زونا چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟
زونا در واقع یک عفونت ویروسی است که موجب بروز ضایعات دردناکی
میشود,این ضایعات در هر نقطه از بدن ممکن است ایجاد شوند اما معمولا
به صورت خطی و تاول مانند در سمت چپ یا راست بدن ظاهر می شود.
عامل ایجاد زونا ویروس واریسلا زوستر که عامل آبله مرغان نیز می باشد است.
زمانی که فرد به آبله مرغان مبتلا می شود پس از بهبودی این ویروس در بافت
عصبی در نزدیک مغز و نخاع فرد به صورت غیر فعال باقی می ماند و ممکن است
بعد از چند سال به عنوان زونا فعال شود.
زونا بیماری خطرناک و تهدید کننده زندگی نیست اما میتواند بسیار دردناک باشد.
واکسیناسیون میتواند در کاهش خطر ابتلا به زونا بسیار موثر باشد,درمانهای
اولیه صرفا می توانند به کاهش عفونتهای ناشی از زونا و کاهش عوارض آن کمک
کند.
بيماري زونا بیشتر در بين بزرگسالان شایع است.
جلوگيري کند.
برای افراد بالای ۵۰ سال واکسنی عرض۶ شده است که مي‌تواند از بروز زونا
استفاده از این واکسن برای همه افراد ۵۰ ساله و سنبن بالاتر از ۵۰ سال توصیه
میشود.
علائم بیماری زونا
تاولهایی که در اثر بیماری زونا ایجاد میشوند نسبت به تاول های ناشی از آبله
مرغان درد بیشتر و خارش کمتری دارند.
از علائم زونا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
احساس سوزش,خارش یا حساسیت بسیار شدید در قسمتهایی از پوست که این
حالت معمولاً در قسمت کوچکی از پوست یک سمت بدن مشاهده می شود.
علائم بیماری زونا ممکن است ثابت باشد و یا طی گذشت زمان بروز کند و
محو شود.
معمولا در اغلب افراد این علائم یک تا سه روز پا برجاست اما احتمال اینکه
زمان بیشتری هم طول بکشد وجود دارد.
جوش
بعد از گذشت احساس سوزش و خارش در همان قسمت از پوست یک سری
جوش ایجاد می شود.
تاول
جوشها به سرعت تبدیل تاولهای برجسته می شوند.
تاولها ابتدا زرد رنگ یا خونی می شوند سپس به حالت پوسته پوسته در می آیند
و کم کم برطرف میشوند.
مدت زمانی که تاولها در بدن باقی می مانند معمولاً 2 تا 3 هفته است.
درد
در بیماری زونا تاولها به شدت دردناک هستند و شدت درد ناشی از این بیماری
به حدی است که معمولا پزشک برای تسکین درد داروهای مسکن تجویز
می کند.
زمانیکه تاولها بهبود یافتند درد ناشی از آن به مراتب کمتر می شود و کاهش می یابد
البته ممکن است این درد تا چندین ماه پس از بهبود تاولها ادامه داشته باشد.
علائمی شبیه به سرماخوردگی
زمانی که جوشها بروز میکنند ممکن است فرد احساس تب یا سر درد داشته باشد
احساس دردهایی مانتد سرماخوردگی.
علاوه بر درد و سوزش و خارش,بی حسی یا مور مور شدن,حساسیت به
لمس,ظاهر شدن زائده های قرمز قرمز رنگ چند روز پس از درد,تاولهایی
که حاوی مایع هستند و پاره میشوند از دیگر علائم بیماری زونا میباشد.
بعضی از افراد ممکن است این علائم را هم تجربه کنند:
- خستگی
- تب
- سردرد
- حساسیت به نور
بیماری زونا معمولا چه افرادی را مبتلا می کند؟
زونا بیشتر در افرادی بروز میکند که در گذشته به آبله مرغان مبتلا شده باشند.
خطر ابتلا به زونا در افرادی که قبلا آبله مرغان گرفته اند بیشتر است.
