروتیک
علائم ابتلا به بیماریهای کلیوی
بسیاری از بیماریهای کلیوی تا نرسیدن به مراحل پیشرفته و حاد علائمی ندارند اما
بطور کلی برخی از علائمی که در هنگام ابتلا به بیماریهای بروز می کند عبارتند از:
- احساس سوزش هنگام دفع ادرار
- تکرر ادرار
- مشاهده خون در ادرار
- فشار خون بالا
- گرفتگی عضلات
- تورم در دست یا پا
- احساس خستگی
- اخلال در خواب
- بی اشتهایی
- خشکی و پوسته پوسته شدن پوست
- احساس درد در کمر زیر دنده ها
بهترین و درواقع تنها راه برای اطمینان از سلامت کلیه ها انجام آزمایشهای زیر
می باشد.
- آزمایش خون و تست ترشح گلومرولی
- آزمایش ادرار
درصورتیکه تستهای انجام شده روی این آزمایشها طبیعی نباشد برای بررسی بیشتر
و تشخیص دقیق تر آزمایشهای تصویربرداری باید انجام شود.
8# بیماری های کلیوی – کلیه دوبلکس (حالب دوگانه)
کلیه دوبلکس یا حالب دوگانه به وضعیتی گفته می شود که مجرای ادراری از
حالت طبیعی خارج باشد.
مجرای طبیعی ادرار متشکل از کلیه سمت راست و چپ می باشد که از طریق
حالب چپ و راست به مثانه متصل می شود.
حالب همان لوله ای است که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کند.
حالت طبیعی به این صورت است که از هر کلیه یک حالب به مثانه متصل است.
زمانیکه حالب ها به درستی به مثانه متصل نشده باشند و جایی خارج از مثانه
تخلیه شود,به این وضعیت حالب دوگانه گفته می شود.
حالب دوگانه معمولا با کلیه دوبلکس همراه است,به این معنی که یکی از کلیه ها
دو حالب دارد به عبارت دیگر از یک کلیه دو حالب خارج می شود که یکی از آنها
بخش فوقانی کلیه و دیگری بخش تحتانی کلیه را تخلیه میکنند.
حالب دوگانه در دخترا معمولا درون مجرای پیشاب یا واژن تخلیه می شود و در
پسران, معمولا داخل مجرای پیشاب در نزدیکی پروستات یا درون مجرای تناسلی
تخلیه می شود.
اکثر افراد با دو حالب متولد می شوند,اما برخی از افراد با یک حالب اضافه متولد
می شوند.
حالب دوگانه معمولا مشکلی ایجاد نمی کند و عارضه خطرناکی نیست.
چه عاملی باعث بوجد آمدن کلیه دوبلکس می شود؟
این عارضه که یکی از انواع بیماریهای کلیوی محسوب می شود در اثر اختلال در
تقسیم سلولی در زمان رشد جنینی ایجاد می شود.
درصورتیکه یکی از والدین دچار مشکل کلیه دوبلکس باشند با احتمال 50% فرزند
آنها با این عارضه به دنیا خواهد آمد.
علائم و عوارض کلیه دوبلکس
تا زمانیکه حالب دوگانه به صورت طبیعی ادرار را در مثانه تخلیه کند,علائمی بروز
نمیکند.
کلیه دوبلکس ممکن است همراه با سایر ناهنجاری های مجاری ادراری رخ دهد.
از ناهنجاری های شایع می توان به فتق حالب اشاره کرد.
فتق حالب زمانی رخ می دهد که انتهای حالب درست رشد نکرده باشد و حالب
و مثانه به هم متصل شده باشند و یک توده‌ای بادکنکی شکل ایجاد کنند,در این
صورت جریان ادرار مسدود می شود.
همچنین ممکن است ادرار از طریق حالب دوم که معمولا دریچه ضعیفی دارد,به
دلیل اتصال به مثانه در مکانی غیرطبیعی,به سمت کلیه بازگردد به این حالت
حالب نا به جا نیز گفته می شود.
اگر یکی از حالب ها ادرار را به جای نادرستی تخلیه کند (جایی به غیر از مثانه)
علائم متفاوتی بروز خواهد کرد.
این علائم عبارتند از:
هیدرونفروز (ورم کلیه)
ورم کلیه زمانی رخ می دهد که ادرار نتواند از کلیه خارج شود و در کلیه تجمع پیدا
کند.
حالب نا به جا نازکتر از حد طبیعی است باشد و همین امر باعث مسدود شدن
جریان ادرار می شود.
در این شرایط ادرار به کلیه باز می گردد,در آنجا تجمع پیدا می کند و منجر به
تورم کلیه و حالب می شود.
عفونت مجاری ادرار (UTI)
مشکل در تخلیه ادرار,ورود باکتریها را به داخل ادرار و مثانه سهل می کند.
عفونت مجاری ادرار باعث احساس درد هنگام دفع ادرار می شود.
رفلاکس مثانه
حرکت ادرار عموما یکطرفه و از سمت کلیه به مثانه می باشد,بازگشت ادرار از
مثانه به حالب رفلاکس مثانه نامیده می شود.
در این وضعیت ادرار به عقب برمیگردد و بجای اینکه به مثانه برود به سمت
حالب و کلیه ها جاری می شود.
رفلاکس مثانه با توجه به شدت درجه بندی می شود.
کودکان ممکن است بتوانند درجه پایین و خفیف رفلاکس را تحمل کنند,اما
رفلاکس های شدید نیازمند درمان می باشد.
عفونت یا زخم های کلیه ممکن است ناشی از رفلاکس باشد.
بی اختیاری ادرار (از دست دادن کنترل ادرار)
بی اختیاری ادرار زمانی رخ می دهد که فرد توانایی کنترل مثانه خود را از دست بدهد
و ادرار بطور غیر ارادی نشت کند.
این عارضه ممکن است در پسران بروز نکند,اما التهاب کیسه های بیضه یا
عفونت مجاری ادراری (UTI) امکان دارد.
همچنین برای دختران ممکن است به جای از دست دادن کامل کنترل مثانه فقط
نشتی ادرار رخ دهد.
روشهای تشخیص کلیه دوبلکس
برای تشخیص کلیه دوبلکس آزمایشهای مختلفی وجود دارد که پزشک برای تایید
تشخیص خود تجویز می کند و شرایط بیمار را ارزیابی می کند.
سونوگرافی کلیه و مثانه
در سونوگرافی از امواج صوتی برای مشاهده کلیه و مثانه استفاده می شود.
اگر اورتروسل (حالب دوگانه یا کلیه دوبلکس) گشاد شده باشد از طریق سونوگرافی
میتوان درجه آن را مشخص کرد.
سیتوگرافی با ماده ایزوتوپ
در این روش یک کانتر (لوله) از طریق مجرای پیشاب وارد مثانه بیمار می شود.
این لوله برای پر کردن مثانه با یک ماده مخصوص بکار می رود.
