تب در کودکان یکی از شایعترین نگرانیهای والدین است. تقریباً هر پدر و مادری حداقل چند بار با بالا رفتن دمای بدن فرزندشان روبهرو شدهاند و نگران علت آن شدهاند. در واقع تب نشانهی یک بیماری نیست، بلکه واکنش طبیعی بدن کودک به عفونت یا التهاب است. زمانی که دمای بدن از حد طبیعی (۳۶.۵ تا ۳۷.۵ درجه سانتیگراد) فراتر میرود، سیستم ایمنی کودک در حال مبارزه با عامل بیماریزاست.
اما همیشه تب نشانهی سادهای از سرماخوردگی نیست. گاهی میتواند علامتی از عفونتهای جدیتر مانند عفونت ادراری، عفونت خونی یا التهابهای شدید باشد. به همین دلیل، شناخت علت تب و انجام بهموقع آزمایشهای تشخیصی تب در کودکان اهمیت زیادی دارد.
در این مقاله از آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره، به زبان ساده توضیح میدهیم تب در کودکان چیست، چه علائمی دارد، چه زمانی خطرناک میشود و چه آزمایشهایی برای تشخیص علت آن لازم است. اگر شما هم والدینی هستید که بهدنبال راهنمایی دقیق و علمی برای تب فرزندتان هستید، این مطلب را از دست ندهید.
علائم تب در کودکان بسته به سن، شدت تب و علت زمینهای آن متفاوت است. معمولاً نخستین نشانه، افزایش دمای بدن بیش از ۳۷.۵ درجه سانتیگراد است که با لمس پیشانی یا اندازهگیری با تبسنج تشخیص داده میشود. اما فقط عدد تب مهم نیست، بلکه رفتار و حال عمومی کودک هم سرنخهای مهمی به والدین میدهد.
این علائم معمولاً در تبهای خفیف و موقت دیده میشوند و اغلب با استراحت، مصرف مایعات و مراقبت در منزل برطرف میشوند. با این حال، در برخی موارد، تب میتواند نشانهی یک بیماری جدیتر باشد.
اگر هر یک از نشانههای زیر را مشاهده کردید، مراجعه سریع به پزشک یا آزمایشگاه پاتوبیولوژی برای بررسی دقیق توصیه میشود:
این موارد ممکن است نشاندهندهی عفونتهای جدی مانند عفونت ادراری، عفونت خونی یا التهاب سیستمیک بدن باشند که تشخیص قطعی آنها تنها با انجام آزمایشهای تخصصی خون و ادرار امکانپذیر است.
وقتی کودکی دچار تب میشود، اولین سؤال والدین این است: «علت تب چیست؟»
تب در کودکان دلایل متعددی دارد؛ گاهی کاملاً بیخطر است و گاهی میتواند نشانهی وجود عفونت یا التهاب در بدن باشد. شناخت علت اصلی تب به والدین کمک میکند تصمیم درستی دربارهی مراجعه به پزشک یا انجام آزمایشهای تشخیصی بگیرند.
بیش از نیمی از موارد تب در کودکان ناشی از عفونتهای ویروسی است. ویروسهایی مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، کووید-۱۹، یا ویروسهای رودهای معمولاً باعث تب خفیف تا متوسط میشوند.
در این موارد، تب معمولاً طی ۳ تا ۵ روز کاهش مییابد و با علائمی مثل آبریزش بینی، سرفه، گلودرد یا اسهال خفیف همراه است. با این حال، اگر تب بیش از چند روز ادامه یابد یا شدت پیدا کند، انجام آزمایشهایی مثل CBC و CRP میتواند تفاوت بین عفونت ویروسی و باکتریایی را مشخص کند.
عفونتهای باکتریایی معمولاً تب شدیدتر و طولانیتری ایجاد میکنند.
رایجترین آنها عبارتند از:
در این شرایط، ممکن است کودک بیحال، رنگپریده و بیاشتها شود. پزشک معمولاً برای تشخیص دقیق، آزمایشهایی مانند آزمایش ادرار، کشت ادرار، CBC یا ESR را تجویز میکند تا منبع عفونت مشخص شود.
گاهی علت تب در کودکان بسیار ساده است: واکسیناسیون.
