روشهای درمان استرس و اضطراب شدید
درمان استرس به روشهای مختلفی صورت میگیرد که در این مقاله به آن می پردازیم.
استرس و اضطراب شدید یک وضعیت روانی است که می تواند بلافاصله پس از یک رویداد یا حادثه آسیب زا یا قرار گیری در یک وضعیت تنش زا رخ دهد.
بین اختلال استرسی حاد (ASD) و اختلال استرسی پس از آسیب روانی (PTSD) رابطه مستقیم وجود دارد.
بسیاری از افراد بعد از اختلال استرسی حاد یا ASD اختلال PTSD را هم تجربه می کنند.طبق تحقیقات بدست آمده تقریبا 19% از افراد پس از مواجه شدن با رویداد تنش زا,دچار اختلال ASD می شوند. افراد مختلف به رویدادهای تنش زا پاسخ های متفاوت می دهند.
آگاهی از اثرات فیزیکی و روانی ناشی از تنش های عصبی اهمیت زیادی در درمان استرس و اضطراب شدید دارد.
اختلال ASD در مواجهه فرد با یک موقعیت تنش زا و آسب زا رخ می دهد و با واکنشهای استرسی حاد مشخص می شود.
همانطور که گفته شد برخی از بیماران مبتلا به اختلال استرسی ASD پس از آسیب روانی (PTSD) را هم تجربه خواهند کرد.
درمان استرس و اضطراب شدید با هدف کاهش علائم پاسخهای استرسی و پیشگیری از پیشرفت و گسترش آن به PTSD انجام می شود.
اختلال ASD چیست؟
اختلال ASD یا استرس حاد درواقع علائمی است که در اثر مواجه شدن با وقایع تروماتیک بوجود می آیند این علائم معمولا بین سه روز تا یک ماه طول می کشند.
علائم ASD (استرس حاد) شباهت زیادی به علائم PTSD (اختلال استرس پس از سانحه) دارد و معمولا پس از قرارگیری در معرض وقایعی چون خطرمرگ,جراحات سنگین یا خشونت فیزیکی بروز می کنند.
افرادی که به اختلال استرس حاد مبتلا هستند معمولا نمی‌توانند مثل گذشته از چیزی لذت ببرند.
علل بروز استرس و اضطراب شدید
پس از تجربه یک یا چند موقعیت تنش زا و آسیب رسان,ممکن است افراد دچار استرس حاد یا اختلال ASD شوند که لازم است برای این افراد در اسرع وقت اقدامات لازم جهت درمان صورت گیرد.
رخدادهای آسیب زننده می تواند موجب آسیبهای جسمی,عاطفی و روانی قابل توجهی شوند.
از رویدادهای آسیب زننده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مرگ یکی از عزیزان
- مواجهه با بلایای طبیعی
- مبتلا شدن به بیماری لاعلاج
- تهدید به مرگ و یا آسیب جدی
- تصادفات
- تعرض جنسی یا تجاوز جنسی
- خشونت در خانواده
عوامل افزایش خطر
افراد ممکن است در هر نقطه ای از زندگی خود استرس حاد یا ASD را تجربه کنند.
اما عواملی وجود دارد که باعث می شود برخی از افراد در معرض خطر بیشتری برای بروز این بیماری قرار داشته باشند.
عواملی که باعث افزایش خطر ابتلای فرد به ASD می شوند عبارتند از:
- سابقه قبلی تجربه این اختلال
- مشاهده عینی رویداد آسیب زننده
- سابقه سایر اختلالات روانی
- سن کمتر از 40 سال
لازم به ذکر است با توجه به شرایط خانمها بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند و موقعیت های آسیب زننده برای خانمها نسبت به آقایان بیشتر است.
تشخیص استرس و اضطراب شدید
اختلال ASD یا استرس حاد توسط پزشک متخصص اعصاب و روان تشخیص داده می شود. معمولا متخصصان اعصاب و روان ابتدا سوالاتی در مورد رویداد آسیب زننده و علائم فردی می پرسند و در صورتی که فرد 9 علامت یا بیشتر از این بیماری را طی یک ماه از وقوع حادثه بروز دهد می توانند ASD را تشخیص دهند.
درصورتیکه که علائم پس از یک ماه بروز کنند یا بیش از یک ماه طول بکشند می تواند نشان دهنده اختلال PTSD باشد.
سایر علل احتمالی که متخصص اعصاب و روان جهت تشخیص ASD بررسی کند عبارتند از:
- مصرف مواد مخدر
- سایر اختلالات روانی
- سابقه بیماریهای پزشکی زمینه ای
روش درمان استرس و اضطراب شدید
درمان استرس و اضطراب شدید بدین صورت انجام می شود که درمانگر از نزدیک فرد بیمار را معاینه می کند تا روند درمانی را مطابق با نیازهای فردی او پیش ببرد.
