آزمایش D-dimer چیست و چه کاربردهایی دارد؟

آزمایش D-dimer یک آزمایش خون است که جهت تشخیص لخته های

 خون فعال در بدن انجام‌ می شود.

دی دایمر یک پروتئین است که از تجزیه لخته خون در بدن ایجاد می شود.

در آزمایش D-dimer میزان پروتئین (فیبرین (D-dimer سنجیده می شود.

فیبرین پروتئینی است که اصلی ترین بخش از لخته خون را تشکیل می دهد.

پروتئین  D-dimer زمانی تولید می شود که فیبرین در بخش هایی از سیستم

 عروقی تخریب شود.

لخته شدن خون در اثر فعال شدن فاکتورهای انعقادی که مجموعه ای

 از پروتئین های مختلف موجود در خون است ایجاد می شود.

لخته خون متشکل از رشته های فیبرین در هم تنیده و پلاکت های خونی

 که در بین این رشته ها به دام افتاده اند می باشد.

هنگامی که یک رگ خونی یا بافت دچار جراحت شود و خونریزی کند فرایندی

بنام هموستاز جهت توقف خونریری شروع به ایجاد لخته خونی می کند.

لخته خون در رگهای آسیب دیده ایجاد می شود تا مانع از نشت خون گردد

 با این حال کنترل لخته بسیار مهم است,زمانی که لخته خون شکل میگیرد

 باید اندازه آن کنترل شود تا مانع از انسداد کامل رگ در حال ترمیم شود

 در غیر این صورت لخته بزرگ میشود و رگ را مسدود میکند.

محدود کردن اندازه لخته خون بسیار مهم و حیاتی است.

برای محدود کردن اندازه لخته خون پروتئینی بنام پلاسمین وارد عمل می شود

 و با تخریب لبه های لخته خون باعث می شود رشد لخته از حد مشخصی

 فراتر نرود.

بطور کلی یک لخته خون سالم یعنی تعادل بین تشکیل فیبرین و تخریب

 فیبرین توسط پلاسمین بطور همزمان!

فیبرین D-dimer تجزیه کننده فیبرین می باشد و دی دایمر از فرآورده های

 تخریب فیبرین می باشد.

با توجه به اینکه تشکیل و تخریب فیبرین همزمان با هر لخته خون رخ

می دهد,مقدار D-dimer در خون نشانگر میزان تشکیل لخته خون فعال

 در بدن می باشد.

هدف از آزمایش D-dimer

آزمایش D-dimer جهت تشخیص آمبولی ریه,ترومبوز (لخته) سیاهرگ و

 درجات غیر معمول لخته شدن خون در بدن انجام می شود

انواع مختلفی از آزمایش D-dimer وجود دارد که همگی آزمایش های بیوشیمیایی

تحت عنوان سنجش ایمنی هستند و از یک آنتی بادی مونوکلونال جهت تشخیص

 قسمتهای خاصی از پروتئین دی دایمر در خون استفاده می شود.

مونوکلونال آنتی بادی هست که ماده خاصی را مورد هدف قرار می دهد.

با توجه به اینکه در این آزمایش ها آنتی بادی های مختلف مونوکلونال و

 شیوه های مختلف ارزیابی مورد استفاده قرار می گیرد انواع مختلف

 آزمایش D-dimer  نتایج متفاوتی می تواند داشته باشد.

باید توجه داشته باشید محدوده تغییرات طبیعی و غیرطبیعی در هر آزمایشگاه

 متفاوت است.

ترومبوز وریدی در آزمایش D-dimer

ترومبوز وریدی (لخته خونی) عمیق (DVT) یکی از شایع ترین موارد در این زمینه

است و شامل ایجاد لخته در سیاهرگ های عمقی داخل بدن و پایین پا می باشد.

رشد زیاد این لخته ها باعث انسداد رگ و جریان خون در پا می شود که این

 موضوع با تورم ,درد و آسیب های بافتی همراه است.

گاهی ممکن است قسمتی از لخته جدا شود و به سمت سایر بخش های بدن

 حرکت کند که به این عمل آمبولی گفته می شود بطور کلی آمبولی به معنی

 حرکت ماده ای در جریان خون بصورت جامد یا گاز می باشد.

آمبولی ریه چیست؟

به قرار گرفتن لخته خون در یکی از سرخرگهایی که از قلب به ریه می رود

 آمبولی ریه (PE) گفته می شود.

معمولا آمبولی ریه زمانی رخ می دهد که لخته از رگهای عمیق پا به ریه برسد

که اصطلاح پزشکی ترومبوز وریدی عمقی (DVT) نامیده می شود.

لخته زمانی ایجاد می شود که خون نتواند به راحتی از رگها عبور کند.

