کبد چرب با آزمایشهای متفاوتی قابل تشخیص میباشد.
این آزمایش جهت اندازه گیری چندین آنزیم و پروتئین انجام می شود
و نتایج آنها برای تشخیص و بررسی آسیبهای کبدی,عفونت و سایر مشکلات
احتمالی کبد بکار میرود.
آزمایش کبد چرب انواع مختلفی دارد که هرکدام کاربردهای متفاوتی دارند از جمله
تشخیص کبد چرب,تعیین درجه و میزان پیشرفت بیماری.
کبد یکی مهمترین اندامهای بدن است که در سمت راست,بالای شکم درست زیر
قفسه سینه قرار گرفته است.
کبد چندین عملکرد حیاتی در بدن انجام می دهد که عبارتند از:
غذایی,داروها,آمونیاک و متابولیتها
کبد چرب به معنی وجود چربی اضافی در بافت کبد است که در برخی موارد ممکن
است موجب التهاب یا زخم های کبدی بشود.
شدیدترین حالت کبد چرب نارسایی کبد است.
کبد چرب در صورتی که به موقع تشخیص داده شود یک بیماری معمولی است
و اغلب در سنین 50 تا 60 سال ایجاد میشود.
اما درصورتی که کبد چرب به موقع تشخیص داده نشود و درمان به موقع صورت
نگیرد ممکن است منجر به فیبروز سلولهای کبدی و از بین رفتن آنها شود که این
صورت کبد توانایی انجام وظایف خود را از دست می دهد و سموم در بدن تجمع
پیدا می کنند.
کبد چرب غیر الکلی زمانی رخ می دهد که کبد توانایی لازم برای شکستن چربی ها
را ندارد,در نتیجه چربی ها در سلولهای کبد تجمع پیدا میکنند و فرد دچار کبد
چرب میشود.
این بیماری ارتباطی با مصرف الکل ندارد و زمانی تشخیص داده نی شود که حدودا
10% یا بیشتر وزن کبد را جربی تشکیل دهد.
کبد چرب غیر الکلی به چند دسته تقسیم میشود که در شدید ترین حالت باعث
زخم و یا سیروز کبدی (زخم های پیشرفته) و درنهایت منجر به نارسایی کبد
می شود.
این بیماری معمولا علائم خاصی ندارد اما در صورتی که بیماری پیشرفت کرده باشد این علائم رروز نمی کنند:
هنگامی که فرد به مدت طولانی بیش از حد الکل مصرف کند کبد آسیب جدی
میبیند و دچار التهاب می شود و دیگر نمیتواند وظایف خود را به درستی انجام
دهد.
در تین صورت کبد توانایی شکستن چربی ها را از دست می دهد,در نتیجه چربی
در سلوهای کبد تجمع می یابد و منجر به کبد چرب از نوع الکلی می شود.
درصورتیکه فرد مصرف الکل را کاهش دهد و به 0 برساند کبد چرب الکلی کم کم
درمان می شود اما در صورت ادامه مصرف ممکن است فرد دچار سیروز کبدی
(زخم های پیشرفته و حاد) شود.
کبد چرب بارداری بسیار نادر است اما با این حال احتمال ابتلا به آن وجود دارد
و باید مراقب بود.
تجمع چربی در کبد در دوران بارداری منجر به کبد چرب میشود که با توجه به
حساس بودن دوران بارداری و تغییرات هورمونی میتواند حاد باشد و خطرات
جدی برای مادر و جنین بوجود آورد.
این بیماری میتواند موجب نارسایی کبد,نارسایی کلیه,خونریزی و عفونت شدید
بشود.
معمولا کبد چرب بارداری در سه ماهه سوم رخ می دهد و لازم است خانمهای
باردار آزمایش های لازم را انجام دهند تا در صورت تشخیص کبد چرب به موقع
جهت درمان اقدام نمایند.
