20 علت اصلی معده درد
معده درد عارضه ای است که همه ما حداقل یکبار دچار آن شده ایم و ساعت ها یا حتی چندین روز متوالی، تجربه این درد را داشته ایم. معده درد می تواند علت شیمیایی داشته باشد و به دلیل مصرف بعضی داروها مثل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی ایجاد شود و یا اینکه علت اصلی درد معده، از تغذیه ناسالم باشد. ترش کردن بعد از خوردن غذا، سوزش و سنگین معده از ناراحتی های شایع معده در بسیاری از افراد هستند اما این ناراحتی و درد معده از کجا ناشی شود ؟
در این مطلب از سایت آزمایشگاه تخصصی ثمره با ما همراه باشید تا درباره علت های اصلی درد معده و همچنین روش های درمانی که برای انواع معده درد وجود دارد، شما را راهنمایی تان کنیم.
درد معده چگونه است
معده درد یک عارضه رایج در میان افراد در تمام رده های سنی کودک و بزرگسال است و احتمالا شما هم گاه و بیگاه این درد را تجربه می کنید. درد معده می تواند نشانه یک بیماری خطرناک و اختلالات گوارشی باشد و یا اینکه از مصرف غذاهای ناسالم و دارو ناشی شود. گاهی اوقات نیز درد معده از خود معده نشات نمی گیرد و درد سایر اندام های شکمی مثل روده و آپاندیس به معده منتقل می شود.
در قسمت فوقانی شکم اندام های حیاتی از جمله روده، کیسه صفرا، پانکراس و کبد خود را جای داده اند و با التهاب هر کدام از این اندام ها، ممکن است معده درد تشخیص داده شود که پزشک با بررسی علائم بالینی و تحویز آزمایش های مختلف مثل آندوسکوپی، علت درد را مشخص می کند.
انواع معده درد
معده درد انواع مختلفی دارد و همه دردهای شکم و معده مشابه هم نیستند. درد معده ممکن است خفیف یا شدید، کوتاه و طولانی مدت، همراه با علائم دیگر و یا بدون علائم باشد و روشی که برای درمان آن به کار گرفته می شود، بستگی به علت درد دارد. در بیشتر اوقات با تنظیم رژیم غذایی سالم و مصرف دارو، می توان درد معده را تسکین داد اما در موارد حادتر نیاز به انجام آزمایشات مختلف و حتی جراحی می باشد.
انواع ناراحتی های معده شامل درد حاد، درد مزمن و درد شکمی پیش رونده هستند.
درد حاد حداکثر به مدت یک هفته و یا کمتر از این مدت، معده را درگیر خود می کند و نیاز به درمان فوری دارد. این نوع معده درد ممکن است به دلیل عفونت، التهاب، انسداد لوله گوارش یا گرفتگی عروق باشد و با علائمی همچون حالت تعوع و استفراغ همراه است.
معده درد مزمن، دردی همیشگی و عود کننده است و معمولا به مدت 4 ماه یا بیشتر هم طول می کشد. این نوع معده درد در میان کودکان شایع تر است و حدود 13 درصد کودکان یکبار به این درد دچار شده اند. برای درمان معده درد مزمن نیاز به معاینات بالینی و آزمایشات مختلف است تا علت اصلی آن مشخص شود.
درد شکمی پیش رونده نیز یک نوع معده درد است که در اکثر مواقع نشان از یک مشکل جدی در بدن است. این نوع درد، با گذشت زمان شدید تر می شود و در صورت عدم مراجعه به موقع به پزشک ممکن است خطری سلامت بدن را تهدید کند.
علائم معده درد
گاهی ممکن است درد سایر اندام های شکمی مثل آپاندیس و روده، با درد معده اشتباه تشخیص داده شود. معده درد علائمی مثل سوء هاضمه، یبوست، اسهال، باد شکم، وجود خون در مدفوع, حالت تهوع، استفراغ، باد گلو و تغییر در دفعات اجابت مزاج دارد و اگر این علائم را مشاهده کردید، مراجعه به پزشک ضروری است.