زمانی که بدن برای ساعات طولانی بدون حرکت باشد مثلا در رانندگی یا پرواز

 طولانی مدت یا استراحت مطلق بعد از بیماری این اتفاق رخ می دهد.

عوامل موثر در آمبولی ریه

• عدم تحرک به مدت طولانی

• قرار گرفتن در شرایطی که احتمال لخته شدن خون را زیاد میکند

        مثل سیگار کشیدن,داروهای ضد بارداری,سرطان,بارداری یا جراحی.

• انسداد جریان خون با عواملی غیر از لخته

زمانی رخ می دهد که جریان خون با عاملی غیر از لخته خون مسدود شود

 مانند حباب هوا,چربی یا بخشی از یک تومور.

مثلا در شکستگی استخوان ممکن است چربی مغز استخوان وارد جریان

خون شود و رگ را مسدود کند.

سطح نرمال دی دایمر

برای آزمایش D-dimer عدد مشخصی وجود ندارد و پزشک با بررسی شرایط

 و بیماریهای زمینه ای بیمار سطح دی دایمر را ارزیابی میکند.

سطح دی دایمر در حالت نرمال بین 50 تا 500 است,درصورتی که در یک

شخص سالم بدون هیچ بیماری زمینه ای سطح دی دایمر بالاتر از 500 باشد,

دی دایمر در خون بالاتر از حد طبیعی است.

اما اگر شخص بیماری زمینه ای داشته باشد ارزیابی سطح دی دایمر توسط پزشک

 معالج انجام می شود.

در چه مواردی آزمایش D-dimer انجام میشود؟

آزمایش D-dimer جهت کمک به جلوگیری از ترومبوز انجام میشود.

از جمله جلوگیری از:

• آمبولی ریوی (PE)
• ترومبوز ویریدی عمیق (DVT)
• سکته

یکی دیگر از مواردی که از آزمایش  D-dimerاستفاده می شود بررسی این

 موضوع است که آیا بیمار برای تشخیص بیماری هایی که احتمال ایجاد

 لخته های نامناسب را بیشتر میکنند به آزمایش های دیگری نیاز دارد یا خیر.

همچنین از آزمایش D-dimer برای کمک در تشخیص انعقاد داخل عروقی

گسترده (DIC) و نظارت بر درمان آن استفاده می شود.

آزمایش D-dimer چه زمانی توصیه می شود؟

زمانی که شخص با علائمی مثل احساس درد در قفسه سینه و مشکلات تنفسی به اورژانس مراجعه می کند آزمایش D-dimer تجویز می شود.

همچنین زمانی که فرد دارای علائم آمبولی ریه یا ترومبوز ورید عمیق باشد در وهله

 اول آزمایش D-dimer انجام می شود.

علائم آمبولی ریه:

• سرفه به همراه هموپتیزی (وجود خون در خلط)
• تنگی نفس ناگهانی
• احساس درد در قفسه سینه
• بالا رفتن ضربان قلب

علائم ترومبوز وریدی عمیق

• تورم پا
• پریدن رنگِ پا
• احساس درد شدید در پا یا حساسیت غیر معمول به لمس یا فشار در یک پا

آزمایش D-dimer برای چه افرادی لازم است؟

علاوه بر شرایط اورژانسی که در بالا برای آزمایش D-dimer ذکر شد,

این آزمایش زمانی توصیه می شود که پزشک احتمال دهد علائم بیمار دلیلی

 به غیر از آمبولی ریه یا ترومبوز وریدی عمیق دارد.

این آزمایش بهترین روش برای کمک به از بین بردن لخته های غیر طبیعی می باشد.

همچنین زمانی که شخص علائم انعقاد داخل عروقی گسترده (DIC) داشته باشد

جهت تشخیص بیماری آزمایش D-dimer به همراه شمارش پلاکت,PPT,PT

و فیبرینوژن تجویز می شود.

همچنین اگر شخصی تحت درمان DIC قرار داشته باشد,آزمایش D-dimer

جهت نظارت بر روند درمان توصیه می شود.

علائم انعقاد داخل عروقی گسترده (DIC)

• خونریزی لثه
• تهوع و استفراغ
• دردهای شدید عضلانی
• تشنج
• کاهش ادرار

 نارسایی مزمن وریدی (CIV)

نارسایی مزمن‌ وریدی یک بیماری شایع است که به دلیل عملکرد نامناسب

 دریچه های وریدی بوجود می آید و عروق پا را تحت تاثیر قرار می دهد.

زمانی که رگ های پا قادر به بازگشت خون به قلب نباشند نارسایی مزمن وریدی

ایجاد می شود.