با توجه به پیش رونده بودن بیماری کبد چرب ممکن است این بیماری در مراحل
اولیه علائمی نداشته باشد اما با پیشرفت بیماری و بیشتر شدن درگیری کبد علائم
کم کم بروز می کنند و بصورت خستگی,ضعف و کاهش وزن ظاهر می شوند.
حدودا 39% از افرادی که به کبد چرب مبتلا میشوند دچار التهاب حاد در بافت
کبد (NASH) میشوند که تقریبا نیمی از این افراد دچار سیروز کبدی می شوند که
در نهایت منجر به از کار افتادن کبد می شود.
پاکسازی به موقع کبد چرب باعث از ابتلا به دیابت و سنگ صفرا جلوگیری
می کند و باعث رفع بسیاری از مشکلات بدن از جمله لکه های پوستی و
خستگیهای مداوم می شود.
بسیاری از افرادی که به کبد چرب مبتلا هستند زمانی متوجه بیماری خود
می شوند که بطور تصادفی سونوگرافی بدهند و از آن طریق متوجه بشوند و یا
بیماری به مراحل پیشرفته برسد و کبد و طحال بزرگ شوند و با بروز علائم فرد
به پزشک مراجعه کند.
پزشکان با بررسی سابقه پزشکی بیمار,معاینات فیزیکی و همچنین تجویز آزمایشهای
مختلف می توانند انواع کبد چرب را تشخیص دهند.
پزشک با توجه به شرایط پزشکی و داروهایی که احتمال بروز NAFLD و
NASH را بیشتر میکند بیمار را مورد بررسی قرار میدهد.
این شرایط شامل موارد زیر می باشد:
سبک زندگی در ابتلا به این بیماری تاثیر زیادی دارد.
شرایط تاثیر گذار زندگی در ابتلا به بیماری کبد چرب عبارتند از:
علاوه بر مراحل پیشرفته کبد چرب که منجر به نارسایی کبد می شود آسیب های
دیگری و از جمله آسیب فیزیکی با از بین بردن بافت کبد موجب نارسایی در کبد
میشوند.
تفاوت اصلی بین کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) با استئوهپاتیت غیر الکلی
(NASH) وجود التهاب و آسیب جدی به سلولهای کبد در NASH است.
در هر دو مورد چربی در کبد تجمع یافته است و در واقع هر دو به نوعی کبد چرب
هستند.
حدودا 30% از افرادی که به کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) مبتلا می شوند دچار
NASH می شوند.
در حال حاضر در ایالات متحده آمریکا بیماری کبد چرب غیر الکلی شایع ترین
دلیل بیماری مزمن کبدی است.
تجمع چربی در کبد سبب بوجود آمدن التهاب در کبد می شود که این بیماری
استئوهپاتیت غیر الکلی (NASH) نامیده میشود.
بسیاری از افرادی که به کبد چرب غیر الکلی مبتلا هستند هیچ گونه علائم یا
مشکلی ندارند اما در برخی از افراد تجمع چربی موجب التهاب کبد می شود و فرد
به NASH مبتلا می شود.
پیشرفت این التهابات میتواند تبدیل به زخم کبد شود که در نهایت منجر به
سیروز می شود (زخم های پیشرفته کبد).
با ایجاد سیروز سلول های کبدی با اسکار (زخم) جایگزین می شود و کبد نمیتواند
به درستی وظایف خود را انجام دهد در نتیجه ممکن منجر به نارسایی کبد,سرطان کبد و یا حتی مرگ شود. البته این بیماری همیشه تا این حد پیشرفت
نمیکند.
با اینکه هنوز علت اصلی ایجاد التهاب مشخص نشده است اما سبک زندگی و
عوامل محیطی میتوانند باعث تشدید این بیماری شوند.
طبق تحقیقات بدست آمده رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک میتواند با
کبد چرب غیر الکلی همراه باشد.
آزمایش خون کبد چرب
در آزمایش خون کبد چرب معمولا سطح آنزیمهای کبدی مانند AST,ALT و
GGT اندازه گیری میشود.
با توجه به ازریابی افزایش آنزیمها احتمال ابتلا به کبد چرب غیر الکلی
(NAFLD) و یا التهاب کبدی غیر الکلی (NASH) در درجات مختلف وجود دارد.