این افراد معمولا:
- 50 سال یا بیشتر سن دارند.
- سابقه بیماری خاصی دارند.
- تحت استرس و اضطراب شدید هستند.
- سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
برخی از بیماریها یا روشهای درمانی می تواند موحب تضعیف سیستم ایمنی افراد
و افزایش خطر ابتلا به زونا شود.
از جمله:
- سرطان
- ایدز
- برخی از روشهای درمانی برای سرطان مانند شیمی درمانی یا پرتو درمانی
- داروهایی که به منظور جلوگیری از پس زدن اندام های پیوندی استفاده
می شوند.
- استفاده طولانی مدت از کورتیزون
زونا چگونه تشخیص داده میشود؟
همانطور که گفته شد بروز ضایعات در یک سمت از بدن می تواند نشانه‌ای از
بیماری زونا باشد,به همین منظور به محض ظاهر شدن این ضایعات پوستی
جهت اطمینان از بیماری در اسرع وقت به به پزشک متخصص داخلی و همچنین
پزشک متخصص پوست خود مراجعه نمایید.
پس از تشخیص قطعی میتوان درمان را شروع کرد,ضایعات و دیگر علائم زونا
همگی قابل درمان هستند.
زمانیکه به پزشک مراجعه می کنید,پزشک ابتدادر مورد سابقه ی ابتلا به آبله
مرغان از شما سوال می پرسد و سپس علائمتان را بررسی میکند. ضایعات پوستی
نشانه ی اصلی زونا محسوب می شود,البته گاهی ممکن است اسن ضایعات فقط
یک مشکل پوستی باشد و ارتباطی با بیماری زونا نداشته باشد.
ویژگیهای ضایعات پوستی ناشی از زونا:
- ظاهر شدن در یک سمت از بدن یا صورت
- احساس سوزش,خارش و یا تیر کشیدن در ضایعه
ضایعات ابتدا به صورت یک برجستگی ظاهر می شوند و با گذشت زمان تبدیل
به تاول می شوند.
توصیه میشود افرادی که علائم مشکوک به زونا دارند باید در اسرع وقت به
پزشک مراجعه کنند. لازم به ذکر است هر چقدر مراحل درمان سریعتر آغاز
شود,تأثیر بیشتری خواهد داشت و بهبودی سریعتر حاصل میشود خصوصا
زمانی که یک چشم یا گوش هم درگیر شده باشد تسریع شروع درمان اهمیت
بسیار بالایی دارد.
اگر بیماری زونا درمان نشود بعد از چند هفته به صورت خود به خودی برطرف
میشود اما پزشکان متخصص پوست اکیدا توصیه میکنند لازم است که این
بیماری با روش مناسبی درمان شود.
معمولا افرادی که برای درمان زونا اقدام نمی کنند,دچار بی حسی,درد,خارش و
سوزش شدیدی می شوند که ممکن است تا چندین ماه یا حتی چند سال ادامه
داشته باشد.
آبله مرغان پیش زمینه ی ابتلا به زونا
آبله مرغان عفونت بسیار مسری است که علامت آن ضایعات پوستی می باشد.
بیماری آبله مرغان توسط ویروس واریسلا زوستر که از خانواده ویروس هرپس
است ایجاد میشود.
درواقع این ویروس پس از مبتلا کردن افراد به آبله مرغان, در بدن آنها به
صورت نهفته,در مسیر رشته های عصبی که از نخاع خارج میشوند, باقی
میماند و جایگزین می شود و پس از فعال شدن مجدد,منجر به بیماری زونا
می شود.
روش انتقال این ویروس از طریق قطره های ریز موجود در هوا یا تماس
با ضایعات پوستی,از فرد بیمار می باشد.
آبله مرغان شدیدا مسری است بطوریکه میزان ابتلای آن در افرادی بدن
حساسی دارند حداقل 90% است.
آبله مرغان بیشتر در اواخر زمستان و اوایل بهار بروز میکند.