درمان استرس حاد یا ASD بر پایه کاهش علائم و بهبود مکانیزمهای مقابله و پیشگیری از PTSD برنامه ریزی شده است.
در ابتدا رفتاردرمانی با محوریت تروما (CBT) به عنوان درمان اولیه برای بیماران مبتلا به استرس و اضطراب شدید توصیه می شود.
توجه داشته باشید که هیچ گونه آزمایش بالینی در مقایسه با CBT با محوریت تروما با سایر مداخلات با اثربخشی در درمان ASD یا پیشگیری از PTSD یا اختلال استرسی پس از آسیب وجود ندارد.
در حال حاضر CBT با محوریت تروما گسترده ترین مورد مطالعه شده درمان ASD با گسترده ترین شواهد اثربخشی می باشد.
روشهای پیشگیری از ابتلا به استرس و اضطراب شدید
همانطور که می دانید اجتناب از وقوع رویدادهای آسیب زننده روانی,همیشه امکان پذیر نیست مانند مرگ عزیزان و یا تصادف و بسیاری از موارد دیگر.
با این حال,برای کاهش خطر بروز اختلال استرس حاد و درمان استرس و اضطراب شدید پس از وقوع چنین رویدادهایی موارد زیر می توانند موثر باشند.
درمان سایر اختلالات روانی
- مشورت با روانشناس و پزشک متخصص اعصاب و روان درخواست کمک از خانواده و دوستان و نزدیکان بیمار
علل استرس و اضطراب شدید چه مواردی است ؟
- مشکلات اقتصادی
- بیکاری
- ابتلا به بیماری یا جراحت
- بیمار شدن یکی از عزیزان
- مرگ یکی از عزیزان یا عضو خانواده
- نقل مکان کردن یا مهاجرت
- ازدواج کردن
- شروع یک مقطع تحصیلی
- تغییر شغل
- شکست عشقی و عاطفی
- از دست دادن اموال یا ورشکستگی
- افسردگی بعد از زایمان
- مصرف مواد مخدر
- تولد نوزاد جدید (یکی از عوامل استرس در کودکان)
- بسیاری از مواد مخدر حاوی مواد محرکی هستند که می توانند علائم استرس و اضطراب را تشدید کنند.
- استفاده مرتب از کافئین,مواد مخدری مانند کوکائین و یا حتی الکل می تواند علائم استرس و اضطراب را تشدید کند.
داروهایی که باعث تشدید علائم استرس و اضطراب می شوند
- داروهای تیروئید
- قرص های لاغری
- اسپری های آسم
اختلالات مرتبط با استرس و اضطراب
درصورتیکه استرس و اضطراب برای فرد به طور مکرر رخ دهد و شخص دائما تحت استرس باشد به نظر می رسد تناسبی با عوامل استرس زا ندارد و ممکن است نشانه ای از یک اختلال اضطرابی باشد.
اختلالات اضطرابی عبارتند از:
- اختلال هراس
- اختلال اضطراب فراگیر
- اختلال وسواس
- اختلال استرس پس از سانحه
- ترس یا اضطراب اجتماعی
علائم استرس و اضطراب شدید
استرس و اضطراب می تواند فرد را دچار علائم جسمی و روحی کند و حتی باعث بسیاری از بیماریها شود که قبلا بطور مفصل به توضیح بیماریهای ناشی از استرس پرداخته ایم.
استرس و اضطراب به حدی مخرب است که میتواند عملکرد سلولهای بدن را تغییر دهد و تاثیرات بسیار منفی و مخربی بر جسم و روان فرد بگذارد که در صورت ادامه دار بودن تبدیل به یک بیماری جدی خواهد شد.
علائم استرس و اضطراب در افراد مختلف متفاوت است.
اما شایع ترین علائم عبارتند از:
- تنفس سریع
- تیک عصبی
- دل درد
- معده درد
- افزایش ضربان قلب
- تعریق زیاد
- تکرر ادرار
- کاهش تمرکز
- عصبانیت
- ترس و دلهره
- لرزش دست یا احساس لرزش درون بدن
- تغییر اشتها (پرخوری یا کم اشتهایی عصبی)
- خشم غیر منطقی
- بی قراری و دل آشوبی
درواقع می‌توان اینگونه استدلال کرد که استرس و اضطراب همان علائم عصبی هستند.استرس درواقع احساسی است که به هنگام قرارگیری در موقعیت تنش زا در انسان شکل میگیرد و میتواند بسیار مخرب باشد.
این علائم عصبی میتوانند سطح انتقال دهنده های عصبی در مغز را تغییر دهند و آنها را مجبور به ارسال سیگنال های غیر عادی به بقیه ارگان های بدن کنند.