ممکن است پزشک با انجام آزمایش خون اضافی به بررسی سایر مواردی که ممکن
است منجر به افزایش آنزیمهای کبدی شده باشند بپردازد.
بالا بودن سطح آنزیمهای کبدی دلیل محکمی برای کبد جرب نیست و حتما نیاز
به انجام آزمایشهای تکمیلی می باشد.
آنزیم ALT یا (SGPT) بیشار در کبد و مقادیر اندکی در قلب و عضلات وجود دارد
و بهترین آزمایش برای تشخیص هپاتیت به شمار می رود.
بالا بودن این آنزیم میتواند ناشی از هپاتیت,عفونت,سرطان کبد,سیروز,سایر
بیماریهای کبد و یا مصرف برخی داروها باشد.
این توع آزمایش از کبد چرب اهمیت ویژه ای دارد زیرا قبل از اینکه بافت کبد
آسیب جدی ببیند در اوایل شروع چرب شدن کبد مقدار آن بالا می رود و
میتوان این بیماری از قبل از اینکه پیشرفت کند تشخیص داد و به موقع جهت
درمان اقدام نمود.
آنزیم AST یا (SGOT) آزیمی است که در کبد و برخی از اندامهای دگیر مثل قلب
و عضلات وجود دارد.
این آنزیم علاوه بر بیماریهای کبدی در شرایط دیگری هم افزایش می یابد.
این شرایط عبارتند از:
آنزیم ALP مربوط صفرا می باشد و در صورتی که مجاری صفراوی مسدود شده
باشند این آنزیم افزایش می یابد.
گاهی بالا بودن آنزیم ALP ناشی از مشکلات کبدی,آسیب استخوان یا مشکلات
کیسه صفرا می باشد.
در برخی موارد آنزیم ALP بیش از حد بالا میرود و ناشی از آسیب کبدی نیست,
در این حالت معمولا این افزایش غیر طبیعی یا بدلیل بارداری است یا رشد
نواجوانانی که در سن رشد می باشند.
آنزیم GGT یا YGT یکی از آنزیمهای کبد است که نسبت تغییر شرایط کبد بسیار
حساس است خصوصا زمانی مجاری صفرا مسدود شده باشند.
سیگار کشیدن میتواند موجب افزایش این آنزیم گردد.
سطح آنزیم GGT در بیماریهای کبدی بویژه کبد چرب ممکن است در اثر مصرف
برخی داروها افزایش یابد.
از جمله:
در افراد سالم مقدار ALT از AST بالاتر است و این نسبت عددی کوچکتر از 1
می باشد.
در افرادی که به سیروز کبدی یا هپاتیت الکلی مبتلا هستند و یا دچار آسیب
عضلانی شده اند مقدار این نسبت بالاتر است.
با توجه به نتیجه آزمایش کبد چرب اختصاصی,معاینات فیزیکی و شرح حال
بیمار,ممکن است چند آزمایش کمکی نیز تجویز شود.
اندازه گیری فاکتورهای زیر میتواند در تشخیص این بیماری کمک کننده باشد:
قند خون ناشتا
غربالگری بیماری سلیاک
هموگلوبین A1C
تری گلیسیرید و کلسترول در صورت آسیب کبد درست متابولیزه نمیشوند بنابراین
سطح آنها در خون افزایش می یابد.
این فرم از بیلی روبین در آب حل نمیشود و نامحلول است بنابراین از طریق
جریان خون به کبد می رود و آنجا به فرم محلول در آب تبدیل می شود.
بیماریهای کبدی و شرایطی مانند همولیز (پاره شدن غیر طبیعی گلبولهای قرمز)
موجب افزایش سطح بیلی روبین خون می شوند.
بیلی روبین مستقیم بیلی روبین محلول در آب است و طی یک پروسه خاص در
کبد تولید میشود.