زمانیکه که مثانه از طریق کانتر در حال پر شدن است از یک دستگاه ویژه بنام
فلوئوروسکوپ برای عکسبرداری استفاده می شود.
سپس متخصص رادیولوژی برگشت ماده مخصوص به درون کلیه را بررسی می کند
و به تشخیص قطعی می رسد.
اسکن کلیه
اسکن کلیه جهت بررسی نحوه عملکرد هر کلیه و مشخص کردن میزان انسداد
کلیه ها استفاده می شود.
برای انجام این روش تصویربرداری از یک آنژیوکت استفاده می شود که از طریق
آن ماده رادیواکتیو هسته ای بنام رادیوایزوتوپ به داخل رگها تزریق می شود.
رادیوایزوتوپ از طریق ساطع کردن پرتوهای گاما امکان مشاهده دقیق کلیه را
فراهم میکند.
به کمک یک دوربین گاما یا اسکنر میتوان اشعه گاما را خارج از بدن تشخیص داد.
دوربین گاما رادیوایزوتوپ را ردیابی می کند و از این طریق نحوه فعالیت کلیه ها را
بررسی میکند.
دوربین گاما همچنین قادر به تصویربرداری و ارسال تصاویر به کامپیوتر می باشد.
ام آر آی ، ام آر یو
ام آر آی از ترکیب فرکانس های رادیویی و مغناطیسی فاقد پرتو می باشد که به
کمک یک کامپیوتر تصاویر مورد نیاز را از بدن تهیه می کند.
تصویربرداری از کلیه و مثانه به روش تشدید مغناطیسی (MRU), تصاویر دقیقی
از کلیه, اورتروسل (حالب دوگانه یا کلیه دوبلکس) و مثانه ارائه می کند.
با استفاده از این روش می توان محل دقیق اتصال حالب دوگانه را مشخص کرد.
روشهای درمان کلیه دوبلکس یا حالب دوگانه
1. اورتروسل برون جلدی
انجام درمان با این روش در نوزادانی که حالب آنها بسیار بزرگ شده بسیار
ضروری است.
این روش درمانی به این صورت است که پزشک حالب را روی سطح پوست قرار
می دهد و فرصت می دهد تا ادرار به خوبی درون پوشک تخلیه شود.
با این روش از فشاری که بر کلیه و اورتروسل قرار دارد کاسته می شود.
بعد در سن حدودا 18 ماهگی,حالب در جای مناسب خود در مثانه قرار داده
می شود.
2.نفرکتومی نسبی
درصورتیکه حالب دوگانه با کلیه دوبلکس همراه باشد و بخش فوقانی کلیه به
خوبی کار نکند,با عمل جراحی این قسمت باید خارج شود. نفرکتومی نسبی را
نیز می توان از طریق جراحی کم تهاجم انجام داد.
3.قرارگیری دوباره حالب دوبلکس
این عمل جراحی تحت بیهوشی کامل انجام می شود و با ایجاد برش در قسمت
پایین شکم,اورتروسل را در محل صحیح خود قرار می دهند و به مثانه متصل
می کنند.
این عمل را می توان از طریق جراحی کم تهاجم و با استفاده از لاپاروسکوپ یا روش
روباتیک نیز انجام داد که قطعا نسبت به جراحی پر تهاجم دارای مزایایی می باشد.
از مزایای جراحی کم تهاجم این است که این جراحی تنها با ایجاد سه برش کوچک
که هر کدام به اندازه دانه برنج هستند انجام می شود.
کوچک بودن برش ها باعث می شود تا دوره بهبود کوتاه تر باشد و جای آن کمتر
مشخص شود.
لازم به ذکر است که این روش جراحی برای کودکان مناسب نیست.
4.یورتروپیلوستومی
اگر حالب دوگانه (اورتروسل) با کلیه دوبلکس همراه باشد,بخش فوقانی کلیه را
تقسیم می کنند و به بخش طبیعی پایین آن متصل می کنند.
با این عمل ادرار به خوبی از قسمت فوقانی کلیه برای انجام این فرایند نیز میتوان
از جراحی کم تهاجم استفاده کرد.
9# نارسایی کلیه – ناهنجاری های مادرزادی کلیه
ناهنجاری مادرزادی کلیه از انواع بیماریهای کلیوی هستند که از زمان تولد وجود
دارند و ممکن است ارثی باشند.
در برخی موارد افراد به دلیل سوابق ارثی برخی از بیماریهای کلیوی در
خانواده,مستعد مبتلا شدن به این بیماری ها هستند.
از آنجایی که بیماریهای مادرزادی از زمان تولد همراه فرد هستند,نوزادان و کودکان
به شدت در معرض آسیب هستند و اگر به علائم این بیماریها توجه نشود و تحت
درمان قرار نگیرند بیماری پیشرفت میکند و در بزرگسالی باعث ابتلا به نارسایی
مزمن کلیه می شود.
بسیاری از ناهنجاریهای مادرزادی کلیه قبل از تولد از طرق آزمایشهای پیش از
تولد قابل تشخیص هستند و میتوان با دارو یا عمل جراحی در زمان کودکی درمان
نمود.
برخی دیگر از بیماریهای کلیوی مادرزادی ممکن است در آینده با علائمی چون
عفونت مجاری ادرار,اختلال در رشد و یا فشار خون بالا خود را نشان دهند.
در برخی از موارد با رعایت رژیم غذایی سالم و مناسب و تغییر در سبک زندگی
میتوان این اختلالات را کنترل و مدیریت کرد اما اگر مشکلات شدید باشند لازم
است بیمار جهت رفع مشکل تحت عمل جراحی قرار گیرد.
انواع ناهنجاریهای مادرزادی کلیه
مشکلات مادرزادی کلیه را میتوان به چند دسته مختلف طبقه بندی کرد.
برخی از بیماریهای کلیوی مادرزادی به دلیل نقص کلیه ایجاد می شوند و برخی
دیگر در اثر ناهنجاریهای دستگاه ادراری شکل می گیرند.
برخی از ناهنجاریهای مادرزادی کلیه عبارتند از:
آپلازی کلیه
در این اختلال بیمار از بدو تولد فاقد یک یا هر دو کلیه می باشد.
هیپوپلازی کلیوی (تغییر سایز کلیه)
در این بیماری سایز یک یا هر دو کلیه در مقایسه سایز میانگین با بیش از دو
انحراف استاندارد کوچکتر است.
دیسپلازی کلیوی (اختلالات بافت شناسی کلیه)
در این اختلال بافت,کیست ها,ساختارهای غضروفی,عروقی و عصبی و یا
فیبروزهای کلیه به درستی شکل نگرفته اند.
این مشکلات با انجام معاینات بافت شناسی روی بافت های کلیه قابل تشخیص
می باشند.