بسیاری از واکسنها مانند سهگانه یا سرخک، میتوانند تا ۴۸ ساعت پس از تزریق باعث تب خفیف شوند. این نوع تب طبیعی است و نشان میدهد بدن در حال ساخت ایمنی است.
در صورتی که تب بیش از دو روز ادامه داشت یا دمای بدن بالاتر از ۳۸.۵ درجه رفت، بهتر است با پزشک مشورت شود.
در زمان دندان درآوردن، افزایش مختصر دمای بدن کودک طبیعی است. اما تب بالای ۳۸ درجه معمولاً ارتباطی با دندان درآوردن ندارد و ممکن است نشانهی عفونت باشد. در چنین شرایطی انجام آزمایش ادرار یا CBC برای اطمینان توصیه میشود.
در موارد نادر، تب ممکن است ناشی از التهابهای مزمن، بیماریهای خودایمنی یا اختلالات خونی باشد. در این وضعیتها، تب معمولاً مداوم و بدون علت ظاهری است.
پزشک برای بررسی این نوع تبها، معمولاً مجموعهای از آزمایشهای تخصصی خون، تستهای ایمنی و بررسی عملکرد ارگانها را تجویز میکند تا علت دقیق مشخص شود.
اگرچه والدین میتوانند شدت تب و حال عمومی کودک را در خانه کنترل کنند، اما تشخیص قطعی علت تب در کودکان تنها با انجام آزمایشهای دقیق ممکن است. آزمایشهایی مانند CBC، CRP و آزمایش ادرار، به پزشک کمک میکنند تا تفاوت بین تب ویروسی و باکتریایی را مشخص کرده و درمان مناسب را آغاز کند.
در آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره، تمام این تستها با تجهیزات مدرن و نمونهگیری تخصصی کودکان انجام میشود تا روند تشخیص سریع، دقیق و بدون استرس برای والدین و کودک طی شود.
وقتی کودک دچار تب میشود، تشخیص دقیق علت آن فقط با مشاهدهی علائم ممکن نیست. پزشکان برای تمایز بین عفونتهای ویروسی، باکتریایی یا التهابهای داخلی، مجموعهای از آزمایشهای خون و ادرار را درخواست میکنند. انجام این تستها در محیطی امن و کودکپسند، مانند آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره، به والدین کمک میکند تا با خیال راحت پاسخ دقیقی از وضعیت فرزندشان دریافت کنند.
یکی از اولین و مهمترین آزمایشها در بررسی تب کودکان، CBC یا شمارش کامل سلولهای خونی است. این آزمایش اطلاعات دقیقی دربارهی وضعیت سلولهای سفید، قرمز و پلاکتها ارائه میدهد.
در واقع، آزمایش CBC نقطهی شروع تشخیص بسیاری از بیماریهای عفونی در کودکان است.
آزمایش CRP (پروتئین واکنشی C) و ESR (سرعت رسوب گلبولهای قرمز) از مهمترین تستها برای بررسی وجود التهاب در بدن هستند.
پزشک با تفسیر همزمان نتایج CBC و CRP میتواند تشخیص دهد تب ناشی از ویروس است یا باکتری و در صورت نیاز درمان آنتیبیوتیکی را آغاز کند.
در کودکان، بهویژه دختران خردسال، عفونت ادراری (UTI) یکی از علل شایع تب است. برای بررسی این احتمال، انجام دو نوع آزمایش ضروری است:
این آزمایشها بهویژه در تبهای بدون علامت واضح (بدون سرفه یا گلودرد) اهمیت زیادی دارند.
در تبهای شدید، مداوم یا همراه با علائم خطر، ممکن است پزشک کشت خون یا کشت از سایر ترشحات بدن را درخواست کند. این آزمایش نوع دقیق میکروب را مشخص کرده و امکان انتخاب درمان هدفمند را فراهم میکند.
در آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره، کشتها در محیطهای استریل و با نظارت میکروبشناسان مجرب انجام میشود تا احتمال خطا به حداقل برسد.
در فصلهای خاص یا هنگام شیوع بیماریها، پزشک ممکن است تست ویروسها را نیز تجویز کند.
این تستها بهصورت مولکولی (PCR) یا آنتیژنی انجام میشوند و در تشخیص سریع ویروسهایی مانند آنفلوآنزا، کووید-۱۹ و RSV بسیار مؤثر هستند.
