آزمایش‌های بدو تولد نوزادان؛ راهنمای کامل والدین برای غربالگری و سلامت نوزاد
چکاپ کامل بارداری؛ راهنمای مادران برای سلامت جنین و مادر
4 خرداد 1404
نقش آزمایش‌های پاتوبیولوژیک در پایش سلامت در دوران ناآرامی‌ها
3 تیر 1404
مقدمه: چرا آزمایش‌های نوزاد تازه متولد شده اهمیت دارد؟
آزمایش‌های بدو تولد نوزاد – زمانی که نوزادی به دنیا می‌آید، همه‌چیز در ظاهر ممکن است طبیعی به نظر برسد. اما برخی بیماری‌های نادر یا مشکلات متابولیک در مراحل اولیه زندگی قابل تشخیص نیستند مگر با آزمایش‌های تخصصی. آزمایش‌های غربالگری در بدو تولد به‌همین دلیل طراحی شده‌اند تا بیماری‌هایی که در ظاهر پنهان‌اند را شناسایی و درمان زودهنگام فراهم کنند.
آزمایش‌های ضروری در بدو تولد نوزادان چیست؟
در ایران، براساس دستورالعمل وزارت بهداشت، چندین آزمایش مهم برای نوزادان انجام می‌شود که برخی در بیمارستان و برخی توسط والدین پیگیری می‌شوند. این آزمایش‌ها شامل:
- غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید
- غربالگری بیماری PKU (فنیل‌کتونوریا)
- غربالگری گالاکتوزمی
- غربالگری کمبود G6PD (آنزیم فاویسم)
- غربالگری شنوایی
- غربالگری بینایی
غربالگری کم‌کاری مادرزادی تیروئید
تیروئید کم‌کار مادرزادی اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند باعث عقب‌ماندگی ذهنی و رشد نامناسب جسمی شود. با یک نمونه خون ساده از پاشنه پای نوزاد در ۳ تا ۵ روز اول تولد، می‌توان آن را تشخیص داد و با دارو درمان کرد.
آزمایش PKU (فنیل‌کتونوریا)
PKU یک بیماری متابولیکی ارثی است که اگر تشخیص داده نشود، می‌تواند باعث آسیب مغزی شود. در صورت تشخیص زودهنگام، رژیم غذایی خاص می‌تواند از این آسیب جلوگیری کند.
غربالگری فاویسم (کمبود G6PD)
کودکانی که فاویسم دارند به برخی مواد خوراکی مثل باقلا یا برخی داروها حساس‌اند. اگر زود تشخیص داده شود، می‌توان با اجتناب از عوامل محرک، از خطرات جدی جلوگیری کرد.
غربالگری شنوایی نوزاد – آزمایش‌های بدو تولد نوزاد
این تست معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود. شنوایی نوزاد تا قبل از ۶ ماهگی باید بررسی شود تا در صورت وجود مشکل، درمان یا وسایل کمک‌شنوایی مناسب در زمان درست شروع شوند. ابزار این تست بدون درد و بسیار سریع است.
غربالگری بینایی نوزاد – آزمایش‌های بدو تولد نوزاد
هرچند ارزیابی دقیق بینایی در سن پایین سخت است، اما برخی اختلالات مثل آب مروارید مادرزادی یا رتینوپاتی نوزادان نارس با معاینه‌های تخصصی قابل تشخیص‌اند.