این بیماری یک اختلال شایع است که کلیه ها در سونوگرافی یا عکسهای گرفته
شده با اشعه ایکس سالم به نظر می رسند اما در بررسی های میکروسکوپی دچار
اختلال و مشکل هستند.
هیپودیسپلازی کلیوی (مشکلات بافت شناسی همراه با تغییر سایز)
در این بیماری ویژگیهای هیپوپلازی و دیسپلازی هر دو وجود دارند.
حالب دوگانه
حالب دوگانه یکی دیگر از بیماریهای کلیوی مادرزادی است.
همانطور که پیش تر این بیماری را بطور مفصل توضیح دادیم در حالب دوگانه
کلیه دو سیستم جمع آوری جداگانه دارد با دو یا یک حالب.
کلیه نعل اسبی (چسبندگی دو قسمت پایینی دو کلیه)
کلیه نعل اسبی یکی دیگر از بیماریهای کلیوی مادرزادی است که از هر 500 نوزاد
متولد شده یک نفر به آن مبتلا می باشد.
در نوزادان مبتلا به این بیماری به جای دو کلیه,یک کلیه دو بخشی وجود دارد که
با رشد جنین کلیه ها در انتهای تحتانی از ناحیه لگن به هم متصل شده اند و به
شکل نعل اسب یا حرف U انگلیسی درآمده اند.
طبق تحقیقات بدست آمده این عارضه در آقایان بیشتر از خانمها رخ می دهد.
اکتوپیک یا کلیه نابجای لگنی
در حالت طبیعی دو کلیه روبه‌روی هم کنار ستون فقرات,درست زیر قفس سینه
قرار دارند.
بیماری کلیه نابجا یا اکتوپیک کلیه به این صورت است که کلیه در محل طبیعی
خود قرار ندارد و ممکن است پایین,بالا یا در طرف مقابل موقعیت طبیعی
کلیه قرار داشته باشد.
در مواردی کلیه نابجا در قفسه سینه قرار میگیرد و چنانچه دچار عفونت شود
بیمار با درد قفسه سینه به پزشک مراجعه میکند.
بیماریهای کیستیک کلیه
کلیه پلی کیستیک (PKD)
کلیه پلی کیستیک نوعی بیماری ارثی است که در آن کیست هایی پر از مایع در
کلیه ها بوجود می آیند.
کلیه معمولا از دوران نوزادی شروع به ساخت این کیست ها می کند اما در بسیاری
از موارد سالها بدون علائم است و کیست ها در بزرگسالی نمایان می شوند این
بیماری در نهایت ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود درواقع بیماری کلیه
پلی کیستیک چهارمین علت اصلی نارسایی کلیه می باشد.
در بیماری نام برده شده تعداد و سایز کیست ها به حدی افزایش می یابد که باعث
اختلال در عملکرد کلیه ها می شود.
10# بیماری های کلیه – گلومرولونفریت
گلومرولونفریت یکی از بیماریهای کلیوی است که معمولا در هر دو کلیه بوجود
می آید.
مشخصه این بیماری التهاب گلومرول ها یا رگهای خونی کوچک در کلیه ها
می باشد.
گلومرولونفریت ممکن است همراه با هماچوری و پروتئینوری باشد و یا بصورت
سندروم نفروتیک,سندروم نفریتیک و یا نارسایی مرمن یا حاد کلیوی بروز کند.
گلومرول وظیفه فیلتر کردن خون را به عهده دارد به این معنی که مایعات,
الکترولیت‌ها و ضایعات اضافه را از جریان خون جدا می کند و آنها را وارد ادرار
می کند.
گلومرولونفریت ممکن است به خودی خود رخ دهد و یا به عنوان بخشی از یک
بیماری دیگر مانند دیابت یا لوپوس ظاهر شود.
این بیماری ممکن است بصورت ناگهانی (حاد) و یا تدریجی (مزمن) بروز کند.
طولانی شدن این بیماری میتواند به کلیه‌ها آسیب برساند.
درمان گلومرولونفریت بستگی دارد به اینکه به نوع حاد آن مبتلا هستید یا نوع
مزمن زیرا هر کدام از این حالات علائم و درمان مختص به خود را دارد.
اولین نشانه این بیماری را میتوان در نتایج آزمایش ادرار جستجو کرد.
علائم گلومرولونفریت
- سردرد
- تنگی نفس
- کاهش اشتها
- فشار خون بالا
- ادرار خونی (صورتی یا تیره)
- احساس کسالت و خواب آلودگی
- اختلال بینایی ناشی از فشار خون بالا
- کف آلود بودن ادرار (به دلیل دفع پروتیین)
- تورم صورت,دستها,پاها و شکم (به دلیل اِدم یا تجمع مایعات در بدن)
در صورتی که هر یک از علائم ذکر شده را در خود مشاهده کردید در اسرع وقت
به یک متخصص اورولوژی مراجعه نمایید.
انواع بیماری گلومرولونفریت
گلومرولونفریت به دو صورت حاد و مزمن رخ می دهد.
گلومرولونفریت حاد
گلومرولونفریت حاد به دنبال یک عفونت استرپتوکوکی (نوعی عفونت باکتریایی)
رخ می دهد.
رایج ترین مکان عفونت استرپتوکوکی گلو و پوست می باشد.
حدودا 2 تا 3 هفته بعد از عفونت استرپتوکوکی علائم کلیوی بروز می کند.
علائم گلومرولونفریت حاد
- کاهش دفعات دفع ادرار
- ادرار تیره
- ورم کردن صورت
- فشارخون بالا
- سرفه کردن (در اثر تجمع مایع اضافه در ریه ها)
گلومرولونفریت مزمن
گلومرولونفریت مزمن یک بیماری نادر است و همیشه علت مشخصی ندارد
گاهی یک بیماری ژنتیکی میتواند منجر به گلومرولونفریت مزمن شود.
علل شناخته شده ایجاد این عارضه عبارتند از:
- لوپوس
- عفونت ویروسی
- آندوکاردیت باکتریایی (رشد باکتریها روی دریچه های قلب)
علائم گلومرولونفریت مزمن
- تکرر ادرار شبانه
- شکم درد
- تورم در صورت و مچ پا
- خون ریزی مکرر از بینی
- ادرار کف آلود ناشی از وجود پروتئین
گلومرولونفریت ممکن است به حدی پیشرفته کند که منجر به نارسایی کلیه شود
که علائم آن عبارتند از:
- خستگی
- اختلال در خواب
- کاهش اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- گرفتگی عضلات بخصوص در شب
- خشکی و خارش پوست
تشخیص بیماری گلومرولونفریت
روشهای تشخیص این بیماری عبارتند از:
- شمارش سلولهای خون توسط آزمایش CBC
- جمع‌آوری ادرار 24 ساعته
- اندازه‌گیری تیتر پادتن ضداسترپتوکوک
- آزمایشهای مربوط به عملکرد کلیه
- آزمایش ادرار به فواصل منظم جهت تعیین وجود پروتئین یا سایر عناصر
غیرطبیعی در ادرار
نشانه های ابتلا به گلومرولونفریت
- هماچوری میکروسکوپی (وجود خون در ادرار)
- پروتئینوری (وجود پروتئین در ادرار)
- افزایش تیترآنتی استرپتولیزین O
- افزایش کراتینین و اوره سرم
- آنمی (کم خونی)
عوارض بیماری گلومرولونفریت
گلومرولونفریت اگر به موقع درمان نشود می تواند منجر به سندرم نفروتیک شود
که باعث می شود مقادیر زیادی پروتئین را از طریق ادرار از دست بدهید
و درنهایت این امر منجر به احتباس مقدار زیادی نمک و مایعات در بدن می شود
که تورم در صورت و دست و پا,افزایش فشار خون و افزایش کلسترول را به همراه
دارد.