چرا انجام آزمایش در تب کودک ضروری است؟
تشخیص افتراقی تب در کودکان فقط با بررسی نتایج آزمایشهای دقیق ممکن است. انجام بهموقع این تستها، از مصرف غیرضروری دارو جلوگیری کرده و روند درمان را تسریع میکند.
در آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره، تمامی آزمایشهای مرتبط با تب در کودکان (CBC، CRP، ESR، UA، UC، و تستهای ویروسی) با دقت بالا، تجهیزات مدرن و نمونهگیری تخصصی مخصوص کودکان انجام میشود. والدین میتوانند از طریق تماس یا مراجعه حضوری، از خدمات نمونهگیری در منزل نیز استفاده کنند تا کودک بدون اضطراب و در محیطی آرام آزمایش دهد.
بیشتر تبهای کودکان کوتاهمدت و بیخطرند، اما گاهی همین تب میتواند نشانهی شروع یک عفونت جدی یا التهاب داخلی باشد. تشخیص اینکه چه زمانی نیاز به انجام آزمایش وجود دارد، به شدت تب، طول مدت آن و علائم همراه بستگی دارد.
در ادامه، مهمترین مواردی را که مراجعه به پزشک و انجام آزمایش در تب کودک ضروری است مرور میکنیم:
اگر تب کودک بیش از ۷۲ ساعت ادامه دارد یا پس از چند روز دوباره برمیگردد، احتمال وجود عفونت باکتریایی مطرح است. در این شرایط، انجام آزمایش CBC، CRP و آزمایش ادرار به پزشک کمک میکند تا منبع عفونت را شناسایی کند.
گاهی تبهای طولانی میتوانند نشانهی بیماریهایی مثل عفونت ادراری یا التهابهای پنهان باشند که فقط با آزمایش مشخص میشوند.
تبهای بالا معمولاً بدن را تحت فشار بیشتری قرار میدهند و ممکن است منجر به تشنج تبدار یا دهیدراته شدن کودک شوند.
اگر دمای بدن با داروهای تببر پایین نمیآید، یا کودک بیحال و رنگپریده است، باید سریعتر آزمایش خون انجام شود تا علت دقیق مشخص گردد.
در صورتی که تب همراه با هر یک از علائم زیر باشد، مراجعه فوری به پزشک و آزمایشگاه ضروری است:
این نشانهها میتوانند بیانگر عفونتهای سیستمیک یا بیماریهای خونی باشند که تشخیص آنها بدون آزمایش ممکن نیست.
در نوزادان، حتی تب خفیف (بیش از ۳۸ درجه) میتواند نشانهی عفونت جدی باشد.
به دلیل حساس بودن سیستم ایمنی در این سن، انجام فوری آزمایشهایی مانند CBC، CRP و کشت خون یا ادرار ضروری است. نوزادان ممکن است بدون علائم واضح بیمار باشند، بنابراین هیچ تبّی در این گروه سنی نباید نادیده گرفته شود.
اگر تب کودک بیش از حد معمول طول کشیده یا همراه با علائم غیرعادی است، تأخیر در انجام آزمایش میتواند روند درمان را به تأخیر بیندازد.
در آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره، تمام آزمایشهای مرتبط با تب کودکان با نمونهگیری تخصصی و تجهیزات دقیق انجام میشود. همچنین، امکان نمونهگیری در منزل برای والدینی که نگران اضطراب یا ترس کودک هستند نیز فراهم است تا روند تشخیص و درمان با کمترین استرس انجام شود.
اولین واکنش بسیاری از والدین در مواجهه با تب کودک، نگرانی و اضطراب است. اما در بیشتر موارد، تب در کودکان نشانهی فعال بودن سیستم ایمنی بدن است و با مراقبتهای ساده در خانه میتوان آن را کنترل کرد. نکتهی مهم این است که تب را نه با ترس، بلکه با آگاهی مدیریت کنید.
در ادامه چند توصیهی کاربردی برای کنترل تب کودک در منزل آورده شده است:
دمای بدن کودک را هر چند ساعت با یک تبسنج دیجیتال یا زیرزبانی معتبر اندازهگیری کنید. لمس پیشانی روش دقیقی برای تشخیص تب نیست.