بیشترین سنی که مستعد ابتلا به آبله مرغان هستند گروه سنی 9-5 سال است.
بقیه موارد ابتلا به آبله مرغان معمولا بچه های زیر 15 سال می باشند.
احتمال ابتلای افراد بالای 15 سال به آبله مرغان حدودا 10% است.
در نواحی معتدل و مرطوب اغلب 90-95% از افراد در دوران کودکی به ویروس
واریسلا زوستر مبتلا می شوند.
استفاده از داروهایی که باعث سرکوب سیستم ایمنی بدن می شود خطر ابتلا به
این بیماری را افزایش می دهد.
علائم آبله مرغان
این بیماری معمولا 17-14 روز بعد از تماس در دوره کمون (دوره کمون از زمان
ورود عامل بیماری زا به بدن شروع میشود تا زمان بروز علائم بیماری) با فرد مبتلا
به آبله مرغان یا زونا آغاز می شود.
علائم آبله مرغان شبیه به علائم آنفلوانزا می باشد,و عبارت است از:
- تب
- بی حالی
- بی اشتهایی
- سردرد
- درد خفیف در ناحیه شکم که 2-1 روز قبل از بروز ضایعات پوستی رخ
می‌دهد.
این علائم بیشتر در بچه های بزرگتر دیده می شوند و معمولا تا 5-4 روز باقی
می مانند.
ضایعات پوستی
بروز ضایعات پوستی علامت اصلی بیماری آبله مرغان است که ابتدا روی پوست
صورت و سینه ظاهر میشوند و سپس در سایر قسمتهای بدن نیز ظاهر
می شوند.
ضایعات اولیه آبله مرغان ماکولوپاپولهای قرمز رنگ (شبیه به جوش) هستند
که خارش شدیدی ایجاد میکند و در نهایت به وزیکولهای حاوی یک مایع روشن
تبدیل میشوند.
با گذشت زمان این ضایعات دلمه میبندد و برطرف میشود.
در یک زمان میتوان انواع مختلف این ضایعات را روی پوست مشاهده کرد.
ضایعات آبله مرغان ممکن است روی مخاط,حلق یا دستگاه تناسلی ایجاد شود.
انتقال بیماری آبله مرغان
شایع ترین راه سرایت آبله مرغان از طریق سیستم تنفسی و ترشحات تنفسی
است.
یکی دیگر از راههای انتقال تماس مستقیم با ضایعات پوستی بیمار مبتلا به آبله
مرغان یا زونا می باشد.
میزان انتقال در ارتباط و تماس های خانوادگی 90-80% است.
دوره انتقال آبله مرغان معمولا از 48-24 ساعت قبل از ظهور ضایعات پوستی
آغاز میشود و تا زمانی که تمام وزیکولهای ضایعات پوستی دلمه بسته و کاملا
خشک شوند و دیگر هیچ گونه ضایعات آبداری وجود نداشته باشد ادامه دارد.
دوره کمون این بیماری بین 21-10 روز است اما معمولا 17-14 روز طول
می‌کشد.
عوارض بیماری آبله مرغان
عفونت پوست
از شایعترین عوارض آبله مرغان,میتوان به اضافه شدن عفونت ثانویه باکتریال
بر روی ضایعات پوستی اشاره کرد.
علت ایجاد این عفونت خراشیدگی ضایعات پوستی در اثر خاراندن می باشد,
گاهی اوقات در صورتی‌که تاول عفونی شود,جای تاول روی پوست باقی می ماند.
عفونت ریه
عفونت ریه وخیم ترین عارضه آبله مرغان میباشد که اغلب افراد بالغ به آن
دچار می شوند.
عفونت ریه معمولا 5-2 روز بعد از شروع بیماری با علائمی چون
- تنگی نفس
- سرفه
- تند شدن تنفس
- و تب…
ظاهر می شود و ممکن است موجب نارسایی تنفسی شود.