با توجه به اینکه سطح بیلی روبین مستقیم فقط در بیماریهای کبدی افزایش پیدا
میکند بنابراین سنجش سحط این فاکتور در تشخیص بیماری کبدی بسیار کمک
کننده می باشد.
آلبومین یکی از پروتئینهای ساخته شده توسط کبد است.
اندازه گیری آلبومین نشانگر میزان فعالیت کبد می باشد.
سطح آلبومین و سایر پروتئین های موجود در خون سنجیده می شود,همچنین
آنتی بادیهای موجود برای مقابله با عفونتها که در کبد تولید نمی شوند اما در
کنار سایر آزمایشهای کبد چرب به منظور تایید عفونت و التهاب کبدی استفاده
می شود.
این آنزیم در اثر آسیبهای بافتی آزاد می شوند و در بیماریهای حاد کبدی افزایش
می یابد.
جهت ارزیابی و بررسی ساختار و سلولهای کبدی نمونه
کوچکی از بافت گرفته میشود که میتوان از آن جهت تشخیص بسیاری از
بیماریهای کبدی استفاده کرد.
در مراحل پیشرفته کبد چرب و همچنین سیروز و نارسایی کبد سطح آمونیاک
افزایش می یابد.
معمولا در اثر ابتلا به سرطان کبد این پروتئین (AFP) افزایش می یابد.
DCP شکل غیر طبیعی از پروترومبین,یک عامل لخته کننده تولید شده توسط
کبد است.
در آزمایش DCP یا آزمایش پروتئین ناشی از عدم وجود ویتامین K (آنتاگونیست
II) سطح DCP در خون سنجیده می شود وه میتواند توسط سلولهای تومور
کبدی تولید شود و سطح آن با نشانگرهای تومور مانند AFP و AFP-L افزایش
یابد.
هدف از این آزمایش ارزیابی اثربخشی درمان کارسیوم سلولهای کبد
HCC می باشد.
این تست جهت ارزیابی عملکرد لخته شدن خون صورت میگیرد.
درصورتیکه کبد آسیب دیده باشد نمیتواند به مقدار کافی فاکتور انعقادی بسازد
در نتیحه مقدار PT افزایش می یابد تا مدت زمان لخته شدن خون را کاهش دهد.
درصورتی که بیمار مشکوک به هموکروماتوز (یک اختلال متابولیسمی که بموجب تجمع آهن در بافت های بدن میشود) باشد این تست انجام میشود.
زمانی که فرد مشکوک به بیماری ویلسون (یک بیماری ژنتیکی ناشی ازاختلال
متابولیسم مس) باشد این تست انجام میگیرد.
جهت کمک به تشخیص کلانژیت صفراوی (یک بیماری خود ایمنی که به کیسه
صفرا آسیب می رساند) انجام میشود.
سنجش سطح استامینوفن یا سایر آزمایشهای دارویی در موارد اضطراری مثل
اوردوز در اثر مصرف بیش از حد دارو به قصد خودکشی,تداخلات دارویی یا
مصرف سموم انحام میشود زیرا این موارد میتوانند موجب نارسایی کبد
شوند.
جهت بررسی چربی کبد و همچنین التهاب و بزرگی کبد چند روش وجود دارد:
سونوگرافی
:CT توموگرافی کامپیوتری
MRI: تصویربرداری تشدید مغناطیسی
MRCP: کلانژیوپانکراتوگرافی تشدید مغناطیسی
PTC: کلانژیوم گرام ترانس کبدی از راه پوست
ERCP: کلانژیوپانکراتوگرافی آندوسکوپیرتروگراد
MRE: استفاده از امواج صوتی برای MRI با ترکیب تصویربرداری جهت ایجاد
یک نقشه بصری (الاستوگرام) که سختی بافت کبد را نشان میدهد .
VCTE: الاستوگرافی گذرا با کنترل ارتعاش یا فیبرو اسکن (Fibro Scan) با
استفاده از از امواج صوتی با فرکانس پایین و نوع پیشرفته ای از سونوگرافی
جهت اندازه گیری سفتی کبد بکار می رود.