دریچه های موجود در رگها در حالت طبیعی باعث بازگشت خون به قلب

 می شوند اما در صورتی که دریچه ها به درستی عمل نکنند جریان خون به جای

 هدایت به قلب در جهت جهت مخاف به عقب بر میگردد و باعث تجمع خون

 در پاها می شود.

در صورتی که نارسایی مرمن وریدی به موقع درمان نشود باعث تورم,درد و

زخم های واریسی می شود.

این بیماری خطرناک نیست اما دردناک است و ممکن است باعث نا توانی در راه

رفتن شود.

علل بیماری نارسایی مزمن‌ وریدی  (CVI)

• اضافه وزن
• زمینه ارثی
• عدم تحرک
• فشار خون بالا در وریدهای پا ناشی از ایستادن یا نشستن طولانی مدت
• مشکلات هورمونی (یائسگی)
• ترومبوز وریدی عمقی
• استعمال دخانیات
• فلبیت (تورم و التهاب سیاهرگهای سطحی در پاها)

علائم نارسایی مزمن وریدی (CVI)

• احساس درد و سنگینی در پا
• التهاب پوست پا
• خارش و خشکی پوست پا
• تورم و سفت شدن پا
• انقباضات عضلانی

عوامل موثر در تشکیل لخته خون

• اضافه ورن
• استعمال دخانیات
• بستری در بیمارستان یا زندگی در خانه سالمندان
• عدم تحرک برای مدت طولانی مانند پرواز طولانی مدت,نشستن در ساعات
  طولانی پشت خودرو,استراحت مطلق در رختخواب برای مدت طولانی …
• استفاده از داروهای هورمونی یا قرصهای ضد بارداری یا زایمان
• شکستگی استخوان و گچ گرفتن
• برخی از انواع سرطان
• اختلال لخته خون بصورت ارثی
• سابقه ترومبوآمبولی وریدی (VTE)

کاربردهای آزمایش D-dimer چیست ؟

در افرادی که دچار آمبولی ریه می شوند سطح دی دایمر بسیار بالا می باشد اما

موارد دیگه ای هم هستند که منجر به افزایش سطح دی دایمر می شوند به

همین دلیل برای تشخیص آمبولی ریه تنها از یک آزمایش استفاده نمی شود.

از آزمایش D-dimer برای تعیین نیاز به آزمایش های بیشتر در ابتلا به

 آمبولی ریه استفاده می شود.

عموما افرادی که در معرض خطر پایینی برای آمبولی ریه قرار دارند اگر سطح

 دی دایمر بالا نباشد فرضیه آمبولی ریه رد می شود و نیازی به آزمایش های

 بیشتر هم نمی باشد.

درصورتیکه ریسک ابتلا به آمبولی ریه در محدوده متوسط باشد,سطح پایین

 آزمایش D-dimer نشان دهنده این است که  احتمال آمبولی ریه بسیار پایین

 است و نیاز به آزمایش های بیشتر نمی باشد.

علائم غیر طبیعی بودن سطح D-dimer

• بیماریهای قلبی
• ترومبوز وریدی
• تورم و کبودی در پا
• تنگی نفس
• سرفه به همراه خلط خونی
• احساس درد در قفسه سینه
• خونریزی دستگاه گوارش
• عدم تحرک
• استعمال دخانیات
• بارداری

این علائم مربوط به افرادی است که مبتلا به آمبولی و ترمبوز می باشند.

در صورتی که هر یک از این علائم را داشتید در اسرع وقت به پزشک مراجعه

 نمایید.

لازم به ذکر است جهت مراجعه به پزشک و انجام آزمایش نیاز نیست حتما از

 منزل خارج شوید شما میتوانید تنها با یک تماس از خدمات هوم کر آزمایشگاه

ثمره شامل خدمات پزشک در منزل و نمونه‌گیری در منزل استفاده نمایید.

آزمایش D-dimer چگونه انجام می شود؟

آزمایش D-dimer مانند یک آزمایش خون با نمونه گیری از خون انجام می شود.

احتمال بالا رفتن سطح دی دایمر در افراد مسن وجود دارد و ممکن است نتیجه

 آزمایش مثبت اما کاذب باشد.

تفسیر نتیجه آزمایش D-dimer به چه صورت است؟

منفی بودن نتیجه آزمایش D-dimer به معنی نرمال بودن سطح دی دایمر است

 و به این معنی است که شخص مورد آزمایش در وضعیت ممطلوبی قرار دارد و

بیماری حادی ندارد که منجر به ایجاد لخته خون شود.

جهت مشاوره,هماهنگی و رزرو وقت میتوانید به سایت

www.samarehlab.com

مراجعه نمایید و یا با شماره تلفن های زیر تماس حاصل فرمایید.

26471830-26471272

پاسخ به سوالات متداول