علت های اصلی معده درد
علت های زیادی برای معده درد وجود دارند که قسمت های مختلف معده را با شدت های متفاوت درگیر می کنند. در ادامه مهم ترین و شایع ترین این علت ها را بررسی می کنیم :
عدم تحمل لاکتور
لاکتوز یک نوع قند است که در لبنیات و شیر وجود دارد. معده برخی افراد آنزیمی که برای تجزیه لاکتوز نیاز است را ندارد و زمانی که لبنیات مصرف می کنند، دچار مشکلاتی مثل نفخ، اسهال و معده درد می شوند. اگر شما هم دچار این مشکل هستید، راه چاره فقط مصرف محصولات لبنیاتی بدون لاکتوز مثل شیر سویا یا قرص لاکتیک می باشد.
آلرژی غذایی
معده شما ممکن است به مصرف بعضی مواد غذایی حساسیت نشان دهد و علائمی مثل سوزن سوزن شدن و تورم در دهان و گلو، معده درد و گاهی حالت تهوع داشته باشید. اگر آلرژی غذایی شدید باشد، نیاز به درمان فوری دارد ولی در بیشتر مواقع نیازی به مداخله پزشکی نیست و خود به خود برطرف می شود.
مواد غذایی همچون تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، صدف، آجیل و ماهی از جمله غذاهایی هستند که معده ممکن است به آنها حساسیت نشان دهد.
سوزش سر دل از علت های اصلی معده درد
سوزش سر دل باعث احساس سوزش در بخش بالایی معده می شود و گاهی این سوزش تا گلو هم حس می شود. سوزش سر دل را ممکن است با درد قلب یا درد قفسه سینه اشتباه بگیرید. سرطان معده یا سرطان مری، زخم معده، ریفلاکس اسید و … از علت های اصلی درد سر معده هستند و اگر این درد مکرر و شدید باشد، کاهش وزن غیرطبیعی را هم به همراه خود دارد.
ویروسی شدن و عفونت معده
علت اصلی معده درد می تواند به دلیل ویروسی شدن و عفونت این عضو شکمی باشد که باعث استفراغ و حالت تهوع در فرد می شود. افراد مبتلا به عفونت معده گاهی دردهای عضلانی و سردرد را هم تجربه می کنند.
نخوردن غذاهای سنگین و نوشیدن مایعات به کاهش درد معده ویروسی کمک می کند و در بیشتر افرادی که به این عارضه دچار می شوند، علائم در طی چند روز خود به خود از بین می روند.
درد عضلانی معده
آسیب عضلانی یا اسپاسم خفیف می تواند باعث درد موقت در ناحیه فوقانی شکم شود. این نوع معده درد با استراحت چند روزه و ماساژ رفع می شود و در موارد شدید تر، با استفاده از کیسه آب سرد یا آب گرم نیز می توان درد را تسکین داد. درد عضلانی معده اگر پس از چند روز برطرف نشود، نیاز به مراجعه به متخصص است.
نفخ یا گاز معده
علت اصلی درد در قسمت فوقانی معده در بیشتر مواقع به دلیل نفخ یا گاز معده است. گاز به طور طبیعی در روده ها و دستگاه گوارش وجود دارد و زمانی که این گاز جمع می شود، ممکن است باعث ایجاد احساس فشار، نفخ یا پری در شما شود
علائم گاز معده عبارتند از؛ آروغ زیاد، اسهال یا یبوست، ورم معده و احساس حرکت چیزی در معده و ابتلا به عفونت، ویروس ها، اسهال یا یبوست می‌تواند باعث افزایش شدت گاز شود.
نفخ معده نگران کننده نیست و حداکثر تا چند ساعت رفع می شود ولی می توانید با راهکارهایی مثل جلوگیری از بلع هوا و آرام غذا خوردن، زودتر این ناراحتی معده را برطرف کنید.
آپاندیسیت از علت های اصلی معده درد
عفونت آپاندیس که به آن آپاندیست گفته می شود، در صورتی که درمان نشود ممکن است درد آن به قسمت بالای معده هم سرایت کند و با پیشرفت عفونت، درد کل معده را در بر گیرد. بهترین درمان برای این عفونت، برداشتن آپاندیس از طریق عمل جراحی است.
زخم معده
زخم معده، زخمی باز است که روی پوشش معده ایجاد می شود و درد در معده را به همراه دارد. دلیل زخم معده، وجود باکتری به نام نام هلیکو باکتری است ولی استفاده طولانی مدت از داروهایی مثل مسکن ها و آسپرین نیز در زخم معده موثر هستند. مصرف مداوم مشروبات الکی و سیگار کشیدن هم از جمله دلایل زخم معده هستند.