این مشکل توسط کورتیکواستروئیدها (داروهایی که باعث کاهش التهاب در بدن
می شوند) قابل درمان می باشد.
سندرم نفروتیک در صورت عدم کنترل منجر به مرحله آخر بیماری کلیوی یعنی
نارسایی کلیه خواهد شد.
گلومرولونفریت میتواند منجر به عوارض زیر گردد:
- نارسایی حاد کلیه
- عفونت ادراری مزمن
- بیماریهای کلیوی مزمن
- فشارخون بالا
- افزایش خطر عفونت
- نارسایی قلبی در اثر احتباس مایعات
- اِدِم ریه به دلیل احتباس مایعات
- عدم تعادل الکترولیت ها (مانند سطح بالای سدیم یا پتاسیم)
11# نارسایی کلیه – سرطان کلیه
سرطان کلیه زمانی شروع می شود که سلولهای سالم در یک یا هر دو کلیه به
گونه ای تغییر کرده باشند که خارج از کنترل باشند.
در این شرایط توده‌ای به نام تومور قشر کلیوی تشکیل می شود.
این تومور ممکن است خوش خیم,تنبل (بی‌تحرک) یا بد خیم باشد.
تومور خوش خیم بی خطر است اما تومور بدخیم سرطانی است و می تواند در
سایر نقاط بدن رشد و گسترش یابد.
تومور تنبل یا بی تحرک هم سرطانی است اما تفاوتش با تومور بدخیم این است که
این نوع تومور به ندرت در سایر بخشهای بدن شیوع می یابد.
تومور خوش خیم به این معنی است که تومور رشد میکند اما گسترش نمی یابد.
علائم سرطان کلیه
مشاهده خون در ادرار و احساس وجود توده در شکم,دو نشانه شایع سرطان کلیه
محسوب می شوند.
لازم به ذکر است که برخی بیماریهای یا شرایط دیگر هم می توانند همین نشانه ها
را به وجود بیاورند.
سرطان کلیه متاسفانه در ابتدا هیچ علائمی ندارد و علائم زمانی بروز می کنند که
توده سرطانی در کلیه رشد کند,در این صورت علائم به تدریج ظاهر می شوند.
این علائم عبارتند از:
- احساس توده در شکم
- وجود خون در ادرار
- کاهش اشتها
- کم خونی
- کاهش وزن بی دلیل (بدون رژیم یا ورزش)
- درد مداوم در پهلو که برطرف هم نمی شود
انواع سلولهای سرطانی کلیه
آگاهی از این که کدام نوع سلول باعث ایجاد تومور کلیه شده است در انتخاب
روند درمانی به پزشکان کمک میکند.
تا کنون بیش از 30 نوع مختلف سلول سرطانی کلیه توسط آسیب شناسان
شناسایی شده است.
لازم است بدانید که آسیب شناس یک پزشک متخصص است که وظیفه تفسیر
تستهای آزمایشگاهی,ارزیابی انواع سلولها,بافتها و اندام ها را جهت تشخیص
بیماری به عهده دارد.
سی تی اسکن و MRI همیشه نمی تواند تفاوت بین تومورهای خوش خیم,
بی تحرک یا بدخیم کلیه را قبل از عمل نشان دهد.
به طور کلی,تومورها طبق به درجه تمایز سلولها طبقه بندی می شوند نه نسبت
به سرعت رشد آنها.
هرچه درجه تمایز بالاتر باشد,احتمال اینکه سلولهای سرطانی با گذشت زمان
گسترش یابند نیز بیشتر است.
انواع سرطان کلیه
سرطان سلول کلیوی (Renal cell carcinoma)
شایع ترین نوع از سرطان کلیه در بزرگسالان که حدودا 85% از انواع سرطان کلیه
را شامل می شود سرطان سلول کلیوی است.
این نوع از سرطان در لوله و مجاری کلیوی که سیستم تصفیه خون را تشکیل
می دهند,گسترش می یابد.
هر کلیه هزاران هزار لوله کوچک برای تصفیه کردن دارد.
سرطان ادراری (Urothelial carcinoma)
این بیماری 5 تا 10 درصد از سرطانهای کلیوی را در بزرگسالان تشخیص میدهد.
سرطان ادراری از بخشی از کلیه,محلی که ادرار قبل از حرکت به مثانه در آن جمع
می شود و لگن خاصره کلیوی نام دارد شروع می شود.
این سرطان 5 تا 10% از سرطانهای کلیه را تشکیل میدهد و مانند سرطان مثانه
درمان می شود له این دلیل که هر دو نوع سرطان (سرطان ادراری و سرطان مثانه)
در همان سلولها شروع می شوند.
سارکوم (Sarcoma)
سارکوم گونه نادری از سرطان کلیه است که در بافت نرم کلیه ظاهر می شود.
معمولا لایه نازک از بافت هم بند اطراف کلیه یا چربی اطراف سارکوم کلیه با
جراحی درمان میشود تما با این حال سارکوم معمولا در ناحیه کلیه برمیگردد
یا به سایر قسمتهای بدن گسترش می یابد.
با توجه به پیشرفت بیماری بعد از اولین عمل جراحی ممکن است پزشک انجام
شیمی درمانی را توصیه کند.
تومور ویلمز (Wilms tumo)
تومور ویلمز حدودا 1% از انواع سرطان کلیه را تشکیل می دهد و بیشتر در کودکان
دیده می شود.
این بیماری در بزرگسالان درمان متفاوتی با از سرطان کلیه دارد.
درمان این تومور با پرتودرمانی و شیمی درمانی با احتمال بسیار بالا موفقیت آمیز
خواهد بود.
لنفوم (Lymphoma)
لنفوم میتواند در هر دو کلیه گسترش یابد و سایر غدد لنفاوی به نام لنفادنوپاتی
(lymphadenopathy) را در سایر بخشهای بدن از جمله قفسه سینه,گردن
و حفره شکمی را درگیر کند.
به ندرت رخ می دهد که لنفوم کلیه به عنوان یک توده تومور سرطانی در کلیه
ظاهر شود و میتواند شامل غدد لنفاوی منطقه ای باشد.
