یبوست چیست و میتواند عامل چه بیماریهایی باشد؟

یبوست یکی از شایعترین مشکلات گوارشی است که در آن حرکات روده بسیار کم و سخت‌ می‌ شود و میتواند با درد همراه باشد.

دستگاه گوارش از دهان شروع و به مقعد ختم می‌ شود.

هضم و جذب مواد مغذی و دفع مواد زائد بر عهده دستگاه گوارش می باشد.

روده بزرگ انتهایی ترین بخش از دستگاه گوارش می باشد که در آن,آب از مواد غذایی هضم شده جذب می‌شود و مدفوع از حالت مایع به جامد تبدیل می شود.

هر چه مواد غذایی هضم شده برای مدت زمان طولانی‌ تری در روده بزرگ بماند,روده آب بیشتری از ان را جذب می کند در نتیجه مدفوع سفت‌ تر شده

و منجر به یبوست می شود.

تعداد دفع مدفوع در طول روز

تعداد دفع مدفوع در هر فردی متفاوت است.

گاهی بعضی از افراد  روزانه ۳ بار احساس نیاز به دفع دارند در حالیکه بعضی از افراد ممکن است فقط چند بار در هفته دفع مدفوع داشته باشند.

اگر شکم بیشتر از 3 روز کار نکند به دلایلی که ذکر شد مدفوع سفت می شود و منجر به یبوست می شود که دفع آن بسیار مشکل است.

عوامل مختلفی باعث بروز یبوست می شوند که عمده ترین آن مربوط به نوع تغذیه است.

یکی از روشهای پیشگیری از یبوست نوشیدن آب کافی باید و مصرف غذاهای فیبردار می باشد.

اگر یبوست با درمانهای خانگی و تغییر رژیم غذایی رفع نشود و یا خیلی شدید و مزمن باشد توصیه می شود در اسرع وقت به پزشک  متخصص گوارش

 مراجعه نمایید تا مانع از بروز بیماریهای ناشی از یبوست شوید.

از درمانهای خانگی یبوست میتوان به این موارد اشاره کرد:

1.مصرف غذاهای حاوی فیبر:

مصرف غذاهای دارای فیبر داخل دستگاه گوارش را پاکسازی و مرطوب میکند همچنین و عضلات دستگاه گوارش را تقویت میکند. لوبیا,عدس,بلغور,جو

دوسر,بادام,جو,سبزیجات و میوه های تازه و خشک سرشار از فیبر می باشند.

2.ورزش کردن:

داشتن فعالیت بدنی و ورزش منظم روزانه حداقل به مدت 15 دقیقه کمک می کند تا غذا راحت تر هضم شود و مواد سریع تر در روده حرکت کنند در

نتیجه یبوست درمان می شود و مانع از ایجاد دوباره آن میگردد.

3.پرتقال:

پرتقال سرشار از ویتامین C است و منبع غنی از فیبر محسوب می شود.

 مصرف دو عدد پرتقال در طول روز میتواند از بروز یبوست جلوگیری نماید.

4.مایعات:

سالم ترین راهکار برای درمان یبوست مصرف کافی مایعات می باشد.

همه افراد بزرگسال در طول روز به 8 الی 10 لیوان آب یا نوشیدنی فاقد کافئین نیاز دارند.

5.آلو:

آلو یکی دیگر از میوه های سرشار از فیبر است که برای رفع یبوست شدید بسیار مفید می باشد.

مصرف آلو سیاه  روده را تحریک میکند که باعث افزایش انقباضات روده می شود در نتیجه  یبوست رفع می شود.

6.روغن زیتون:

روغن زیتون خالص به حرکت مواد غذایی داخل روده کمک می کند و موجب منظم شدن حرکات روده می شود.

مصرف منظم روغن زیتون علاوه بر رفع یبوست از بروز مجدد این بیماری جلوگیری می کند.

7.انجیر:

مصرف انجیر چه بصورت تازه چه به صورت خشک سرشار از فیبر است و به عنوان یک ملین طبیعی محسوب می شود که تاثیر بسیار مستقیم و سریعی در رفع یبوست دارد.

افرادی که به یبوست مزمن مبتلا هستند می توانند با اضافه کردن انجیر به رژیم غذایی خود از بروز مجدد آن جلوگیری نمایند.

8.پرهیز از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین

(مصرف کافئین سطح آب بدن را کاهش می دهد)

9.کاهش مصرف لبنیات

(مصرف محصولات لبنی موجب یبوست می‌ شود)

10.دفع به موقع

هر زمانی که احساس کردید نیاز به دفع مدفوع دارید به هیچ عنوان خودتان را نگه ندارید و دفع مدفوع را به تعویق نیندازید و در اولین فرصت اجابت

 مزاج کنید.

در شرایط یبوست استفاده از سرویس بهداشتی فرنگی بدفع مدفوع را دشوار می‌کند.

در صورت استفاده از سرویس فرنگی در شرایط یبوست بهتر است چیزی زیر پای خود قرار دهید تا زانوهایتان بالا بیایند.