سنگ صفرا از علت های اصلی معده درد
با غلیظ شدن ماده درون کیسه صفرا، سنگ صفرا رخ می دهد که از جنس کلسترول یا بیلی روبین است. سنگ صفرا تا زمانی که وارد مجاری صفراوی نشود، مشکلی ایجاد نمی کند اما با انسداد مجاری صفراوی توسط سنگ صفرا، درد شدیدی در بالای معده می پیچد که باعث استفراغ هم می شود.
عدم درمان سنگ صفرا، عملکرد کبد و پانکراس را هم مختل می کند و در این شرایط رنگ پوست بیمار به زردی می زند. سنگ صفرا حتی ممکن است باعث عفونت لوزالمعده نیز شود.
برای درمان این بیماری، اگر سنگ صفرا خیلی بزرگ نباشد از درمان های دارویی می توان استفاده کرد ولی در بیشتر مواقع، برداشتن کیسه صفرا توسط پزشک جراح توصیه می شود.
رفلاکس معده از علت های اصلی معده درد
رفلاکس معده زمانی رخ می دهد که بخشی از اسید معده به مری بر می گردد و سوزش و درد در سر معده و مری حس می شود. درد ناشی از رفلاکس معده ممکن است به قفسه سینه هم سرایت کند.
علت اصلی این نوع معده درد، خوردن غذا های تحریک کننده و داروهای اسیدی است که بعد از چند ساعت بر طرف می شود ولی اگر بیشتر از دو بار در هفته دچار رفلاکس معده می شوید، بهتر است به متخصص گوارش مراجعه کنید.
رفلاکس معده با بوی بد دهان، حالت تهوع، درد قفسه سینه و مشکل در بلع و تنفس همراه است و متخصصان برای درمان این عارضه، نخوردن میوه های تحریک کننده مثل پرتقال، نخوردن غذاهای تحریک کننده، ترک سیگار، دراز نکشیدن بعد از غذا و نپوشیدن لباس های تنگ را توصیه می کنند.
بیماری التهابی روده از علت های اصلی معده درد
بیماری التهابی روده یا به اصطلاح پزشکی IBD، شامل دو نوع کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می باشد که جزو بیماری های خود ایمنی هستند. درد شکم و معده نیز از علائم شایع این بیماری می باشند.
ورم معده
ورم معده که در علم پزشکی به آن گاستریت هم گفته می شود، معمولا به دلیل عفونت های باکتریایی از جمله هلیکو باکتر پیلوری رخ می دهد که این عفونت ها با مصرف آنتی بیوتیک ها قابل درمان هستند.
ورم معده، تورم و دردناک شدن معده را به همراه دارد و درد آن کوتاه مدت است.. بیماری کرون، بیماری های خود ایمنی، سارکوئیدوز، آلرژی و ضعف سیستم ایمنی نیز ممکن است از دلایل اصلی ورم معده باشند.
درد معده عصبی یا درد در اثر استرس
اگر در زمان های عصبانیت و استرس دچار معده درد می شوید، دچار معده درد عصبی شده اید. درد معده عصبی با وضعیت عاطفی، روانی و سلامت دستگاه گوارش در ارتباط است و علائمی مثل دلشوره، احساس اضطراب، انقباض عضلات، گرفتگی معده، نفخ و … از علائم این نوع ناراحتی معده هستند.
معده درد عصبی را می توان با مصرف داروهای گیاهی، مدیتیشن و استراحت کنترل کرد اما در صورت افاقه نکردن این روش های درمانی، لازم است با متخصص گوارش مشورت شود.
گاستروپارزی یا فلج معده
در بیماری گاستروپارزی یا فلج معده، محتویات معده به داخل روده کوچک می ریزند و درد خیلی شدیدی در تمام شکم می پیچد. علائم دیگری مثل احساس سیری، بالا آوردن بعد از غذا خوردن و حالت تهوع از نشانه های دیگر این بیماری هستند و در افراد دیابتی رایج تر است.
عادات غذایی اشتباه از علت های اصلی معده درد
پر خوری، تند تند غذا خوردن، مصرف زیاد فست فود، مصرف زیاد نمک و فلفل، خوردن آب حین غذا، خوردن آب زیاد پس از اتمام غذا، مصرف کافئین زیاد و … از علت های اصلی معده درد هستند و تنها راه چاره برای این معده درد، اصلاح عادات غذایی اشتباه است.