روشهای درمانی لنفوم عبارتند از بیوپسی,جراحی و شیمی درمانی.
روشهای درمان سرطان کلیه
درمان سرطان کلیه ترکیبی از انواع مختلف درمانهاست و در این خصوص
متخصصان مختلفی برای برنامه ریزی یک روند درمانی باهم همکاری می کنند.
برای سرطان کلیه,تیم متخصص شامل این افراد می باشد:
ارولوژییست
پزشک متخصص دستگاه تناسلی (شامل کلیه, مثانه,دستگاه تناسلی,پروستات
و بیضه)
انکولوژیست دارویی
پزشک متخصص برای درمان سرطان با استفاده از دارو و درمانهای سیستمیک.
انکولوژیست ارولوژیک
متخصص ارولوژی که در درمان سرطانهای دستگاه ادراری تخصص دارد.
انکولوژیست پرتو درمانی
پزشک متخصص در زمینه پرتو درمانی,این پزشک از تیم پرتو درمانی است
و معمولا درمان سرطان با پرتودرمانی را توصیه میکند.
درمان سرطان کلیه شامل درمان با جراحی,ایمونوتراپی,درمان هدفمند یا ترکیبی
از این درمانهاست.
پرتو درمانی و شیمی درمانی نیز روشهای دیگری برای درمان سرطان کلیه می باشند.
افرادی که به سرطان پیشرفته کلیه مبتلا می شوند (سرطان متاستاتیک) اغلب
چندین روند درمانی را دریافت می کنند,به این صورت که درمانها یکی پس از
دیگری انجام میگیرد.
جراحی تومور کلیه
در این عمل جراحی تومور و برخی از بافتهای سالم اطراف آن برداشته می شود.
درصورتیکه سرطان به فراتر از کلیه ها گسترش نیافته باشد تنها درمان مورد
نیاز,برداشتن تومور یا بخشی از کلیه و بافت و غدد لنفاوی مجاور آن با عمل
جراحی می باشد و نیازی به درمانهای ترکیبی نیست.
انواع عمل جراحی سرطان کلیه
نفرکتومی رادیکال
نفرکتومی رادیکال به عمل جراحی گفته می شود که برای برداشتن تومور,کلیه و
بافت اطراف آن بکار می رود.
درصورتیکه بیماری بافت مجاور و غدد لنفاوی اطراف را هم درگیر کرده نفرکتومی
رادیکال و دایسکشن (برش) غدد لنفاوی انجام می شود به این معنی که در حین
جداشدگی گره های لنفاوی, غدد لنفاوی متاثر از سرطان نیز برداشته می شوند.
اگر سرطان به غده فوق کلیه یا رگهای خونی مجاور گسترش پیدا کرده باشد,ممکن
است جراح با یک عمل جراحی به نام آدرنالکتومی بخشهایی از عروق خونی غده
فوق کلیه را خارج کند.
نفرکتومی رادیکال معمولا در صورت باقی ماندن بافت سرطانی,تومور را درمان
می کند.
گاهی پیش می آید که تومور مستقیما در داخل رگ کلیوی رشد کرده و در مسیرش
به قلب,داخل حفره رگها وارد می شود,اگر این اتفاق رخ دهد برای از بین بردن
ایمنی همه بیماریهای پیش آمده روشهای پیچیده جراحی قلب و عروق لازم
است.
نفرکتومی جزئی
نفرکتومی جزئی درواقع جراحی و برداشت تومور است.
در این نوع عمل جراحی عملکرد کلیه حفظ می شود و خطر ابتلا به بیماریهای
مزمن کلیوی بعد از عمل کاهش می یابد.
نفرکتومی جزئی در هر زمان برای تومورهای T1 ( تومورهایی که کمترین میزان
تهاجم را دارند) مؤثر است.
در روشهای جدیدتر جراحی از برشهای کوچکتر استفاده می شود که عوارض
جانبی کمتر و بهبودی سریع تری به همراه دارد.
درمان سرطان کلیه با استفاده از دارو (درمان سیتمیک)
در درمان سیستمیک برای از بین بردن سلولهای سرطانی از دارو استفاده می شود.
این دارو ممکن است بصورت خوراکی تجویز شود و یا مستقیما از طریق جریان خون جهت رسیدن به سلولهای سرطانی در بدن انجام شود.
درمان سیستمیک با تجویز دارو توسط انکولوژیست پزشکی و پزشک متخصص
در معالجه سرطان صورت میگیرد.
رایج ترین روش برای درمانهای سیستمیک شامل لوله وریدی (IV) است که
توسط یک سوزن یا قرص یا کپسول داخل رگ قرار میگیرد.
از روشهای درمانی سیستمیک مورد استفاده برای سرطان کلیه می توان به موارد
زیر اشاره کرد:
- شیمی درمانی
- ایمونوتراپی
- درمان هدفمند
با توجه به شرایط و پیشرفت بیماری فرد ممکن است تنها 1 نوع از درمان
سیستمیک و یا ترکیبی از روشهای درمانی سیستمیک را به صورت همزمان دریافت
کند.
این درمانها همچنین به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی که شامل جراحی و یا
پرتودرمانی می باشد داده می شوند.
عواملی که خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می دهند
فشار خون بالا
یکی دیگر از خطرات فشار خون بالا افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه می باشد.
دیالیز
افرادی که برای درمان نارسایی کلیه به مدت طولانی دیالیز دریافت می کنند در
معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کلیه قرار دارند.
بالا رفتن سن
با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان کلیه افزایش می یابد.
استعمال دخانیات
افراد سیگاری نسبت به افرادی که سیگار نمیکشند بیشتر در معرض ابتلا به
سرطان کلیه قرار دارند.
البته با ترک سیکار ریسک خطر نیز کاهش می یابد.
چاقی و اضافه وزن
اضافه وزن زیاد و چاقی ریسک ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می دهد.
سابقه خانوادگی سرطان کلیه
در افرادی که خانواده و نزدیکان درجه یک آنها به سرطان کلیه مبتلا باشند خطر
ابتلا به این بیماری بیشتر است.
پیشگیری از سرطان کلیه
- ترک سیگار
- کنترل فشار خون
- کنترل وزن در محدوده سالم
12# بیماری های کلیوی – برداشتن کلیه
برداشتن کامل کلیه و یا قسمتی از آن یک عمل جراحی جدی است که پزشکان به
عنوان آخرین گزینه درمانی این عمل را برای حفظ سلامتی بیمار در نظر می‌گیرند.
عمل برداشتن کلیه نفرکتونی نام دارد.
نفرکتومی انواع مختلفی دارد که با توجه به شرایط بیمار و نوع آسیب مناسب ترین
نوع نفرکتومی انتخاب می شود.