اگر دمای بدن بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد بود، تب محسوب میشود و باید اقدامات اولیه برای کنترل آن انجام گیرد.
در هنگام تب، بدن مقدار زیادی آب از دست میدهد. دادن مایعات فراوان مانند آب، سوپ، آبمیوه طبیعی یا شیر مادر، به جلوگیری از کمآبی (دهیدراسیون) کمک میکند.
مایعات باعث کاهش دمای بدن و تقویت عملکرد سیستم ایمنی کودک میشوند.
هرگز داروهای تببر مانند استامینوفن یا ایبوپروفن را بدون مشورت پزشک به کودک ندهید، بهویژه اگر سن کودک کمتر از ۶ ماه است.
پزشک با توجه به وزن و شرایط کودک، دوز مناسب دارو را تعیین میکند. مصرف خودسرانه دارو ممکن است علائم بیماری را پنهان کرده و تشخیص را دشوار کند.
دمای اتاق را متعادل نگه دارید (۲۴ تا ۲۶ درجه). از پوشاندن لباس زیاد یا پتوهای ضخیم پرهیز کنید.
حمام آب ولرم یا کمپرس خنک روی پیشانی میتواند در کاهش تب مؤثر باشد. استراحت کافی نیز به بدن کمک میکند تا سریعتر با عفونت مقابله کند.
اگر تب بیش از چند روز ادامه دارد، یا همراه با علائمی مانند بیحالی، بیاشتهایی، استفراغ یا تشنج است، مراجعه به پزشک و انجام آزمایشهای تشخیصی ضروری است.
در چنین شرایطی، پزشک معمولاً آزمایشهایی مانند CBC، CRP و آزمایش ادرار را برای تعیین علت تب تجویز میکند.
در آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره، این تستها با نمونهگیری تخصصی کودکان، تجهیزات مدرن و دقت بالا انجام میشود. همچنین، برای راحتی والدین، امکان نمونهگیری در منزل نیز فراهم است تا کودک بدون اضطراب تحت بررسی قرار گیرد.
آرامش والدین، مهمترین عامل در کنترل تب کودک است. با رعایت توصیههای ساده، پیگیری علائم و انجام بهموقع آزمایشها، میتوان از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کرد و سلامت کودک را تضمین نمود.
تب در کودکان همیشه نشانهی بیماری خطرناک نیست، اما نباید آن را ساده گرفت. در بسیاری از موارد، تب واکنش طبیعی بدن به عفونت است، ولی گاهی میتواند نشانهی بیماریهای جدیتر باشد. تشخیص زودهنگام علت تب با انجام آزمایشهای دقیق، به پزشک کمک میکند تا درمان مناسب را برای کودک شما انتخاب کند.
در صورت ادامه تب، یا در صورتی که پزشک انجام آزمایش را توصیه کرده است، میتوانید به آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره مراجعه کنید.
در این مرکز، آزمایش خون، ادرار و سایر تستهای تشخیصی کودکان در محیطی آرام، ایمن و کودکدوست انجام میشود.
نمونهگیری توسط پرسنل مجرب و آموزشدیده در کار با کودکان صورت میگیرد و نتایج با دقت بالا و در کوتاهترین زمان ممکن آماده خواهد شد.
اگر تب کودک شما ادامه دارد یا نیاز به انجام آزمایش تشخیصی وجود دارد،
همین حالا میتوانید با ما تماس بگیرید و از خدمات تخصصی نمونهگیری بهرهمند شوید:
📍 آدرس: تهران، خیابان پاسداران، خیابان بوستان نهم(شهید جعفری) بعد از کلینیک شهید لبافی نژاد نرسیده به پایدارفرد پلاک ۱۱۹ – ساختمان پزشکان میلاد، طبقه همکف، واحد ۳
🕒 ساعات کاری:
شنبه تا چهارشنبه: ۶ صبح الی ۲۰
پنجشنبه: ۶ صبح تا ۱۸ عصر
📱 شماره تماس: 02126471272 – 02126471830 – 09129001037
☎️ نمونهگیری در منزل: با هماهنگی تلفنی و حضور پرسنل مجرب در منزل شما
🔗 برای رزرو نوبت آنلاین یا دریافت مشاوره آزمایشگاهی، وارد صفحه تماس با ما شوید:
👈️ https://samarehlab.com/پذیرش-آنلاین/