گاستروانتریت یا آنفولانزای معده
آنفولانزای معده یا گاستروانتریت یک نوع عفونت ویروسی است که علائمی مثل حالت تعوع، اسهال شدید، معده درد و استفراغ را از خود نشان می دهد.
گاستروانتریت به دلیل مصرف مواد غذایی آلوده ایجاد می شود و به دلیل مسری بودن این بیماری به آن آنفولانزا گفته می شود. درمانی برای گاستروانتریت وجود ندارد و ظرف چند روز از بین می رود.
انسداد روده از علت های اصلی معده درد
با دچار شدن به انسداد روده، مواد غذایی برای عبور از روده ها با مشکل مواجه می شوند و عبور مواد غذایی گاهی غیرممکن می شود. این مشکل می تواند موجبات درد شدید در معده، یبوست، اختلال در هضم و جذب غذا را فراهم کند و علائمی مثل تورم معده، ناتوانی در دفع مدفوع یا گازه روده، گرفتگی شدید و استفراغ صفراوی را به همراه داشته باشد.
در صورت مبتلا شدن به بیماری انسداد روده، حتما باید به پزشک مراجعه کنید زیرا این عارضه ممکن است باعث پاره شدن یا عفونی شدن روده ها شود و در بعضی موارد حتی نیاز به عمل جراحی می باشد.
بیماری دیورتیکول از علت های اصلی معده درد
دیورتیکول ها کیسه های کوچکی هستند که در روده ها به خصوص روده بزرگ قرار دارند و زمانی که این کیسه ها دچار التهاب و عفونت شوند، اصطلاحا بیماری دیورتیکول رخ می دهد. این بیماری، دل درد شدیدی برای بیمار به همراه دارد و محل درد بستگی دارد که دیورتیکول کجا باشد. اگر دیورتیکول های قسمت فوقانی روده ملتهب و عفونی شده باشند، در بالای معده درد بیشتری حس می شود.
بیماری دیورتیکول عملکرد روده ها را با اختلال مواجه می کند و علائمی مثل اسهال آبکی دارد. با مصرف پروبیوتیک و تنظیم رژیم غذایی سرشار از فیبر می توان به درمان این بیماری کمک کرد ولی اگر شدت عفونت زیاد باشد، شاید نیاز به جراحی و برش بخشی از روده باشد
مصرف برخی داروها از علت های اصلی معده درد
مصرف بعضی از داروها مخصوصا داروهای کاهش فشار خون، داروهای ضد التهابی و آسپرین ممکن است باعث درد شدید معده شوند و راه درمان این معده درد، مشورت با پزشک است تا در صورت لزوم داروی جدیدی جایگزین شود.
سرطان معده از علت های اصلی معده درد
زمانی که سلول ها دچار نقص در تکثیر شوند و در قسمتی از معده تجمع یابند، توده سرطانی تشکیل می شود که این توده باعث ایجاد درد در معده، دل درد و نفخ می شود. عفونت هلیکوباکتری نیز احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد.
سرطان معده، چهارمین سرطان شایع در دنیاست اما با روش های ایمونوتراپی، رادیوتراپی، شیمی درمانی و در صورت نیاز جراحی، قابل درمان است.
عوامل خطری برای درد معده
عوامل خطر برای درد معده عبارتند از :
- التهاب مری یا ازوفاژیت
- کولیت اولسراتیو
- تیروئید پرکار
- اختلالات خود ایمنی
- رفلاکس صفرا
- بیماری سلیاک
- مصرف کوکائین
- بلعیدن مواد خورنده مانند سم یا اسید
- عمل جراحی در شکم
- میگرن
- نارسایی کلیه
- استرس سیستمیک
- اضافه وزن
- سیگار کشیدن
- سابقه استفراغ مزمن
- کمبود ویتامین B12
- شیمی درمانی
- مکمل های پتاسیم
- مکمل های آهن
- قرار گرفتن در معرض اشعه
- و …
تشخیص و درمان درد معده
تشخیص معده درد شامل معاینات بالینی، انجام آزمایشات مختلف و … است و پس از اینکه مشخص شد علت اصلی معده درد چیست، روش درمانی مناسب تجویز می شود.