در مورد بیماریهای ناشی از استرس به طور مفصل بحث کردیم اما لازم میدانیم اشاره کوچکی به برخی دیگر از علائم ناشی از استرس داشته باشیم.
دردهای عصبی
استرس و اضطراب می توانند باعث ایجاد دردهای عصبی شوند.
دردهای عصبی درواقع هم دردهای جسمی و هم روانی هستند.
هنگام استرس و اضطراب,دردهای روانی بطور خودکار سنسورهای درد را در مغز فعال میکنند. این دردها این گونه است که حتی اگر به لحاظ علمی هیچ علتی غیر از استرس و اضطراب برای آن وجود نداشته باشد اما تجربه یک درد کاملا واقعی است.
درواقع شما زمانی که تحت استرس هستید ممکن است یک معده درد یا کلیه درد واقعی را تجربه کنید هرچند در صورت مراجعه به پزشک و انجام آزمایش همه چیز نرمال باشد اما درد شدیدی که تجربه میکنید ممکن است مشابه درد واقعی زخم معده یا درد واقعی سنگ کلیه یا سایر دردهای عصبی باشد.
اختلال در حافظه
می توان گفت تنها علامت خفیف و دائمی اضطراب در مغز می تواند اختلال در حافظه باشد.
از دست دادن حافظه ناشی از اضطراب به ندرت حاد می شود اما به دلیل ترشح مداوم هورمون استرس (کورتیزول) ایجاد می شود.
اختلال ادارک و عدم تمرکز
اضطراب در سطح شدید می تواند باعث مشکلاتی مانند از دست دادن تمرکز, گیج و منگ شدن,عدم درک درست از مسائل و حتی قطع ارتباط موقت با واقعیت شود و همچنین باعث نگرانی بیمار از وجود مشکلی در مغز خود شود.
در تمام موارد شدت مشکل میتواند دقیقا به اندازه یک اختلال عصبی واقعی باشد.
گزگز کردن دست و پا
تنفس سریع و ترشح آدرنالین به هنگام اضطراب یک امر بسیار معمول و طبیعی است.هر دوی این موارد می توانند منجر به به احساس گزگز و به خواب رفتن دست و پا شوند.این دو واکنش هرکدام تاثیرات متفاوتی دارند.
بطور کلی آدرنالین با اتساع عروق خونی,خون رسانی به عضلات را افزایش می دهد در حالیکه تنفس سریع موجب انقباض رگهای خونی می شود,در نتیجه جریان خون به دست و پا کاهش می یابد.
سرگیجه و احساس سنگینی سر
استرس و اضطراب همچنین میتوانند باعث احساس سنگینی سر و سرگیجه شوند که این موضوع میتواند حتی باعث مشکل در ایستادن و یا احساس بی‌حسی در پاها همراه باشد.
این علائم همگی با اضطراب خصوصا تنفس سریع و ترشح آدرنالین ارتباط مستقیم دارد.
سردرد
یکی از عواملی که می تواند سرآغاز انواع سردردها از جمله سردردهای تنشی و میگرن باشد استرس و اضطراب است.. همچنین ممکن است میگرن ناشی از استرس علائم خاص خود مانند مشکلات چشم (تاری دید,جرقه های رنگی,حالت نبض و ضربان در چشم) را بروز دهد.
همه این مشکلات از علائم شایع اضطراب و استرس می باشند.
خستگی و بی حالی
در هنگام استرس شدید,احساس بی حالی و خستگی هم بسیار شایع است و به این دلیل رخ می دهد که زندگی با استرس طولانی و اضطراب مداوم موجب تحلیل احساسات و در نهایت خستگی,بی رمقی و بی حالی می شود.
از آنجایی که اضطراب می تواند منجر به بی خوابی و بدخوابی هم شود بخشی از این خستگی ناشی از کمبود خواب است.
بیماریهای عصبی
تعداد بسیار زیادی از افراد مبتلا به استرس و اضطراب,دچار مشکلات فیزیکی مشابه با بیماریهای عصبی مانند ام اس,تومور مغزی, بیماری پوستی و یا حتی سکته مغزی هستند.
تفاوت بین اختلالات عصبی و استرس
متاسفانه راهی برای تشخیص بین اضطراب و انواع اختلالات عصبی جدی وجود ندارد.
علائم اختلال عصبی بسیار مشابه با نشانه های استرس و اضطراب است و برخلاف تفاوتهای بسیار جزئی که میان چند علامت و نشانه وجود دارد,به طور کلی علائم آنها تفاوت بسیار کمی با یکدیگر دارند.
بسیاری از علائم استرس مشابه با علائم اختلالات عصبی است.