علت های برداشتن کلیه
1.نارسایی کلیه
درصورتیکه بیمار به نارسایی کلیه مبتلا باشد و بیماری به حدی پیشرفت کرده
باشد که هیچ درمانی کارساز نباشد ممکن است لازم باشد کلیه اسیب دیده را
از بدن خارج کنند.
2.آسیب دیدگی شدید کلیه
یکی از دلایل جراحی و برداشتن کلیه آسیب دیدن شدید و زخمی شدن کلیه
می باشد.
آسیب ممکن است در اثر بیماری,جراحت فیزیکی,عفونت شدید و یا سنگهای
بزرگ کلیه در حضور عفونت مقاوم به درمان ایجاد شده باشد.
اگر عفونت به حدی باشد که با آنتی بیوتیک درمان نشود و باعث صدمه به ب
افت کلیه گردد لازم است کلیه از بدن خارج شود.
3.سرطان کلیه
سرطان یکی دیگر از دلایل برداشتن کلیه است. اگر تومور ایجاد شده در
کلیه,کوچک باشد و قبل از پیشرفت بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده
شود,ممکن است لازم باشد تنها بخشی از کلیه شما برداشته شود,اما اگر تشخیص
به موقع صورت نگرفته باشد و تومور پیشرفت کرده باشد و در کلیه و بافتهای
مجاور گسترش یافته باشد لازم است کلیه بطور کامل خارج شود.
4.اهدای کلیه
گاهی فرد یکی از کلیه های سالم خود را به بیماری که به پیوند کلیه احتیاج دارد
اهدا میکند.
عمل پیوند کلیه در مواردی که فرد اهدا کننده زنده است نسبت به مواردی که
کلیه پس از مرگ از بدن فرد برداشته میشود موفقیت بیشتری دارد.
انسان می تواند با داشتن تنها یک کلیه زندگی سالمی داشته باشد.
خطرات و عوارض نفرکتومی (جراحی برداشتن کلیه)
عملهای جراحی سنگین معمولا خطرات و عوارضی را با خود به همراه دارد.
عوارض نفرکتومی نادر است اما در صورت بروز مبتواند شامل موارد زیر باشد:
- سکته
- حمله قلبی
- آمبولی ریه
- مشکلات تنفسی
- عفونت در ناحیه جراحی شده
- ازدست دادن خون و نیاز به انتقال خون (دریافت خون)
- واکنش آلرژیک نسبت به داروهای بیهوشی یا سایر داروها
همانطور که گفته شد نفرکتومی به ندرت عوارض میدهد,عوارض و خطرات
دیگری وجود دارند که مختص به عمل نفرکتومی می باشد و عبارتند از::
- آسیب به اندامهای دیگر و بافتهای اطراف کلیه
- فتق
در اثر این عارضه,ارگانها از بریدگیهایی که برای جراحی ایجاد شده است بیرون می زنند.
گاهی ممکن است پس از عمل جراحی کلیه ی دیگر دچار مشکلاتی نیز بشود.
یکی از دلایل این مشکل بالا رفتن خطر ابتلا به دیگر بیماریهای کلیوی در افرادی
است که به جراحی کلیه نیاز پیدا کرده اند.
این مشکلات برای افرادی که کلیه خود را اهدا می کنند کمتر پیش می آید به این
دلیل که کلیه آنها سلامت بوده و معمولا سابقه مشکلات و بیماریهای کلیوی
ندارند.
مراقبت از کلیه ی باقیمانده
افرادی که به هر یک از دلایلی که پیش تر ذکر شد عمل نفرکتومی انجام داده اند
باید بطور منظم آزمایشهایی انجام دهند تا پزشک نحوه ی عملکرد کلیه ی دیگر
را تحت نظر داشته باشد.
آزمایشهایی که این افراد باید انجام دهند عبارتند از:
- آزمایش ادرار و فشارخون (بطور منظم هر سال)
- آزمایشهای عملکرد کلیه,کراتینین و نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) (هر چند سال یک بار طبق نتایج آزمایشهای قبلی و صلاحدید پزشک)
- آزمایشهای منظم نیز برای تشخیص وجود پروتئین در ادرار (وجود پروتئین در ادرار میتواند نشان ای از آسیب دیدن کلیه باشد)
توجه داشته باشید افرادی که یک کلیه دارند باید از انجام ورزش‌هایی که خطر
برخورد شدید در آنها وجود دارد اجتناب کنند.
ازجمله این ورزشها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بوکس
- فوتبال
- لاکراس
- کشتی
- ورزشهای رزمی
- هاکی روی چمن یا یخ
لازم به ذکر است فعالیتهای بسیار شدید مانند چتربازی نیز برای این افراد جزو
ممنوعیات می باشد.
افرادی که با یک کلیه قصد شرکت در چنین فعالیتهایی را دارند باید بسیار مراقب
باشند و حتما و از وسایل حفاظتی استفاده کند.
توجه داشته باشید که مراقبت از کلیه ی باقیمانده بسیار ضروریست زیرا از دست
دادن کلیه ی باقیمانده میتواند موقعیت بسیار جدی و خطرناکی برای فرد ایجاد
کند.
همانطور که گفته شد نفرکتومی نوعی عمل جراحی برای برداشتن کامل کلیه یا
بخشی از کلیه آسیب دیده جهت درمان سرطان کلیه یا سایر بیماریهای کلیوی
و آسیب های وارد شده می باشد.
انواع مختلف نفرکتومی
نفرکتومی ساده
نفرکتومی ساده برای برداشتن کل یک کلیه آسیب دیده انجام می شود.
با انجام این عمل کلیه و محتویات آن مثل سنگها, سرطان یا عفونت بطور کامل
از بدن خارج و حذف می شود.
نفروکتومی رادیکال
در نفرکتومی رادیکال جراح اورولوژیست کلیه را بصورت کامل یعنی همراه با حالب
متصل به آن,گره های لنفاوی,غده آدرنال و بافتهای اطراف آن جدا و از بدن
خارج می کند.
نفرکتومی پارشیال
در عمل نفرکتومی پارشیال جراح فقط قسمت آسیب دیده از بافت کلیه را خارج
می کند و بافت سالم را در محل خود باقی می ماند.
در این عمل تنها بخش آسیب دیده خارج می شود تا بتوان از گسترش آسیب و
بروز مشکلات جدی تر پیشگیری کرد.
نفرکتومی دو طرفه
به عمل برداشتن همزمان دو کلیه نفرکتومی دوطرفه گفته می شود.
روشهای انجام عمل نفرکتومی
نفرکتومی باز
این عمل جراحی بصورت سنتی انجام می شود که در آن یک برش طولانی در شکم
برای دسترسی به کلیه ها ایجاد می کنند.
نفرکتومی لاپاراسکوپی
در جراحی به شیوه لاپاراسکوپی ابتدا چند برش کوچک در دیواره شکمی ایجاد
می شود.