معاینات بالینی معده درد
برای درمان معده درد ابتدا معاینات بالینی انجام می شود و پزشک با پرسیدن سوالاتی مثل سوالات زیر، وضعیت شما را بررسی می کند.
- دقیقا در کجای معده احساس درد می کنید؟ وسط معده، پشت معده، بالای معده یا پایین معده
- شدت درد چقدر است؟
- درد ناگهانی است یا ممتد؟
- درد تیر کشنده یا چاقو مانند است یا سوزش و گرفتگی احساس می کنید؟
- آیا درد را فقط در معده احساس می کنید یا در کمر، قفسه سینه، پهلو و روده ها هم احساس درد دارید؟
- حین غذا خوردن احساس درد دارید یا خیر؟
- آیا بیماری خاصی دارید ؟
- و ….
انجام آزمایشات برای تشخیص علت اصلی معده درد
در برخی موارد نیز برای تشخیص علت دقیق و اصلی درد معده، آزمایش های تشخیصی تجویز می شود که شامل آزمایش های تشخیصی هلیکوباکتر پیلوری، آندوسکوپی برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی، تصویربرداری با اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی و … هستند.
- آزمایش های تشخیصی هلیکوباکتر پیلوری
آزمایش های تشخیصی هلیکوباکتر پیلوری از جمله آزمایش خون، آزمایش مدفوع و آزمایش تنفس، با در نظر گرفتن علائم بالینی شما تجویز می شوند.
- آندوسکوپی برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی
در طی آندوسکوپی، یک لوله باریک و انعطاف پذیر مجهز به دوربین، از گلو به مری، معده و روده کوچک وارد می شود و علائم التهاب را بررسی می کند و اگر مورد مشکوکی دیده شود، نمونه کوچکی از ناحیه مشکوک برای بررسی های تخصصی تر، برداشته می شود.
- تصویربرداری با اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی
در تصویربرداری با اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی که به آن بلع یاریم نیز گفته می شود، از مری، معده و روده کوچک عکس برداری انجام می شود تا بررسی زخم و آسیب های معده تخصصی تر انجام شود. در این روش ممکن است قبل از عکس برداری، یک مایع سفید و حاوی باریم را بنوشید تا دقت تصویر برداری بیشتر شود.
درمان دارویی معده درد
برای درمان معده درد داروهای مختلفی توسط پزشک تجویز می شوند که شامل داروهای زیر هستند :
- آنتی‌بیوتیک ها
- مسدودکننده‌های H2
- آنتی‌اسیدها
- داروهای ضد زخم معده از جمله سوکرالفات (Sucralfate) و میزوپروستول
- داروهای ضد تهوع
- و …
درمان خانگی معده درد
رعایت بعضی عادات غذایی می تواند در بهبود درد معده موثر باشد :
- افزایش تعداد وعده های غذایی و کم کردن حجم غذا : اگر دچار سوء هاضمه مکرر می شوید، توصیه می شود تعداد دفعات غذا خوردن را بیشتر کنید ولی در هر وعده، حجم غذایی کمتر داشته باشید. این روش به کاهش اثرات اسید معده کمک می‌کند.
- نخوردن مواد غذایی تحریک کننده معده : مصرف مواد غذایی تند، شور، سرخ شده، چرب و اسیدی برای چند ماه متوقف کنید.
- عدم مصرف نوشیدنی های الکلی : مصرف نوشیدنی های الکلی را به طور کل کنار بگذارید.
برای معده درد چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده یکی از موارد زیر، نیاز است که به پزشک مراجعه شود :
- درد شدید و مکرر معده
- درد معده پس از مصرف داروی خاص
- حالت تهوعی که بیشتر از 12 ساعت طول بکشد
- مدفوع تیره و خون آلود
- تب و داغی بدن
- درد معده همراه با تنگی نفس
- درد معده همراه با درد قفسه سینه
- درد شدید در سمت راست بالای شکم
- درد معده به همراه مدفوع سفید یا کم رنگ
- ترک خوردگی لب ها
- خشک شدن پوست
- گودی زیر چشم
- سرگیجه
جهت مشاوره,هماهنگی و رزرو وقت می توانید از طریق سایت زیر اقدام نمایید
و یا با شماره تلفن های درج شده تماس حاصل فرمایید.
26471830-26471272
شماره واتساپ
09129001037