به همین دلیل است توصیه می شود برای درمان حتما به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمایید و این موضوع بسیار حائز اهمیت است.
باتوجه به اینکه این روزها استرس شدید و اضطراب بسیار شایع است اما تنها راه برای اطمینان از اینکه دچار اختلال عصبی نیستید مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب است.
توجه داشته باشید اگر پزشک متخصص به شما گفت که مشکل خاصی ندارید سریعا برای کنترل استرس و اضطراب خود اقدام نمایید زیرا در غیر این صورت احتمال اینکه با عدم کنترل اضطراب طی گذر زمان دچار اختلال عصبی شوید وحود دارد.
اگر همچنان در وضعیت استرس و اضطراب باقی بمانید,علائم عصبی بیشتری در شما بروز می کند و در نهایت به آزمایشات بیشتر,تشدید اضطراب و ابتلا به اختلال عصبی ختم خواهد شد.
توجه داشته باشید حتی اگر به اختلال عصبی هم مبتلا هستید باز هم کنترل اضطراب ضروری و مهم است.
استرس داشتن نه تنها در شادی و شادابی بیمار بلکه در میزان موفقیت درمانهای پزشکی نیز نقش مهمی دارد.
درصورتیکه به هر دلیلی فکر می کنید که دچار اضطراب هستید (نه یک اختلال عصبی) اقدام به موقع و سریع جهت کنترل استرس بسیار حائز اهمیت است و میتواند از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کند.
کنترل و مدیریت استرس و اضطراب
قطعا راهکارهایی وجود دارد که با استفاده از آن می توانید استرس و اضطراب خود را کنترل کنید.
قدم اول این است که به واکنشهای بدن و ذهن و روان خود در شرایط استرس زا و پر تنش توجه کنید.
تغییر در سبک زندگی و کمک در درمان استرس
تغییر دادن شیوه زندگی در کاهش علائم استرس و اضطراب بسیار موثر است که می توان همزمان درمانهای پزشکی برای کاهش اضطراب بکار برد.
از موارد تغییر سبک زندگی برای کاهش استرس و اضطراب می توات به موارد زیر اشاره کرد:
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- ورزش منظم
- خواب کافی
- مراقبه و مدیتیشن
- تمرین تنفس عمیق
- محدود کردن مصرف کافئین و الکل
- در نظر گرفتن زمانی برای تفریح
- صحبت کردن با یک دوست یا مشاور
- دریافت کمک های روانشناسی
- یادداشت روزانه احساسات و خالی کردن ذهن
- زمان گذاشتن برای خودکاوی و شناخت عواملی که باعث استرس در شما می شوند.
روشهای درمان استرس و اضطراب
1. دریافت مشاوره روانشناسی در درمان استرس
درصورتیکه احساس می کنید توانایی غلبه بر استرس و اضطراب خود را ندارید توصیه نی شود به یک روانشناس مراجعه نمایید.
روانشناس با استفاده از روان درمانی به شما کمک میکند تا بر استرس و اضطراب خود غلبه کنید. علاوه بر این ممکن است درمانگر شما تکنیک های تمدد اعصاب (بازیابی اعصاب) را به شما آموزش دهد و به شما کمک کند تا بتوانید استرس و اضطراب خود را مدیریت کنید.
2. مواجه سازی و حساسیت زدایی در درمان استرس
این روش به این صورت است که شما در معرض محرک های اضطراب و استرس زا قرار می‌گیرید تا بتوانید به تدریج احساسات ترس و استرس خود را مدیریت کنید.
3. رفتار درمانی شناختی در درمان استرس
یکی از روشهای محبوب و مؤثر برای مدیریت اضطراب بکار بردن این روش است که به شما می‌آموزد با شناخت افکار و رفتارهای استرسی خود روی آن کار کنید تا بتوانید آنها را تبدیل به افکار و رفتارهای مثبت کنید.
4. دارو درمانی در درمان استرس
درصورت تشخیص قطعی اختلال اضطراب توسط پزشک متخصص در صورت نیاز دارو درمانی آغاز می شود.
معمولا داروهای تجویز شده ممکن است شامل مهارکننده های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRI) مانند سرترالین (زولافت) یا پاروکستین (پاکسیل) باشد. گاهی پزشکان از داروهای ضد استرس مانند دیازپام و یا لورازپام استفاده می کنند.
البته روش دارو درمانی به دلیل خطر وابستگی بیمار عموما به صورت موقتی و کوتاه مدت استفاده می شود.
جهت دریافت مشاوره و هماهنگی می توانید به سایت زیر مراجعه نمایید و یا با
شماره تلفن های درج شده تماس حاصل فرمایید.
26471830-26471272
شماره واتساپ
09129001037