بیماری زونا
بعضی مواقع بعد از طی شدن دوره بیماری آبله مرغان ویروس به حالت خفته در
بدن باقی می ماند (در ریشه اعصاب نزدیک نخاع و مغز ),این ویروس خفته ممکن
است بعد از مدتی یا حتی سالها بعد دوباره فعال شود و موجب بیماری زونا شود.
بیماری زونا ناشی از فعال شدن دوباره ویروس واریسلا زوستر در رشته های عصبی
نخاعی است که با درد شدید و ضایعات پوستی همراه است و با این علائم
مشخص می شود.
از دیگر عوارض آبله مرغان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- (Infection of the brain or meninges) عفونت مغز یا پرده های مغزی
- (Inflammation of the heart) التهاب قلب
- (Corneal inflammation) التهاب قرنیه
- (Arthritis) التهاب مفاصل
- (Inflammation of the liver and pancreas) التهاب های کبد و پانکراس
روند بیماری
کودکان معمولاً طی 10-7 روز بطور خود به خودی بهبود می‌یابند.
در بزرگسالان مدت زمان بهبودی بیشتر است و همچنین احتمال بروز عوارض
در آنها بالاتر است.
پس از بهبودی,فرد تا آخر عمر در مقابل آبله مرغان ایمنی دارد.
آبله مرغان در بارداری
ابتلای مادر به آبله مرغان در موارد نادری میتواند منجر به سندرم مادرزادی آبله
مرغان گردد که با علائمی چون:
- کوچکی سر (میکروسفالی)
- ناهنجاری در یک اندام
- نقایص چشمی
- ضایعات پوستی
در هنگام تولد مشخص می شود.
اگر مادر 5 روز قبل از زایمان تا 2 روز بعد از زایمان به آبله مرغان مبتلا شود,نوزاد
به آبله مرغان پیشرونده مبتلا می شود که در این حالت میزان مرگ و میر بالاست.
درمان آبله مرغان
هدف از درمان آبله مرغان جلوگیری از بروز عوارض است.
به این منظور کوتاه کردن ناخنها,استحمام روزانه با آب ولرم,استفاده از داروهای
ضد خارش توصیه می شود.
در بیمارانی که کمتر از 24 ساعت از بیماری آنها گذشته آسیکلوویر
(داروی آنتی ویروس) توصیه میشود,خصوصا در بیماران بالای 15 سال.
در صورت وجود تب میتوانید از استامینوفن استفاه کنید.
به هیچ عنوان آسپیرین استفاده نکنید,این دارو ممکن است در بروز سندرم رای
(یک نوع آنسفالیت یعنی تبخال مغزی) در کودکانی که دچار عفونت ویروسی
هستند,نقش داشته باشد.
پیشگیری از آبله مرغان
واکسن
واکسن زنده ضعیف شده واریسلا در کودکانی که از لحاظ ایمنی سالم
هستند,استفاده میشود.
ایمنوگلوبولین واریسلا زوستر (VZIG)
VZIG حاوی آنتی‌بادی ضد ویروس واریسلا می باشد که در موارد زیر استفاده
میشود (البته درصورتیکه این افراد با بیمار تماس داشته باشند):
- بچه هایی با سیستم ایمنی ضعیف
- افراد طبیعی در سن بلوغ که از لحاظ سیستم ایمنی حساس هستند
- خانمهای باردار
- نوزادانی که در معرض آبله مرغان مادر قرار دارند
- نوزادانی که با سن کمتر از ۲۸ هفتگی در بیمارستان بستری شده اند
در موارد بالا VZIG باید در عرض 96 ساعت پس از تماس تزریق شود.
تاثیر آبله مرغان از مادر بر جنین
آبله مرغان بصورت مادرزادی می تواند از مادر باردار به جنین منتقل شود.
نشانه های این عفونت:
- وزن پایین نوزاد هنگام تولد
- آتروفی کورتکس مغز
- حملات تشنج
- عقب افتادگی ذهنی
- آب مروارید چشم
- کوریورتینیت
- میکروسفالی
- کلسیفیکاسیون های داخل مغزی و… میباشد.