سپس از طریق این برش ها با استفاده از ابزار مخصوص,کلیه (و بافت مد نظر
اطراف آن) برداشته می شود.
جراحی روباتیک
نحوه انجام جراحی روباتیک مشابه روش لاپاراسکوپی است با این تفاوت که
جراحی واقعی با یک سیستم رباتیک انجام می شود.
13# بیماری های کلیوی – پیوند کلیه
زمانی که کلیه ها صدمه ببینند و بدرستی کار نکنند مواد دفعی و مایعات اضافی
در بدن تجمع پیدا میکنند و منجر به نارسایی کلیه می شوند.
روشهای درمان این مشکل دیالیز و پیوند کلیه است.
پیوند کلیه آزادی عمل و انرژی بیشتری به بیمار میدهد.
پیوند کلیه یک جراحی پیچیده است.
این جراحی محدودین سنی ندارد و تمام افرادی که به بیماریهای کلیوی مبتلا
هستند از هر گروه سنی اعم از کودکان و سالمندان,میتوانند برای پیوند کلیه
اقدام کنند.
لازمه ی عمل پیوند کلیه این است که بیمار از سلامت کافی برخوردار باشد تا
بتواند جراحی را به سلامت پشت سر بگذارد.
علاوه بر این بیمار نباید به سرطان و عفونت مبتلا باشد.
پزشک متخصص اورولوژی ابتدا شرایط جسمی و روحی متقاضی پیوند کلیه را به
دقت بررسی میکند تا مطمئن شود که مشکلی برای انجام پیوند وجود ندارد.
تلاش متخصصین بر این است که هرگونه عارضه ای که میتواند بر عمل تاثیر
گذار باشد برطرف نمایند تا عمل پیوند کلیه با موفقیت انجام پذیرد.
کلیه پیوندی چگونه پیدا می شود؟
کلیه پیوندی از دو طریق به دست بیمار می رسد.
1.دریافت کلیه از متوفی
کلیه اهدایی از فردی که از دنیا رفته است و کلیه سالم خود را پیش از مرگ اهدا
کرده است به دست بیمار می رسد که در این صورت بیمار در لیست انتظار قرار
می گیرد.
2.دریافت کلیه از فرد زنده
گاهی اهدا کننده در قید حیات است.
بطور مثال اعضای خانواده و یا خویشاوندان سببی مانند همسر,دوستان یا حتی
افراد غریبه می توانند اهدا کننده کلیه باشند.
درصورتیکه کلیه از فرد زنده اهدا شود,درریک روز دو عمل بر روی اهدا کننده
و گیرنده انجام می شود.
جراحی اهدا و پیوند کلیه هم برای اهدا کننده و هم برای دریافت کننده جراحی
های مهمی هستند که مانند هر جراحی دیگری عوارض و خطراتی به همراه دارد.
لازم است اهدا کننده و گیرنده هر دو قبل از عمل جراحی مشاوره های لازم را
دریافت نمایند و از خطرات احتمالی جراحی مطلع شوند.
لازم به ذکر است فرد با یک کلیه میتواند مانند یک فرد عادی به زندگی خود
ادامه دهد.
معاینه و ارزیابی قبل از عمل پیوند
ابتدا تحت یک معاینه بالینی کامل قرار میگیرد و سوابق پزشکی اش به دقت بررسی
میشود.
پزشک برای اطمینان از سلامت عمومی بیمار یک سری آزمایش و عکس برداری
تجویز میکند تا بررسی کند که گیرنده شرایط لازم برای دریافت کلیه را دارد یا خیر.
بطور کلی هر موردی که احتمال اثر گذاشتن بر عمل پیوند داشته باشد به دقت
بررسی می شود. انجام ارزیابی بیمار برای پیوند کلیه بسیار جامع است و
متخصصین تیم پیوند کلیه اطلاعات کاملی از بیمار کسب میکنند تا اطمینان
حاصل کنند که مشکلی برای پیوند وجود ندارد.
درصورتیکه اهدای کلیه از یک فرد زنده صورت بگیرد,اهدا کننده جهت حصول
اطمینان از سلامت و سازگاری کلیه ها باید تحت غربالگری قرار گیرد.
نحوه ی انجام جراحی پیوند کلیه
به احتمال زیاد از دانستن این موضوع بسیار متعجب خواهید شد اگر بدانید که
در عمل پیوند کلیه,کلیه های بیمار معمولا از بدن خارج نمی شود مگر اینکه بنا
به دلایل پزشکی درآوردن کلیه ها ضروری باشد.
کلیه جدید در پایین شکم پیوند زده می شود و در محلی قرار میگیرد که میتوان
بهترین اتصال را بین کلیه پیوندی و رگهای خونی و مثانه برقرار کرد.
با قرار دادن کلیه جدید در شکم درمان هایی که در آینده احتمال دارد بیمار نیاز
داشته راحت تر انجام می شود.
عمل پیوند کلیه حدود چهار ساعت زمان می برد. پس از انجام پیوند کلیه بیمار
مدتی درد دارد و این امری طبیعی است.
بعد از جراحی لازم است بیمار یک هفته در بیمارستان بستری شود.
درصورتیکه کلیه از فرد زنده اهدا شده باشد بیمار خیلی زود میتواند فعالیت خود
را شروع کند.
اما اگر کلیه از متوفی اهدا شده باشد زمان بیشتری برای بهبود لازم است و بیمار
حدودا چهار تا شش هفته پس از عمل پیوند می تواند فعالیت خود را شروع کند.
در این شرایط بیمار باید تا زمان شروع فعالیت تحت دیالیز قرار بگیرد.
پس از جراحی پیوند کلیه بیمار باید دارو مصرف کند که جراح داروهای لازم را
تجویز میکند و روش مصرف و عوارض احتمالی دارو را به بیمار اطلاع می دهد.
پس زدن پیوند کلیه
مهمترین مرحله از پیوند کلیه بعد از مرخص شدن بیمار مشخص می شود.
برای اینکه پیوند با موفقیت پپیش برود بیمار باید به طور مرتب به خصوص در
یک سال اول چکاپ شود.
چکاپ به این صورت انجام می شود که بیمار باید چند بار در هفته آزمایش خون
انجام دهد.
با گذشت زمان فواصل زمانی بن چکاپ ها بیشتر می شود اما هنوز ادامه دارد تا
پزشک از عملکرد مناسب کلیه بیمار و مقدار مناسب دارویی که برای جلوگیری
از پس زدن پیوند تجویز شده است در بدن مطمئن شود.
علل پس زدن کلیه پیوندی
پس زدن کلیه پیوندی کاملا طبیعی است و به این دلیل رخ میدهد که یک عضو
جدید به بدن اضافه شده و هنوز برای بدن ناشناخته است
به همین دلیل سیستم ایمنی تمام تلاشش را میکند تا برای محافظت از شما عضو
جدید را از بدن دور کند.