برای یبوست از چه دارویی میتوان استفاده کرد؟

برای درمان یبوست داروهای مختلفی وجود دارد که پزشک با توجه به شرایط شما داروی مناسب را تجویز میکند.توصیه می شود برای درمان یبوست بهتر است ابتدا روشهای خانگی که پیش تر ذکر را بکار ببرید و اگر نتیجه بخش نبود و به مرحله حاد و مزمن رسیده بود به پزشک مراجعه نمایید تا درمان دارویی شوید.

1. قرص یبوست

 پلکاناتید, لیناکلوتید, متیل نالترکسون

2.داروهای ملین

داروهای ملین انواع مختلفی دارند و بسیاری از انها بدون نسخه قابل تهیه می باشد.

موارد زیر نمونه هایی از داروهای ملین هستند که میتوانید بدون نسخه آنها را تهیه نمایید.

• مکمل های فیبر مانند پسیلیوم,کلسیم پلی کربوفیل,متیل سلولز
• محرک‌ها مانند بیزاکودیل و سنوزید
• اسموتیک ,این دارو ملین‌ اسمزی می باشد و ترشح مایع در روده را افزایش می‌ دهد.

3.قطره دایمتیکون

دایمیتیکون از داروهایی است که برای درمان نفخ شکم تجویز می شود.

یبوست یکی از عواملی است که روی نفخ شکم تاثیر دارد.

قطره دایمتیکون در درمان یبوست تاثیری ندارد و بیشتر علائم یبوست را رفع می‌ کند.

4.درمان یبوست با طب سنتی

در طب سنتی روشهای مختلفی برای درمان یبوست وجود دارد ‌ه به بررسی برخی از آنها می پردازیم.

1.رفع یبوست با خاکشیر

خاکشیر یک داروی سنتی برای رفع بیماری‌های گوارشی مانند نفخ شکم,سوء هاضمه و یبوست می باشد.

خاکشیر به دلیل خاصیت ادرار آوری که دارد باعث افزایش حرکات روده می شود.

بنابراین یبوست با چند بار مصرف خاکشیر رفع می‌ شود.

2. روغن کرچک

روغن کرچک ملین است و حرکت روده‌ ها را افزایش می دهد و موجب دفع راحت‌ مدفوع می‌ شود.

این روغن حداقل باید به میزان 15 میلی لیتر استفاده شود تا موثر باشد.

برای تحمل مزه بد روغن کرچک توصیه می شود آن را به همراه آبمیوه استفاده کنید.

روغن کرچک معمولا 2 تا 3 ساعت بعد از مصرف اثر میکند و میتوانید به راحتی

دفع داشته باشید. البته این مدت دزمان در افراد مختلف متفاوت است.

3. روغن زیتون

روغن زیتون روان کننده دستگاه گوارش است.

مصرف روزانه یک قاشق روغن زیتون در ساعات ابتدایی صبح بصورت ناشتا باعث تحریک روده و نرم شدن مدفوع می شود و دفع مدفوع سهل تر میگردد.

علائم یبوست

• کاهش نیاز به دفع مدفوع
• دشوار بودن دفع مدفوع
• نیاز به فشار بیش از حد جهت خروج مدفوع
• مدفوع سفت یا کوچک
• احساس عدم تخلیه کامل روده
• کاهش اشتها
• نفخ شکم
• احساس بی‌ حالی

حرکات نامنظم روده باعث سفت شدن مدفوع و دشواری دفع مدفوع می‌ شود.

علل بروز یبوست

یبوست برای هر کسی ممکن است ایجاد شود اما  ریسک ابتلا به آن در خانم ها  و همچنین افراد بالای 65 سال بیشتر است.

از علل یبوست میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• تغییرات در رژیم غذایی
• کاهش فعالیت‌ بدنی و عدم تحرک
• کمبود مصرف آب و فیبر در مواد غذایی
• مصرف بالای لبنیات
• مقاومت در دفع به موقع مدفوع
• سندرم روده تحریک پذیر(IBS)
• استرس و اضطراب
• اختلال در خوردن
• بارداری
• مشکلات عصبی دستگاه گوارش
• بیماریهای انسدادی
• بیماری سلیاک (آسیب دیدگی پرزهای روده باریک)
• پولیپ کولون
• سرطان کولون
• بیماری‌های عصبی مانند ام اس و یا بیماری پارکینسون
• کم‌ کاری تیروئید
• دیابت
• تجربه داشتن سکته قلبی
• خراش و پارگی‌ جزیی در پوست اطراف مقعد
• انسداد در روده
• تنگی روده بزرگ
• سرطان رکتوم
• آسیبهای نخاعی
• ضعیف بودن عضلات لگن
• پرکاری غده پاراتیروئید
• مصرف بیش از حد داروهای ملین
• مصرف داروهایی چون:
• داروهای مسکن
• مواد مخدر
• داروی ضد افسردگی
• قرص آهن
• داروهای ضد اسید که حاوی کلسیم یا آلومینیوم می باشند.

شایع ترین علت یبوست رژیم غذایی ناسالم و کم‌ آبی بدن می باشد.