چه زمانی و چگونه این آزمایش‌ها انجام می‌شود؟
| نام آزمایش | زمان انجام | محل نمونه‌گیری |
|---|---|---|
| کم‌کاری تیروئید | روز سوم تا پنجم تولد | پاشنه پا (خون خشک‌شده) |
| PKU و سایر متابولیک‌ها | همان زمان بالا | پاشنه پا |
| غربالگری شنوایی | از بدو تولد تا قبل از ۲ هفته | بیمارستان یا مرکز تخصصی |
| غربالگری بینایی | حداکثر تا ۶ ماهگی | توسط چشم‌پزشک کودک |
آیا می‌توان این آزمایش‌های بدو تولد نوزاد را در منزل انجام داد؟
بله. بسیاری از آزمایشگاه‌های پیشرفته، مانند آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره، امکان اعزام نمونه‌گیر به منزل برای انجام آزمایش‌های نوزاد را فراهم کرده‌اند. این روش برای نوزادان نارس یا مادرانی که توانایی حضور در آزمایشگاه را ندارند، گزینه‌ای بسیار مناسب است.
سوالات متداول والدین در خصوص آزمایش‌های بدو تولد نوزاد
✔ آیا نوزاد در هنگام نمونه‌گیری درد می‌کشد؟
معمولاً فقط کمی احساس ناراحتی در ناحیه پاشنه پا دارد. فرآیند سریع و با تجهیزات استریل انجام می‌شود.
✔ اگر نتیجه آزمایش غیرطبیعی باشد، چه کنیم؟
آزمایشگاه به شما اطلاع می‌دهد و نوزاد باید تست تکمیلی انجام دهد. در اغلب موارد، نتایج اولیه فقط نیاز به تأیید دارند.
✔ آیا آزمایش‌ها تحت پوشش بیمه هستند؟
بله، بیشتر آزمایش‌های بدو تولد تحت پوشش بیمه‌های پایه و تکمیلی قرار دارند. برای اطمینان بیشتر، با آزمایشگاه تماس بگیرید.
خدمات آزمایشگاه ثمره در زمینه آزمایش‌های نوزادان
آزمایشگاه پاتوبیولوژی ثمره با بهره‌گیری از تجهیزات دقیق و پرسنل مجرب، خدمات زیر را برای نوزادان تازه متولد شده ارائه می‌دهد:
- انجام آزمایش‌های غربالگری در محل (در منزل)
- پاسخ‌دهی سریع و دقیق با تفسیر تخصصی
- ثبت نتایج در پرونده سلامت کودک
- مشاوره تلفنی رایگان برای مادران
? آدرس آزمایشگاه: تهران، خیابان پاسداران، خیابان بوستان نهم(شهید جعفری) بعد از کلینیک شهید لبافی نژاد نرسیده به پایدارفرد پلاک ۱۱۹ – ساختمان پزشکان میلاد، طبقه همکف، واحد ۳
? شماره تماس: 02126471272، 02126471830، 09129001037
? ساعات کاری: شنبه تا چهارشنبه: ۶ صبح الی ۲۰
پنجشنبه: ۶ صبح تا ۱۸ عصر
روزهای تعطیل: ۸ صبح ۱۴ ظهر
جمع‌بندی و توصیه نهایی
در حالی که بیشتر نوزادان با سلامت کامل به دنیا می‌آیند، اما انجام چند آزمایش ساده در بدو تولد می‌تواند جلوی مشکلات پیچیده در آینده را بگیرد. اگر شما هم به سلامت کودک دلبندتان اهمیت می‌دهید، انجام این آزمایش‌ها را به‌هیچ‌وجه پشت گوش نیندازید.
آزمایشگاه ثمره در کنار شماست تا این مسیر را با اطمینان و آرامش طی کنید.
? لینک‌های خارجی (معتبر و علمی)
- وزارت بهداشت ایران – غربالگری نوزادان
لینک رسمی (در صورت وجود):
https://behdasht.gov.ir
✳️ مناسب برای ارجاع به دستورالعمل رسمی غربالگری - سازمان جهانی بهداشت (WHO) – Newborn Screening
https://www.who.int
✳️ برای اعتبار علمی بخش آزمایش‌ها - MedlinePlus – Newborn Screening
https://medlineplus.gov/newbornscreening.html
✳️ منبع معتبر پزشکی برای جزییات تست‌ها