بطور کلی احتمال اینکه ابتلای مادر به آبله مرغان در دوران بارداری موجب
ناهنجاری ژنتیکی نوزاد شود بین 0.2 درصد تا 2.5 درصد است.
به عبارت دیگر یعنی از بین 1000 مادر بارداری که به آبله مرغان مبتلا شده اند
بین 25-2 نفر از آنها فرزندانی با مشکل آبله مرغان مادرزادی به دنیا می آورند.
اگر تا قبل از 20 سالگی واکسن آبله مرغان را تزریق کردید یا به این بیماری مبتلا
شده اید اصلا جای نگرانی نیست,بدن شما به اندازه کافی سلول دفاعی دارد تا اگر
مجددا در معرض ویروس قرار گرفت بتواند دفاع لازم را بکند.
اما درصورتیکه هیچ از دوحالت را ندارید و در معرض تماس با بیماران مبتلا به
آبله مرغان هستید بهتر است هرچه سریعتر جهت دریافت واکسن اقدام نمایید.
آبله مرغان در هفته های آخر بارداری در نوزادانی که مادرانشان به این عفونت
مبتلا می باشد(البته به غیر از زونا) و تقریبا بین 5 روز قبل از زایمان و 2 روز بعد
از زایمان علائم بیماری را دارند سندرم واریسلای شدید نوزادی اتفاق می افتد که
ممکن است به علت فقدان انتقال آنتی بادیها از طریق جفت باشد.
این نوزادان سریعا باید با ایمنوگلوبین بنام VZIG درمان شوند.
جهت مشاوره,هماهنگی و رزرو وقت می توانید از طرق سایت
و همچنین شماره تلفنهای
26471830-26471272
با ما در ارتباط باشید.
شماره واتساپ
09129001037
پاسخ به سوالات متداول
خیر,در صورت ابتلا به آبله مرغان معمولا ایمنی برای تمام عمر باقی می ماند و احتمال اینکه فردی دو بار ابتلا به آبله مرغان مبتلا شود نادر است اما احتمال ابتلا به زونا در افرادی که به آبله مرغان مبتلا شده اند وجود دارد.
زونا یک بیماری به شدت مسری است. این بیماری از طریق تنفس منتقل نمیشود,درصورتیکه با نواحی دارای زخم و تاولهای ترکیده شده ی شخص بیمار تماس داشته باشید این ویروس به راحتی به شما منتقل میشود همچنین لازم به ذکر است احتمال سرایت این بیماری به افرادی که تا به حال آبله مرغان نگرفته اند بالاتر است.
بستگی به شدت بیماری دارد,اقدام به موقع جهت درمان باعث میشود تا عوارض این بیماری با احتمال کمتری بوجود بیایند.
معمولا در دوران بارداری احتمال ابتلا به زونا پایین است. اما افرادی که قبلا به آبله مرغان مبتلا نشده اند و واکسن مخصوص این بیماری را دریافت نکرده اند ممکن است در دوران بارداری به زونا مبتلا شود ابتلا به این بیماری در دوران بارداری منجر به نقص مادرزادی نوزاد می شود.
یکی از این عوامل داشتن سن بالای ۵۰ است. علاوه بر این هر عاملی که موجب تضعیف سیستم ایمنی بشود می تواند احتمال ابتلا به زونا را افزایش دهد. از جمله این موارد:
مبتلا شدن به بیماری‌هایی مثل سرطان و ایدز که موجب ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می شوند.
استرس و اضطراب
مصرف داروهایی چون کورتون و داروهای مربوط به شیمی درمانی که سیستم ایمنی را بسیار ضعیف می کنند.
کم‌خوابی و بد خوابی
در حال حاضر راه قطعی برای پیشگیری از ابتلا به زونا وجود ندارد اما با تقویت سیستم ایمنی احتمال ابتلا به زونا کاهش می یابد. در صورت مشاهده ی علائم زونا نگران نشوید فقط در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید تا روند درمانی سریعتر آغاز شود.