علت یبوست در خانمها

احتمال بروز یبوست در خانمها بالاتر از آقایان می باشد.

خانمها به دلایل شرایط خاصی که نسبت به آقایان دارند,خصوصا در زمان بارداری یا چند روز  قبل از شروع قاعدگی و همچنین پس از یائسگی بیشتر در معرض ابتلابه یبوست قرار می گیرند,دلیل آن هم تاثیری است که هورمون‌ های زنانه روی دستگاه گوارش می گذارد.

لازم به ذکر است حرکت غذا در روده خانمها به نسبت آقایان کندتر است و این نیز دلیل دیگری برای ابتلای بیشتر خانمها به یبوست نسبت به آقایان می باشد.

 یبوست در بارداری

در دوران بارداری هورمون پروژسترون افزایش می یابد و همین امر موجب شل شدن ماهیچه های روده می شود,در نتیجه مواد غذایی هضم شده به آرامی

در طول دستگاه گوارش حرکت می‌کنند. تجویز قرص آهن میتواند به کاهش این عارضه کمک کند.

توصیه می شود خانمهای باردار در طول روز حتما  مقدار آب زیادی مصرف کنند.

یبوست در نوزادان

بروز یبوست در نوزادان و کودکان موقتی می باشد و به‌ سرعت رفع می شود.

یبوست در نوزادان زمانی ایجاد می‌ شود که در رژیم غذایی نوزاد یک سری تغییراتی به وجود می‌ آید.

بطور مثال اضافه‌ کردن مواد غذایی جامد به رژیم کودک یا تغییر تغدیه نوزاد از شیر مادر به شیر خشک از دلایل اصلی‌ ابتلا به یبوست می باشد.

 یبوست شدید

رژیم غذایی نامناسب و عدم تحرک کافی از دلایل اصلی یبوست به شمار می روند.

شدت یافتن یبوست میتواند  باشد نشانه یک بیماری و یا ناشی از عوارض برخی  داروها باشد.

از جمله داروهایی که می توانند باعث شدت یبوست شوند می توان به موارد زیراشاره کرد:

• داروهای ضد درد قوی حاوی کدئین
• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• داروی ضدافسردگی
• قرص آهن
• داروهای ضد تهوع
• آنتی‌ هیستامین

علاوه بر این همانطور که پیش تر ذکر شد برخی از بیماریها مانند:

• دیابت
• کم‌ کاری تیروئید
• سندروم روده تحریک‌پذیر
• سرطان کوروکتال
• بیماری پارکینسون و سکته مغزی

نیز می توانند باعث شدت یافتن یبوست شوند.

عوارض یبوست

دچار شدن به یبوست اگر مکرر نباشد و عوارضی به دنبال نداشته باشد نگران

کننده نیست.

اما گاهی افراد این مشکل را به طور مداوم تجربه می‌ کنند که در این صورت دیگر

 تبدیل به یک بیماری مزمن شده است و باید قبل از ایجاد عوارض درمان شود.

از عوارض یبوست مزمن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هموروئید یا بواسیر:

بواسیر به رگهای متورم در مقعد گفته می شود.

علت اصلی بروز این زائده زور زدن هنگام دفع مدفوع می باشد.

• شقاق مقعد یا فیشر:

خروج سخت مدفوع می‌تواند منجر به پارگی های کوچک در مقعد شود این پارگی

 های بصورت شیارهای کوچک در پوست اطراف مقعد است که که اغلب همراه

 با خارش,درد شدید,سوزش و خون‌ریزی همراه است.

• نهفتگی مدفوع:

درصورتیکه یبوست چندین هفته ادامه داشته باشد,مدفوع در روده جمع می شود

 و گیر می کند.

• پرولاپس رکتوم (بیرون‌ زدگی راست روده) :

زور زدن زیاد جهت دفع مدفوع میتواند موجب  بیرون زدن بخشی از راست‌ روده

شود.

در صورت ابتلا به یبوست چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درصورتیکه بطور ناگهانی دچار یبوست همراه با درد و گرفتگی عضلات شکم شدید و قادر به دفع مدفوع یا خارج کردن گازهای شکم نبودید حتما به پزشک مراجعه نمایید.

علاوه بر این اگر هر یک از شرایط زیر را داشتید توصیه می شود به پزشک متخصص گوارش مراجعه نمایید:

1.برای اولین بار به یبوست دچار شدید و هیچ یک از راهکارهای خانگی موثر واقع نشده است.

2.کاهش وزن بی دلیل

3.وجود خون در مدفوع

4.احساس درد شدید هنگام دفع

5.طولانی شدن یبوست بیشتر از 2 هفته

6.تغییر محسوس اندازه و شکل مدفوع

جهت مشاوره,هماهنگی و رزرو وقت می توانید از طریق سایت زیر اقدام نمایید

www.samarehlab.com

و یا با شماره تلفن های درج شده تماس حاصل فرمایید.

26471830-26471272

شماره واتساپ

09129001037

پاسخ به سوالات متداول