هپاتیت C: علائم، راه‌های انتقال و درمان قطعی + پیشگیری مؤثر

---

هپاتیت C یک عفونت ویروسی است که باعث تورم کبد (التهاب) می‌شود. این بیماری می‌تواند به آسیب‌های جدی کبدی منجر شود. ویروس هپاتیت C (HCV) از طریق تماس با خون آلوده منتقل می‌شود.

داروهای ضد ویروسی جدید، درمان اصلی برای اکثر افراد مبتلا به هپاتیت C مزمن محسوب می‌شوند. این داروها در بسیاری از موارد می‌توانند هپاتیت C مزمن را به طور کامل درمان کنند.

با این حال، بسیاری از افراد از ابتلای خود به هپاتیت C بی‌اطلاع هستند، چرا که علائم بیماری ممکن است دهه‌ها طول بکشد تا ظاهر شوند. به همین دلیل، کار گروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده توصیه می‌کند تمام بزرگسالان 18 تا 79 سال تحت آزمایش غربالگری هپاتیت C قرار گیرند.

این غربالگری برای همه افراد ضروری است، حتی برای کسانی که هیچ علائمی ندارند یا سابقه بیماری کبدی در آنها ثبت نشده است.

علائم هپاتیت C

مرحله حاد:

هر عفونت طولانی مدت هپاتیت C با یک فاز حاد آغاز می‌شود. معمولاً هپاتیت C حاد تشخیص داده نمی‌شود زیرا به ندرت علائم ایجاد می‌کند. در صورت بروز علائم در این مرحله ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• زردی پوست و چشم (یرقان)
• خستگی شدید
• حالت تهوع
• تب
• دردهای عضلانی

مرحله مزمن:

عفونت طولانی مدت با ویروس هپاتیت C به عنوان هپاتیت C مزمن شناخته می‌شود. این مرحله معمولاً برای سال‌ها بدون علامت است و علائم فقط زمانی ظاهر می‌شوند که ویروس به اندازه کافی به کبد آسیب زده باشد.

علائم هپاتیت C مزمن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خونریزی‌های آسان و بی‌دلیل
• کبودی‌های سریع پوست
• خستگی مزمن
• کاهش اشتها
• زردی پوست (یرقان) – در افراد با پوست روشن بیشتر قابل مشاهده است
• زردی سفیدی چشم (در تمام نژادها)
• ادرار تیره
• خارش پوست
• تجمع مایع در شکم (آسیت)
• تورم پاها
• کاهش وزن ناخواسته
• گیجی، خواب‌آلودگی و تکلم نامفهوم (انسفالوپاتی کبدی)
• ظهور رگ‌های خونی عنکبوتی شکل روی پوست (آنژیوم عنکبوتی)

نکته مهم:

• عفونت حاد هپاتیت C همیشه به مرحله مزمن تبدیل نمی‌شود.
• برخی افراد پس از فاز حاد، ویروس را به طور طبیعی از بدن پاک می‌کنند (پاکسازی خودبخودی ویروس).
• درمان ضدویروسی نیز می‌تواند به پاکسازی هپاتیت C حاد کمک کند.

عوارض خطرناک هپاتیت C مزمن

عفونت طولانی مدت هپاتیت C می‌تواند منجر به عوارض جدی و تهدیدکننده زندگی شود:

1. سیروز کبدی (تشمع کبدی):

• پس از دهه‌ها عفونت کنترل نشده ایجاد می‌شود
• باعث ایجاد جای زخم و فیبروز گسترده در کبد می‌شود
• عملکرد طبیعی کبد را به شدت مختل می‌کند
• کبد آسیب دیده نمی‌تواند به درستی سم‌زدایی کند

2. سرطان کبد (هپاتوسلولار کارسینوما):

• حدود 1-5% از بیماران مبتلا به سیروز دچار این عارضه می‌شوند
• معمولاً پس از 20-30 سال عفونت مزمن رخ می‌دهد
• نیاز به نظارت منظم با سونوگرافی و آزمایش AFP دارد

3. نارسایی حاد کبدی:

• در اثر تخریب پیشرفته بافت کبدی ایجاد می‌شود
• کبد به تدریج تمام عملکردهای حیاتی خود را از دست می‌دهد
• در مراحل نهایی ممکن است نیاز فوری به پیوند کبد باشد

هشدارهای مهم:

• این عوارض معمولاً در سکوت و بدون علائم هشداردهنده پیشرفت می‌کنند
• تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری کند
• بیماران مبتلا به هپاتیت C مزمن باید تحت نظارت منظم پزشکی قرار بگیرند

نکته امیدوارکننده:

با وجود خطرات بالا، درمان‌های جدید ضدویروسی می‌توانند در 95% موارد از پیشرفت بیماری به این عوارض جلوگیری کنند.

راهکارهای پیشگیری از هپاتیت C

1. پرهیز از مصرف مواد مخدر

• ترک کامل مواد مخدر به ویژه انواع تزریقی ضروری است
• در صورت اعتیاد، مراجعه به مراکز ترک اعتیاد معتبر را جدی بگیرید
• هرگز از سرنگ مشترک استفاده نکنید (حتی برای تزریقات غیرمجاز)

2. مراقبت در انجام خالکوبی و پیرسینگ

• فقط به مراکز دارای مجوز و معتبر مراجعه کنید
• پرسش‌های ایمنی ضروری:
  • روش استریل‌سازی تجهیزات چگونه است؟
  • آیا از سوزن‌های یکبار مصرف استفاده می‌کنند؟
  • دستگاه‌ها چگونه ضدعفونی می‌شوند؟
• در صورت عدم پاسخگویی شفاف، حتماً مرکز دیگری انتخاب کنید

3. رابطه جنسی ایمن

• همیشه از کاندوم استفاده کنید (مخصوصاً با شرکای ناشناس)
• تعدد شرکای جنسی خطر ابتلا را افزایش می‌دهد
• زوج‌های تک‌همسر که فقط با یکدیگر رابطه دارند، خطر بسیار کمی دارند

هشدارهای مهم:

• هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد
• آزمایش غربالگری برای افراد پرخطر ضروری است
• حتی یک بار رفتار پرخطر می‌تواند منجر به عفونت شود

نکته کلیدی: پیشگیری مؤثرتر از درمان است! با رعایت این اصول ساده می‌توانید از خود و عزیزانتان محافظت کنید.

منبع: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hepatitis-c/symptoms-causes/syc-20354278