کراتینین چیست و افزایش آن در خون چه عوارضی دارد؟
کراتینین حاصل یک ماده پروتئینی بسیار مهم است که نقش موثر و بسیار مهمی
در تولید انرژی در ماهیچه ها دارد.
این ماده پروتئینی کراتین نام دارد که در سوخت و ساز ماهیچه های بدن به کار
می رود و در اثر متابولیسم,سلولهای ماهیچه از
کراتین,کراتینین (Creatinine) می سازند.
کراتینین به عنوان یک ماده دفعی وارد خون می شود.
با توجه به اینکه مسئولیت تصفیه و پالایش خون به عهده کلیه هاست در نتیجه
کلیه ها موظفند تا کراتینین را از جریان خون جذب کرده و وارد جریان ادرار کنند.
کلیه ها تنها عامل جذب و دفع کراتینین در خون هستند,بنابراین با محاسبه سطح
کراتینین موجود در خون یک شخص و مقایسه آن با حد نرمال می‌توان فهمید که
کلیه ها تا چه حد درست کار می کنند.
معمولا اگر یکی از کلیه ها دچار مشکل شود و یا از بدن خارج شده باشد,سطح
کراتینین در خون افزایش می یابد.
لازم به ذکر است در افرادی که بازوهای حجیم و عضلات بیشتری دارند (بطور
مثال آقایان یا ورزشکاران) سطح کراتینین در خون بالاتر است.
سطح کراتینین را می توان هم با آزمایش خون و هم با جمع آوری و بررسی ادرار
بیمار در طول 24 ساعت اندازه گرفت.
چه زمانی لازم است آزمایش کراتینین انجام شود؟
توصیه می شود در صورت مشاهده‌ی علائم زیر به پزشک مراجعه نمایید و در
صورت صلاح دید پزشک آزمایش کراتینین خون انجام دهید:
- خستگی مداوم
- نداشتن تمرکز کافی
- بی خوابی
- بی‌اشتهایی
- فشار خون بالا
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش حجم ادرار
- مشاهده خون در ادرار و یا ادرار کدر یا قهوه ای رنگ
- احساس درد در نزدیک کلیه ها یا زیر دنده ها
- تورم یا احساس کوفتگی در اعضای بدن مانند صورت,مچ دست و پا,شکم
و اطراف چشم
کراتینین و اوره دو ماده زائد و سمی در خون هستند که در اثر سوخت و ساز مواد
غذایی در بدن بوجود می آیند و حتما باید توسط کلیه ها دفع شوند.
با توجه به اینکه این دو ماده فقط توسط کلیه ها قادر به دفع هستند,دفع یا عدم
دفع این دو ماده توسط کلیه ها میتواند نشانه سلامت یا بیماری کلیه ها باشد.
پس از رسیدن به سن 50 سالگی هر 10 سال مقدار کراتینین و اوره مقداری از
سطح طبیعی بالاتر می رود,این موضوع نشان دهنده کاهش عملکرد کلیه ها
می باشد که با افزایش سن کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
کراتینین و اوره با آزمایش خون قابل اندازه گیری می باشد.
کمبود کراتینین در خون
گاهی ممکن است سطح کراتنین خون از حد طبیعی پایین تر بیاید,این حالت اغلب در خانمهای باردار دیده می شود زیرا در بارداری بخصوص در سه ماهه دوم
و سوم کارکرد کلیه ها در خانم های باردار دو برابر می شود و کلیه ها بزرگتر از
حالت عادی می شوند.
با افزایش عملکرد کلیه کراتنین بیشتری هم از کلیه ها دفع می شود و گاهی سطح
کراتنین به 8/0 تا 6/0 می رسد.
لازم به ذکر است 6 هفته پس از زایمان اندازه و کارکرد کلیه ها به حالت طبیعی باز
می گردد.
در کودکان مقدار کراتنین نسبت به افراد بالغ و بزرگسال پایین تر می باشد.
8 عامل مؤثر در افزایش سطح کراتینین
1.اختلالات ادراری
اختلالات ادراری مانند مشاهده خون در ادرار,در طولانی مدت باعث دفع پروتئین
از طریق ادرار شده و سطح کراتینین خون را افزایش می دهد.