برای پیشگیری از رخ دادن این عارضه پزشک متخصص اورولوژی داروهایی تجویز
می کند که با مصرف به موقع آنها می توانید مانع از پس زدن کلیه ها توسط بدن
شوید.
پس زده شدن کلیه پیوندی ممکن است به صورت حاد یا مزمن صورت بگیرد.
اگر پس زدگی از نوع حاد باشد بیمار حدودا یک سال درگیر آن خواهد بود و بعد
از آن بدن کلیه پیوندی را به عنوان عضو بدن می پذیرد اما اگر پس زدگی بصورت
مزمن باشد درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
پس زدگی مزمن در دراز مدت رخ می دهد.
عوارض عمل پیوند کلیه
عمل پیوند کلیه جزو جراحیهای سنگین است و با عوارض قابل توجهی همراه
است.
از جمله این عوارض میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- لخته شدن خون
- خونریزی
- عفونت
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- مرگ
- نارسایی یا پس زده شدن کلیه اهدایی
- انسداد حالب (لوله ای که کلیه را به مثانه متصل می کند)
- سرطانی که با کلیه اهدایی قابل انتقال باشد
همانطور که گفته شد برای جلوگیری از پس زدن کلیه پیوندی داروهایی تجویز
میشود که این داروها به نوبه خود عوارض جانبی مختلفی ایجاد میکنند.
از جمله:
- دیابت
- ریزش مو
- افزایش فشار خون
- افزایش کلسترول
- پوکی استخوان
- استئونکروز (آسیب استخوان)
سایر عوارض جانبی احتمالی به زیر می باشد:
- عفونت
- آکنه
- افزایش وزن
- اِدِم (ورم صورت,دست یا پاها)
- افزایش خطر ابتلا به سرطان بخصوص سرطان پوست و لنفوم
فرایندهایی که قبل از عمل باید بررسی شوند
پیدا کردن اهدا کننده سازگار
اهداکننده کلیه ممکن است فرد زنده یا متوفی باشد همچنین ممکن است با شما
نسبت داشته باشد یا یک فرد غریبه باشد.
برای ارزیابی اینکه آیا کلیه اهدایی با شما سازگار است یا خیر تیم پیوند چندین
فاکتور را در نظر میگیرد و برای تعیین اینکه آیا کلیه اهدایی مناسب شما هست
یا خیر.
آزمایش هایی تجویز میکند که عبارتند از:
1.تعیین گروه خونی
بهتر است از اهداکننده ای کلیه دریافت کنید که گروه خونی اش با شما سازگار
باشد.
پیوند کلیه با گروه خونی ناسازگار امکان پذیر است اما به علت اینکه احتمال پس
زدگی بالاتر میرود بیمار برای کاهش خطر پس زدن پیوند به درمانهای بیشتری قبل
و بعد از عمل پیوند نیاز دارد.
این پیوندها تحت عنوان پیوند کلیه ناسازگار با ABO شناخته می شوند.
2.سازگاری نوع بافت
اگر مرحله سازگاری گروه خونی را با موفقیت پشت سر گذاشتید مرحله بعدی
آزمایش تایپ بافتی به نام تایپ آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) است.
در این آزمایش فاکتورهای ژنتیکی اهدا کننده و گیرنده مقایسه می شود که دوام
کلیه پیوندی را افزایش می دهند.
سازگاری و تطابق به این معنی است که احتمال کمتری دارد که بدن عضو را پس
بزند.
3.کراس مچ
آخرین آزمایش تطبیق,کراس مچ یعنی مخلوط کردن نمونه کوچکی از خون گیرنده
با خون اهدا کننده در آزمایشگاه است.
در این آزمایش تعیین می شود که آیا آنتی بادی های موجود در خون گیرنده در
برابر آنتی ژن های خاص در خون اهدا کننده واکنش نشان می دهند یا خیر.
کراس مچ منفی به معنی سازگاری گیرندهدو اهدا کننده است و بدن گیرنده به
احتمال زیاد کلیه اهداکننده را پس نمیزند.
عوامل دیگری که تیم پیوند برای یافتن مناسب ترین کلیه اهدا کننده برای بیمار در
نظر می گیرند شامل سن,اندازه کلیه و همچنین قرار گرفتن در معرض عفونت است.
مراقبت پس از عمل پیوند کلیه
پس از پایان جراحی برای جلوگیری از پس زده شدن پیوند به گیرنده کلیه داروهای
سرکوب کننده دستگاه ایمنی داده می شود.
از آنجایی که این داروها دستگاه ایمنی را ضعیف می کند,فرد مستعد ابتلا به انواع
عفونت ها و بیماریها می شود بنابراین لازم است که به طور مرتب توسط پزشک
ویزیت شود.
بعد از عمل پیوند بیمار باید خیلی مراقب باشد و همه نکات بهداشتی را رعایت
کند تا به بیماری مبتلا نشود,زیرا ابتلا به هرگونه بیماری میتواند روی روند پیوند
کلیه تاثیر بگذارد.
وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید.
اشتهای بسیاری از بیماران پس از عمل پیوند کلیه افزایش می یابد و به طور
ناخواسته دچار اضافه وزن می شوند,توجه داشته باشید که اضافه وزن و چاقی
برای بیماران کلیوی خطرناک است بنابراین توصیه میشود یک رژیم غذایی سالم
و کم کالری داشته باشید,مصرف نمک را کاهش دهید و از خوردن فست فود پرهیز
نمایید.
توصیه می شود تا 8 هفته بعد از عمل پیوند کلیه به هیچ عنوان فعالیت بدنی
شدید نداشته باشید و از بلند کردن اجسام سنگین به شدت خودداری نمایید.
بستن کمربندهای تنگ ممنوع می باشد.
شستن مرتب دستها برای پیشگیری از ابتلا به عفونت بسیار حائز اهمیت است.
اگر دریافت کننده کلیه خانم باشد توصیه می شود حداقل یک سال بعد از عمل
پیوند کلیه باردار نشود.
چه افرادی کاندید مناسبی برای دریافت کلیه پیوندی نمی باشند؟
- افرادی با سن بالای 70 سال
- مبتلا بودن به سرطان یا هرگونه بیماری خطرناک مانند بیماریهای شدید قلبی و مغزی
- زخمهای گوارشی فعال
- عفونت فعال
- ناتوان بودن بیمار در تحمل عمل جراحی و درمان دارویی پس از عمل
- مبتلا بودن به بیماریهایی که استفاده از داروهای سرکوبگر ایمنی باعث تشدید آن شود.
- در صورتیکه بیمار هرگونه ناهنجاری در مثانه و پیشابراه داشته باشد باید قبل از پیوند کلیه ناهنجاری اصلاح شود.
جهت دریافت مشاوره و هاهنگی می توانید به سایت زیر مراجعه نمایید
و یا با شماره تلفن های درج شده تماس حاصل فرمایید.
26471272-26471830
شماره واتساپ
09129001037