با استفاده از این روش میتوان وجود زخم یا فیبروز بافت داخلی کبد را بررسی
نمود.
لازم به ذکر است MRI و CT اسکن توانایی تشخیص NAFLD از NASH را
ندارند.
همه افرادی که به کبد چرب غیر الکلی (NAFFLD) مبتلا می شوند نیاز به نمونه
برداری از کبد ندارند.
در صورتیکه بیمار در معرض خطر NASH باشد یا آزمایشها نشان دهند که بیمار
ممکن است دچار عوارض NASH مثل سیروز باشد بیوپسی کبد توصیه میشود.
تنها راه تشخیص NASH,تعیین شدت التهاب و بهترین روش آزمایش کبد
چرب,نمونه برداری از کبد است.
قبل از انجام نمونه برداری داروهایی جهت کنترل استرس و کاهش درد به بیمار تجویز میشود.
در بین انواع آزمایشهای تشخیص بیماری و نارسایی کبد,بیوپسی به عنوان
یک روش استادارد طلایی محسوب می شود.
اما بیوپسی کبد به دلیل اینکه یک روش تهاجمی است ممکن است دارای
عوارض یا معایب باشد.
این عوارض عبارتند از:
در نمونه برداری های معمول از کبد,با استفاده از یک سوزن از بافت کبد نمونه
را استخراج میکنند.
روش MRE برخلاف روش های نمونه برداری قدیمی کل کبد را بررسی میکند
نه فقط بخشی از بافت کبد را!
یکی دیگر از مزیت های روش MRE این است که با استفاده از این روش میتوان
فیبروز را در مراحل ابتدایی تری نسبت به سایر روشهای تصویربرداری تشخیص
داد.
این مزیت باعث می شود تا بتوان عوارض کبدی مثل تجمع مایعات در شکم
را پیش بینی کرد.
باید توجه داشت وجود فلز در بدن در این روش خطرناک است و لازم است قبل
از انجام کار اگر هر یک از موارد زیر را در شما وجود داشت حتما به تکنسین
اطلاع دهید:
جهت مشاوره,هماهنگی و رزرو وقت میتوانید به سایت
مراجعه نمایید و یا با شماره تلفن های زیر تماس حاصل فرمایید.
26471830-26471272
شماره واتساپ
09129001037
منظور از گرید درجه پیشرفت بیماری است.
کبد چرب با گرید 1
گرید 1 به معنی خفیف بودن درجه بیماری می باشد و آسیبی به کبد وارد نمی شود.
کبد چرب با گرید 2
در کبد چرب با گرید 2 باید اقدامات درمانی و تجویز دارو شروع گردد تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
کبد چرب با گرید 3
در این مرحله بیماری در حدی پیشرفت کرده است که علائم بیماری ظاهر شده است و بیماری شدت گرفته است.
پرخوری یکی از مواردی است که روند بیماری را بیشتر می کند.
کبد چرب موجب افزایش اشتها می شود.
بنابراین روزه گرفتن برای افراد مبتلا به کبد چرب نه تنها مضر نیست بلکه مفید
می باشد و میتواند در روند بهبود بیماری بسیار موثر باشد.
البته این در صورتی است که شخص به بیماریهای دیگری مبتلا نباشد که روزه
گرفتن برای آن مضر باشد.
حذف کردن وعده غذایی در افراد مبتلا به کبد چرب اصلا کار مناسبی نیست و بسیار هم مضر است.
با حذف یک وعده غذایی فرد به ریزه خواری روی می آورد و همین موضوع باعث می شود شخص در یک وعده حجم بالایی از مواد غذایی را مصرف کند.
اصلی ترین دلیل ابتلا به کبد چرب رژیم غذایی نامناسب است و با رعایت برخی از موارد میتوان احتمال ابتلا به کبد چرب را کاهش داد.
– رژیم غذایی مناسب
– مصرف کربوهیدرات به مقدار خیلی کم
– ورزش کردن و فعالیت بدنی کافی
– قطع نوشیدنیهای شیرین و گازدار