2.کمبود آب بدن
عدم نوشیدن آب کافی یا کمبود آب بدن به دلیل تعرق,تب شدید یا پر ادراری,باعث افزایش غلظت خون می شود با افزایش غلظت خون جریان خون در
کلیه ها کاهش می یابد در نتیجع عملکرد کلیه کمتر می‌شود و به دنبال آن سطح
کراتینین افزایش می یابد.
3.مسومیت دارویی
مسمومیت کلیه ناشی از مصرف برخی داروها باعث آسیب رسیدن به کلیه و مختل
شدن عملکرد کلیه می شود.
با کاهش عملکرد کلیه سطح کراتینین خون نیز بالا می رود.
4.عفونت
عفونتهای روده ای,مجاری ادراری,ذات‌الریه و همچنین سرماخوردگی در بیمارانی که
به نارسایی کلیه دچار هستند به سرعت باعث افزایش سطح کراتینین می شود.
5.فشار خون بالای کنترل نشده
با افزایش مصرف نمک سطح کراتینین خون هم بالا می رود.
زیاده روی در مصرف نمک باعث افزایش فشار خون می شود, به دنبال افزایش
فشار خون سطح کراتینین نیز افزایش می یابد.
اگر شخص سابقه فشار خون بالا وهمچنین التهاب و ورم کلیه نداشته باشد تنها
با کاهش مصرف نمک می تواند سطح کراتینین را پایین بیاورد.
6.مصرف بیش از حد پروتئین
انواع گوشت قرمز و سفید,تخم مرغ و همچنین مصرف بیش از حد خوراکی های
حاوی پروتئین باعث افزایش تولید فراورده های زائد حاوی نیتروژن در بدن
می شوند.
این موضوع باعث می شود فشار بیشتری روی کلیه ها وارد شود و بدین ترتیب
سطح کراتینین خون بالا می‌رود.
7.زیاده روی در مصرف پتاسیم
زیاده روی در مصرف لبنیات,حبوبات,مواد غذایی حاوی پتاسیم (مثل تخم
کدو,کنجد, موز) و همچنین مصرف بیش از حد مایعات حاوی کافئین باعث
افزایش سطح کراتینین می شود.
8.برخی داروها
مصرف داروهایی که حاوی کراتین می باشند مانند جنتامایسین,ونکومایسین و
سفوکسیتین و همچنین مصرف افراطی مسکن ها و داروهایی مثل سایمتدین
باعث افزایش سطح کراتینین می شوند.
علاوه براین موارد ابتلا به دیابت و همچنین نداشتن استراحت کافی می تواند سطح کراتینین خون را افزایش دهد.
علل بالا بودن سطح کراتینین
- آسیب دیدن کلیه
- نارسایی کلیوی
- عفونت کلیه
- کاهش جریان خون در کلیه ها
- دی هیدراته شدن بدن
از علائم بالا بودن سطح کراتینین می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرگیجه
- حالت تهوع و استفراغ
- خستگی مفرط
- عفونت کلیوی
- اختلال در ادرار
- احساس درد در قفسه سینه
- فشار خون بالا
- نفس تنگی
- گرفتگی عضلانی
- خشکی پوست
سطح طبیعی کراتینین خون به شرح زیر می باشد:
| آقایان | 0.6 تا 1.3 میلی گرم بر دسی لیتر mg/dl |
| خانمها | 0.5 تا 1.1 میلی گرم بر دسی لیتر mg/dl |
| نوجوانان | 0.5 تا 1.0 میلی گرم بر دسی لیتر mg/dl |
| کودکان | 0.3 تا 0.7 میلی گرم بر دسی لیتر mg/dl |
| اطفال | 0.2 تا 0.4 میلی گرم بر دسی لیتر mg/dl |
| نوزادان | 0.3 تا 1.1 میلی گرم بر دسی لیتر mg/dl |
جهت مشاوره و هماهنگی با شماره های درج شده تماس حاصل فرمایید.
26471272-26471830
شماره واتساپ
09129001037
همچنین می توانید با مراجعه به سایت نوبت گیری نمایید و یا نتیجه آزمایش
خود را مشاهده فرمایید.
